Reclame

On augustus 22, 2023augustus 23, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven, Wetenschapscommunicatie11 reacties

Reclame is onvermijdelijk want de consument moet op een of andere manier ontdekken dat een product of een dienst bestaat. Dat maakt het niet minder opdringerig en ergerlijk. Dus het is met enige terughoudendheid dat ik deze blog even interrumpeer met reclame.

Het tweeluik

Ik schrijf boeken die ik in elk geval zelf interessant vind. Zo was er mijn tweeluik over enerzijds tekstwetenschappers die papyri uitgeven zonder acht te slaan op wat archeologen te melden hebben (en dat gaat dus fout) en anderzijds mensen die archeologisch een probleem willen oplossen zonder te kijken naar wat tekstwetenschappers weten (en dat gaat ook fout): Bedrieglijk echt en het onlangs herdrukte Hannibal in de Alpen. U bestelt het ene boek hier en het andere boek daar, maar vooral: léés die boeken.

Oudheidkunde is een wetenschap

Of bestel alvast Oudheidkunde is een wetenschap, waarin ik uitleg waarom dat zo is en welke innovaties er zijn. En dat die, ook al hoor je er nooit over in een talkshow, soms best de moeite waard zijn. De eerste meelezers vinden het een boeiend boek. Dus wie weet. De boekpresentatie is op 29 november in Antwerpen en de dag erna in Leiden.

Een lezing

Ik verzorg weleens een lezing. Aanstaande donderdagavond sta ik in Boekhandel Stumpel in Krommenie, gratis en voor niets, te vertellen over Constantijn de Grote. Kom luisteren en meld u even aan.

Nog een lezing

Alles wat u altijd over Iran in de twintigste eeuw wilde weten: Carolien Roelants spreekt op zaterdag 23 september in het Leidse Rijksmuseum van Oudheden over de Constitutionele Revolutie van 1905 en Richard Kroes over Mossadeq. Schrijf u wel even in.

Cursussen

Ik verzorg in september weer cursussen. Ik spreek over de Romeinen in de Lage Landen in Gouda, over Constantijn de Grote, over epiek in Bussum, over Julius Caesar in Haarlem, over de Bronstijd in Schagen en over het ontstaan van de islam in Dronten en Zoetermeer. Mensen vinden het gezellig. Dus kom ook eens luisteren.

Reclame voor reizen

In het voorjaar organiseer ik reizen naar Tunesië, Libanon, Jordanië en Wallonië.

Einde van de reclame. Morgen een curieus stukje over Irak.

Een dienstreis naar Cádiz

On augustus 12, 2023augustus 14, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven, Fenicië, Karthago, Romeinse Keizerrijk, Romeinse Republiek, Toerisme1 reactie

Er was eens een man in Karthago die, naar eigen zeggen, stapelgek was. Insanus. Deze Heliodorus liet zijn geestelijke situatie merken door in zijn testament te bepalen dat zijn sarcofaag geplaatst moest worden in Cádiz, opdat hij zou zien wie helemaal naar de rand van de aarde zouden reizen om zijn graf te zien. Die mensen zouden nog gekker zijn dan hij.

Die gek, dat ben ik. Eind jaren tachtig hoorde ik over dit grafschrift en dus moest ik het zien. Toen ik destijds door Andalusië reisde, nam ik vanuit Sevilla de trein naar Cádiz. Helaas stapte ik verderop over op de verkeerde trein, zodat ik het grafschrift destijds niet heb gezien. Zo’n drieëndertig jaar later, afgelopen zaterdag, had ik de herkansing. Mijn vriendin had in Nederland al een treinkaartje besteld van Córdoba naar Cádiz, want voor mij zijn online financiële transacties te ingewikkeld en de hogesnelheidslijn veronderstelt reservering.

Lees verder “Een dienstreis naar Cádiz” →

Een dienstreis naar Munda

On augustus 11, 2023augustus 11, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven, Romeinse Republiek, Toerisme6 reacties

Vandaag was de grote dag: ik ging op weg naar Munda, de plaats waar Julius Caesar op 16 maart 45 v.Chr. zijn gevaarlijkste tegenstander versloeg: Gnaeus Pompeius Junior. Als u mijn Caesar-reeks volgt, bent u bent hem al tegengekomen als vlootcommandant. Caesar had in de slag bij Farsalos weliswaar Pompeius Senior verslagen, maar was vervolgens in Egypte vast komen zitten, waarop zijn republikeinse tegenstanders het verzet hadden gereorganiseerd in Tunesië en Spanje.

Het Spaanse leger was groter dan wat Caesar in het veld kon brengen en de Pompejanen hadden redenen om bloedfanatiek te zijn. Ook had Pompeius het slagveld zorgvuldig gekozen en feitelijk een val voor Caesar opgezet. De dictator zou zegevieren, maar verklaarde achteraf niet alleen te hebben gevochten voor de overwinning, maar ook om te overleven. Latere bronnen schrijven hem zelfs zelfmoordplannen toe. Munda was een enorm belangrijk gevecht.

