[Een gastbijdrage vandaag van Rob Duijf.]
Er zijn van die dingen die je je steeds weer voorneemt om te doen en dan komt het er toch niet van. Een van die dingen is een bezoek brengen aan de Veluwse Stoomtrein Maatschappij en dan uiteraard een ritje maken met een echte stoomtrein.
Onlangs kruiste echter een machtige Duitse stoomlocomotief van de VSM met een lange aanhang van rijtuigen ons wandelpad. Een striemende stoomfluit, stampend sissend stoom en stinkende kolendamp bracht herinneringen boven aan stoomtreinen in het Lake District in Engeland en de Brockenbahn in de Harz in voormalig Oost-Duitsland. Zo leerden we dat de VSM elk jaar tijdens het eerste weekend van september ‘Terug naar Toen‘ organiseert, het grootste stoomtreinfestival van Nederland. Hoog tijd om ons voornemen nu eens uit te voeren!
Tijdens dit festival wordt al het rijdend materieel van stal gehaald en gepresenteerd. Het enkelspoortraject strekt zich uit van Apeldoorn tot Dieren. Op de stations in Beekbergen en Loenen worden dan tal van activiteiten georganiseerd, zoals een trein- en modelspoorbeurs, op schaal gemaakte ministoomtreinen met een eigen parcours, en tal van stoommachines en dieselpompjes. Voor kinderen is dat natuurlijk geweldig, maar (vooral) veel mannen worden hier weer even jongetjes…
De VSM exploiteert deze toeristische treindienst sinds 1975. De hele organisatie wordt gedragen door de ongeveer 500 vrijwilligers, die zorgen voor het onderhoud van het materieel, de faciliteiten en de hele infrastructuur, de personele begeleiding en de catering op de treinen. Ook de restauratie van locomotieven en rijtuigen wordt door vrijwilligers uitgevoerd. Het is werkelijk ontroerend om te zien met hoeveel liefde en enthousiasme er wordt geolied en gepoetst…
Het behoeft geen betoog, dat dit een uiterst kostbare ‘hobby’ is! Alleen al het restaureren van een oude locomotief kan honderdduizenden euro’s kosten, los van het onderhoud en het in bedrijf houden van die machine. De VSM krijgt hoogstens projectmatige subsidie en is voor het inkomen dus afhankelijk van donaties, giften en legaten. Eigenlijk te gek voor woorden, maar zo gaat het met tal van organisaties die zich inzetten voor het behoud van historisch erfgoed in Nederland. De overheden willen graag profiteren van zulke publiekstrekkers, maar wil men er ook in investeren?
Het ‘Terug naar Toen’-festival is dus niet alleen een belangrijke bron van inkomsten, maar er gaat ook een grote wervende kracht van uit! Honderden mensen dompelen zich jaarlijks onder in een nostalgisch ‘stoombad’ en er zijn tal van arrangementen mogelijk.
Het festival trekt dan ook heel veel bezoekers uit binnen- en buitenland, zeker omdat het gebied van de Veluwezoom en de IJssel een populaire vakantiebestemming is. Dat is natuurlijk heel erg fijn voor de VSM, die de inkomsten hard nodig heeft. Nadeel is echter wel, dat het tijdens ‘Terug naar Toen’ dringen is geblazen in de rijtuigen en op de stations en dat past niet helemaal in de ’trip down memory lane’. Bedenk daarbij dat de maatschappij gebruik maakt van enkelspoor. Dat vraagt om een strakke dienstregeling. Een dagje uit is toch ook een dagje ontspanning…
Niettemin: wij zijn blij dat de realisatie van ons langgekoesterde voornemen er uiteindelijk toch van is gekomen. Dat hadden we dus veeeel eerder moeten doen. En wij komen terug, dat staat vast!
[Een bijdrage van gastauteur Rob Duijf]
Ik heb een tijdje in Beekbergen gewoond. Ik heb goede herinneringen aan de stoomfluit in de verte te horen en als ik naar een van de stationnetjes liep konden al mijn zintuigen (behalve smaak dan) zich laven aan de machtige locs en de rest van wat de VSM te bieden heeft. Zoveel echter dan als ze stilstaan in een museum.
Ken je deze al? https://www.fichtelbergbahn.de/
Ik geef het maar even door, want wij hebben hier ook elke twee jaar een stoomfeestje. En niet alleen met treinen: https://dordtinstoom.nl/.
