Vele jaren geleden – nog in het vorige millennium – ontmoette ik een oud-studente van me, die gedwongen in de prostitutie bleek te werken. Ze was afkomstig uit een Aziatisch land, en hoewel ze wat Nederlands sprak, was ze machteloos toen de man die ze dacht te zullen trouwen, bleek te werken voor een bende.

Ik wist bij God niet hoe ik de jonge vrouw moest helpen, tot ik in de Warmoesstraat een van de zusters augustinessen zag wandelen. Elke Amsterdammer kende ze destijds: meestal in een sobere, donkere jurk (“habijt”), met een karakteristiek groengerand hoedje. Wat ze precies deden, wist ik eigenlijk niet, maar wie een klooster betrekt aan de Warmoesstraat, doet dat niet om contemplatieve redenen. Als je daar bent gevestigd, doe je het om hulp te verlenen.

De augustinessen konden rekenen op een enorme sympathie, zoals van de bakker die elke dag wat extra brood bakte om te laten uitdelen aan de junks. Het respect voor de zusters was niet onvergelijkbaar met dat voor het Leger des heils: je hoeft hun geloofsovertuigingen niet te delen om bewondering te voelen voor hun inzet.

Ik heb dus de zusters gebeld en gevraagd of ik langs kon komen om een probleem voor te leggen. Al een paar uur later zat ik met een zuster en een maatschappelijk werkster aan tafel. Hoe ze de jonge vrouw hebben geholpen, weet ik niet. Ik heb de maatschappelijk werkster later nog eens gebeld, en zij vertelde dat alles in orde was gekomen.

Ik heb nog een tweede keer te maken gehad met de zusters augustinessen. Dat was in 2008, toen een van mijn vrienden zich over een vluchtelinge had ontfermd. Door een wonderbaarlijk toeval zat ik net die avond in de Brakke Grond met twee mensen die haar taal spraken. Omdat het te laat was om de vrouw nog onder te brengen bij Hulp voor Onbehuisden, en de agent van dienst in kantoor Beursstraat haar afscheepte met een sneer over gelukzoekers, wendden we ons tot de zusters, die inderdaad hielpen.

Tegenwoordig zijn de zusters er niet meer. De taken zijn overgedragen aan andere organisaties. Het is een standaardverhaal, dat ook kan worden verteld over de andere katholieke religieuze ordes: de orde vergrijsde doordat jonge mensen er maar weinig in zien om de kloostergeloften af te leggen. Het is niet meer van deze tijd dat mensen omwille van het Koninkrijk gehoorzaamheid, seksuele onthouding en armoede beloven.

De seculiere samenleving, met een enorm accent op individuele ontplooiing, heeft getriomfeerd. Dat heeft voordelen, maar dat betekent niet dat de bescheiden zusters augustinessen ongelijk hadden. Integendeel. Er zit heel veel waars in het uitgangspunt van de Regel van Augustinus:

De bedoeling van dit alles is dat niemand in zijn werk eigen voordeel zoekt. Alles moet gebeuren in dienst van de gemeenschap en met meer ijver en meer geestdrift dan wanneer ieder voor zichzelf en zijn eigenbelang zou werken.

Heel onliberaal. Heel unzeitgemäß. Maar ik weiger het belachelijk te vinden dat mensen, op het moment dat een wildvreemde hulp vraagt voor een prostituee of een vluchtelinge, die hulp ook bieden.