Romeinse wachttoren in het Zaanse veen

De expositie in het Zaanse gemeentehuis

[Vandaag even een bijdrage van een gastauteur, Rob Duijf, die al eerder op deze plaats heeft geschreven over makelaars, archeologiebeleid en locomotieven, en vandaag over een Romeinse opgraving.]

In de eerste eeuw na het begin van de jaartelling stond in Krommenie (in de gemeente Zaanstad) naar alle waarschijnlijkheid een Romeinse wachttoren. Dat blijkt uit een nieuwe archeologische opgraving die in 2018 werden uitgevoerd. De vondsten die op deze plaats aan het licht kwamen, zijn nu in de vorm van een klein opgravingsverslag tentoongesteld in een vitrinewand in het gemeentehuis van Zaanstad aan het Stadhuisplein in Zaandam. De expositie is nog tot en met vrijdag 22 november te zien.

In 1955 werden bij grondwerkzaamheden voor de aanleg van een nieuwbouwwijk aan het Volwerf, aan de rand van de toenmalige gemeente Krommenie, sporen gevonden, die erop wezen dat hier in de eerste eeuw een Friese woonkern moest hebben gelegen. Na deze ontdekking deed de Archeologische Werkgemeenschap Zaanstreek-Waterland samen met het Instituut voor Pre- en Protohistorische Archeologie van de Universiteit van Amsterdam verder onderzoek en in 1959 werd een boerderijplattegrond uit de eerste eeuw opgegraven, waarmee Friese bewoning op het veen in de Romeinse ijzertijd werd aangetoond. Tot die tijd nam men aan dat dit een ‘niemandsland’ was, waarin de Romeinen geen nederzettingen duldden.

Lees verder “Romeinse wachttoren in het Zaanse veen”

Terug naar toen

[Een gastbijdrage vandaag van Rob Duijf.]

Er zijn van die dingen die je je steeds weer voorneemt om te doen en dan komt het er toch niet van. Een van die dingen is een bezoek brengen aan de Veluwse Stoomtrein Maatschappij en dan uiteraard een ritje maken met een echte stoomtrein.

Onlangs kruiste echter een machtige Duitse stoomlocomotief van de VSM met een lange aanhang van rijtuigen ons wandelpad. Een striemende stoomfluit, stampend sissend stoom en stinkende kolendamp bracht herinneringen boven aan stoomtreinen in het Lake District in Engeland en de Brockenbahn in de Harz in voormalig Oost-Duitsland. Zo leerden we dat de VSM elk jaar tijdens het eerste weekend van september ‘Terug naar Toen‘ organiseert, het grootste stoomtreinfestival van Nederland. Hoog tijd om ons voornemen nu eens uit te voeren!

Lees verder “Terug naar toen”

“Gegroet, we hebben gewonnen!”

Hardloper (Musée Royal de Mariemont. Morlanwelz)

In 490 v.Chr. versloegen de Atheners bij Marathon een veel sterkere Perzische legermacht in de Eerste Perzische Oorlog. Volgens de overlevering stuurde de Atheense generaal Miltiades een ijlbode naar Athene om de heroïsche overwinning op de Perzen aan het volk over te brengen.

Volgens de Griekse geschiedschrijver Ploutarchos (ca. 46 tot minstens 120 na Chr.) heette die soldaat Thersippos en hij zou de vijfendertig kilometer in volle wapenrusting hebben afgelegd. Eenmaal aangekomen in Athene viel hij dood neer na het uitbrengen van de legendarische woorden “Gegroet, we hebben gewonnen!”

Lees verder ““Gegroet, we hebben gewonnen!””

Huislook, een oude makelaar

Huislook

[Omdat ik op het punt sta af te reizen naar Libanon, vandaag een gastbijdrage over een onderwerp dat de trouwe lezers hier niet zullen verwachten. Ik geef het woord aan Rob Duijf.]

Al sinds voorchristelijke tijden zoekt de mens verbinding tussen het aardse en het hogere, om onheil af te weren of om goddelijke bijstand te vragen. Men deed dat bijvoorbeeld door bij huizen op de uiteinden van een rieten dak en later op het punt waar de houten planken van de daklijsten bij elkaar komen, een ‘makelaar’, te plaatsen.

Het woord ‘makelen’ betekent ‘verbinden’ en dat is precies wat een makelaar doet. Wie door dorpjes rijdt in Zeeland, Holland (bijvoorbeeld in Zaanstreek-Waterland en West-Friesland), Friesland en Twente kan ze nog op oude huizen en boerderijen zien staan. Vaak kunstig gesneden of gedraaid uit hout en voorzien van symbolen uit oude Germaanse en Keltische tijden, tegenwoordig vaak witgeschilderd, vroeger eenvoudig zwart gepekt. Ik zal daar in een later blog dieper op ingaan.

Lees verder “Huislook, een oude makelaar”

MoM | Zijn we te laat?

We kunnen wel wat extra regen gebruiken. (Muurschildering uit Teheran)

[Vandaag een gastbijdrage van Rob Duijf.]

Nederland zucht onder extreem hoge temperaturen. Sinds de hittegolven van 1975 en 1976 is het in ons land niet meer zo warm geweest. Eén ding is zeker: wie de zon aanbidt, hoeft dezer dagen geen verre oorden op te zoeken om lui-lurkend aan een zomercocktail een kleurtje op te doen en vitamine-D bij te tanken.

Al dat zonnegenot heeft echter ook keerzijden. De natuur verdroogt en op de Veluwe creperen de zwijnen. De zeugen hebben te weinig melk voor hun biggen en omdat de beuken en eiken geen nootjes en eikels maken, wordt het een slecht “mastjaar” voor de dieren. Ónder de grond – en dus buiten ons blikveld – lijkt zich tevens een ramp van andere aard te voltrekken: door de lage grondwaterstand dreigt ons archeologisch bodemarchief te verdrogen. Water heeft immers een conserverende werking; het voorkomt dat organische resten (zoals hout, dierlijk en menselijk botmateriaal) aan de lucht worden blootgesteld.

Lees verder “MoM | Zijn we te laat?”