@ Henk, ik ben al heel lang op zoek naar info ( route, foto’s ) van het stoomtreintje met een kolenwagon, welke in mijn jeugdjaren ( rond 1955 ) in Dordrecht reed, naar ik meen de Staart. ( industrieterrein ). Gewoon, uiteraard over rails maar, door de woonwijk. Met een slakkengang, dat wel. Maar zonder enige bescherming voor voetgangers, fietsen. Nu ik jouw bijdrage lees, leuk, wil ik je vragen of jij daar misschien iets van weet. Mocht je tenminste, net als ik, een ‘ Dordtse schapenkop ‘ zijn. 😉
Probeer de beeldbank van het regionaal archief eens: https://www.regionaalarchiefdordrecht.nl/
Veel dank @ Henk voor de tip welke in elk geval al iets heeft opgeleverd. Leuk dat ik via dit topic van de gastauteur @ Rob Duijf en jouw bijdrage een stapje verder ben gekomen. Blij mee.
Wie schetste onze verbazing toen we, voorafgaand aan een concert elders, in Bad Doberan (Mecklenburg-Vorpommern) een hapje gingen eten: hoewel we wel rails hadden zien liggen, waren we er zeker niet op bedacht dat er na korte tijd een stoomtrein door de straat kwam rijden, de Bäderbahn Molli: http://www.molli-bahn.de.
En voor treinliefhebbers die wel eens in Luxemburg komen, kan ik wijzen op http://www.minettpark.lu. In de zomermaanden worden in de Fond-de-Gras in het zuiden van het land (de Minett) regelmatig stoomtreinfestivals georganiseerd. Voor wie het wat zegt, ook een steam-punkfeest, wanneer iedereen zich kleedt in een outfit van rond 1900.
Maar alleen in Oost-Groningen kun je in de stoomtrein ook een potje schaken.
https://sites.google.com/site/goudlevenschaak55/29-aug-2018-denken-onder-stoom
Een oud-collega van mij vond al dat museumgedoe maar niets: die wilde stoomtreinen zien die nog echt in bedrijf waren. Hij ging dus ieder jaar naar China, het laatste land ter wereld waar dat destijds het geval was (is?). Vooral in de mijnbouw was nog veel vrachtvervoer per stoomtrein. En die dan filmen en thuis de filmpjes bekijken.
Ik heb hem bij zijn afscheid een kleine verzameling postzegels gegeven met stoomtreinen. Veel landjes waar nooit een trein heeft gereden hebben dergelijke postzegels uitgegeven, zoals Tuvalu, en onderdelen daarvan, St Lucia, Union Island, Bequia, en soortgelijke staatjes.
‘die wilde stoomtreinen zien die nog echt in bedrijf waren. Hij ging dus ieder jaar naar China, het laatste land ter wereld waar dat destijds het geval was (is?).’
Dan ben ik toch ook wel blij dat we hier geen commerciele kolengestookte locomotieven hoeven te laten rijden. Dat is echt niet meer van deze tijd. Het beste materieel goed onderhouden en er af en toe mee rijden is ontroerende nostalgie.
Wat ontbreekt in je verhaal is het tripje Zutphen-Dieren (per boot), Dieren-Apeldoorn (VSM), Apeldoorn-Zutphen (Arriva). Zie hier: https://www.stoomtrein.org/arrangementen/vijb.html.
Dank voor uw aanvulling. Ik had wel de verschillende arrangementen genoemd, maar de link niet.
Woonachtig in Dieren, dus heel bekend. Maar je stipt in je artikel tevens een veel fundamenteler iets aan, namelijk het in Nederland ontbreken van een beheers- en/of ondersteuningsinstantie van materieel erfgoed. Zo is het mij een doorn in het oog dat (militair) erfgoed heel vaak terecht komt bij instanties met een geheel andersoortige doelstelling dan het werkelijk verantwoord beheer en exploitatie van het erfgoed zelf, zoals SBB en Natuurmonumenten. Wij missen node iets als een National Trust.
Misschien zou een ietwat internationale trust ook niet slecht zijn.
Toen:
https://www.geheugenvannederland.nl/nl/geheugen/view/surinaamse%20trein?facets%5BcollectionStringNL%5D%5B%5D=Suriname+in+kaart+gebracht&coll=ngvn&maxperpage=4&page=5&identifier=SURI01%3A1177C24P101PL
Nu:
https://groenroodwit.nl/wp-content/uploads/2013/04/vakantie-2010-774.jpg
‘Wij missen node iets als een National Trust.’
Ja, precies!
Er is op het gebied van spoor- en tramweghistorie in Nederland heel veel te beleven. Kijk maar eens op http://www.railmusea.nl/nl
Hoogovens (Tata Steel) heeft een eigen stoomtrein die over het fabrieksterrein rijdt en waardoor je een overzicht krijgt van een hoop activiteiten.
Wat een fascinerende machines blijven het toch.
De MB durft reacties voor het zaterdagitem niet aan hè.