Ik heb de laatste tijd veel over Oezbekistan geschreven. Vandaag maak ik het mezelf makkelijk met een overzichtje van alle stukjes, die ik hier opsom in min of meer historische volgorde. Zoals de trouwe lezers van deze kleine blog weten, heb ik geprobeerd wat vat te krijgen op de zo onbekende materie door de geschiedenis te reduceren tot een viertal grote “vegen” over de landkaart.

De eerste integratie van het gebied was een veeg vanuit het noorden naar het zuiden. We kunnen deze associëren met de Indo-Europese migratie. Uit het begin van die tijd stamde dit amulet.

De op de eerste veeg volgende periode werd gedomineerd door de Iraanse volken. Een van de beroemdste personen uit die tijd was Zarathuštra. Op de Perzische tijd volgde de Griekse, die ik illustreerde met stukjes over Alexander de Grote, de dood van Bessos, over de stad Kampyr Tepe, over het klooster Kara Tepe en over de Heraklesboeddha. Plus een stukje over een Romeinse (?) reiziger.

Aan het begin van de Middeleeuwen was een tweede veeg van het zuidwesten naar het noordoosten: de komst van de islam en het ontstaan van de huidige religieuze landkaart. Dan weer een wat stabielere periode, gedomineerd door het Abbasidenkalifaat, met geleidelijk meer Turkse volken. Ik blogde daar in een andere context – mijn column op Sargasso – uitgebreid over: 1, 2, 3 en 4.

In de Volle Middeleeuwen was er een derde veeg, namelijk vanuit het noordoosten naar het zuidwesten, toen de Mongolen kwamen en de huidige etnische kaart werd vastgelegd. In de nasleep bouwde Timur Lenk een machtig rijk dat door de Oezbeken werd overgenomen. Over een legende uit deze tijd ging mijn stukje over het graf van Daniël.

En tot slot was er in de negentiende eeuw een vierde veeg, toen de Russen, vanuit het noordwesten naar het zuidoosten komend, de macht overnamen. In deze periode speelde het verhaal van Stoddart en Connolly en het verhaal van Wolff in Buchara. Na de Communistische Revolutie ontstonden zo de huidige staten.

Enkele ervaringen uit mijn recente reis door het gebied beschreef ik hier: Tasjkent, Fergana, Margilan en tot slot een stukje over de trein. En over mijn persoonlijke motieven: hoe ik Alexander de Grote achterna reisde en hoe ik aan de periferie van de antieke wereld iets ontdek over de kern.

Enkele boeken nog over Oezbekistan (of eigenlijk: Centraal-Eurazië):

• Christopher Beckwith, Empires of the Silk Road (bespreking)
• Craig Benjamin, Empires of Ancient Eurasia (bespreking)
• Bruno De Cordier: Een geschiedenis van Centraal-Azië. Het onbeloofde land
• Marcus Hernig, Ferdinand von Richthoven. Der Erfinder der Seidenstraße (bespreking)
• Peter Hopkirk, Foreign Devils on the Silk Road (bespreking)