Lees verder “Een dienstreis naar Munda” →

Een dag in Córdoba

On augustus 10, 2023augustus 10, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven, Iberië, Middeleeuwen, Post-Romeins, Romeinse Keizerrijk, Romeinse Republiek, Toerisme22 reacties

Een Turdetanische dame (Archeologisch Museum van Córdoba)

Ik ben dus in Córdoba, een van de voornaamste steden in Romeins Andalusië. En Andalusië was weer een van de voornaamste provincies van het imperium. De regio stond vol olijfbomen, langs de Guadalquivir waren pottenbakkersovens, de groengele olie ging per schip richting Rome, waar de amforen belandden op een enorme schervenberg. De olie diende als brandstof voor lampjes, als zeep en als smaakmaker in het eten van de mensen. Andalusië moet 52.000.000 liter per jaar hebben geëxporteerd. De geleerde die het allemaal heeft onderzocht, was de op deze blog al eens genoemde Heinrich Dressel.

Antieke stad

Córdoba was ouder. De naam bevat het element qrt, “stad”, wat duidt op Karthaagse aanwezigheid, maar die is archeologisch niet geïdentificeerd. Ik hoorde vandaag een andere etymologie, namelijk dat de naam is afgeleid van Fenicische koteba, “olijfpers”. Ook heb ik gelezen dat achter het woord Cordoba de naam van de stam der Turdetaniërs schuilgaat. (Ik schreef al eens over deze Iberische stam.) Ten westen van de huidige stad is inderdaad een heuvelfort gevonden van de Turdetaniërs, die ook wel worden aangeduid als de Tartessiërs. Volgens mij is dat hetzelfde woord. Ik laat het voor wat het is.

Lees verder “Een dag in Córdoba” →

Een dienstreis naar Andalusië

On augustus 9, 2023augustus 10, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven, Toerisme11 reacties

Sinds november heb ik wat last van concentratieproblemen. De attente lezer van deze blog zal herkennen dat er weleens een spelfout blijft hangen. Sommige dingen gaan me sindsdien moeilijk af maar ik ben er desondanks in geslaagd mijn boek Oudheidkunde is een wetenschap af te ronden. Met vertraging, en ik ben uitgeverij Omniboek dankbaar voor het geduld dat men had. Voor mij waren de afgelopen maanden wel buffelen.

Ik vond dat ik een vakantie had verdiend en dus ben ik nu een paar dagen in Spanje. Het is overigens een werkvakantie, aangezien het reisdoel het slagveld bij Munda is, waarover ik nog zal bloggen. (Namelijk op 17 maart 2025.) Munda is de plaats van een van de belangrijkste veldslagen uit de Tweede Burgeroorlog, waarover ik, zoals u weet, een reeks heb. Ik ben echter nog nooit op de vlakte bij Munda geweest en dus lag deze bestemming voor de hand. Zeg maar een dienstreis ten dienste van de blog. Als student bezocht ik wel Mérida, Italica, Sevilla, Osuna, Écija, Córdoba en Málaga. In mijn scriptie heb ik de romanisering en de arabisering van het Iberische Schiereiland vergeleken. Maar dat moet rond 1990 zijn geweest.

Lees verder “Een dienstreis naar Andalusië” →

Mijn goede vriend Richard Kroes

On juli 16, 2023juli 15, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven9 reacties

We moeten het eens hebben over mijn goede vriend Richard Kroes. Die is onlangs namelijk zestig geworden. En hoewel hij het verschrikkelijk vindt dat ik een blogje aan hem wijd, moet ’ie toch maar even door de zure appel heen bijten. Je hebt het aan jezelf te danken, beste Ries. Moet je maar niet zo interessant, zo grappig, zo intelligent, zo wijs, zo vriendschappelijk, zo belezen zijn.

Schrijven

Mijn oudste herinnering aan Richard dateert van de universiteit. We wilden een studentenblaadje oprichten en het was gewoon ronduit vanzelfsprekend dat hij redactielid zou zijn. Dat was in 1987. Zoals het met studentenblaadjes gaat, was het geen lang leven beschoren, maar de vriendschap bestaat dus al ruim vijfendertig jaar.

Lees verder “Mijn goede vriend Richard Kroes” →

Multatuli geblinddoekt

On april 17, 2023juni 4, 2023 door Jona LenderinginCultuur, Dagelijks leven, Literatuur, Nederlands11 reacties

Dit zag ik vanmorgen bij het monument voor Multatuli op de Torensluis. Wat is hier nu weer aan de hand? Ik kan negen verklaringen bedenken.

Multatulianen willen hun held promoveren tot Vrouwe Justitia.
Thierry Baudet vindt dat Multatuli blind was voor de ondergang van de boreale cultuur.
De woke-brigade vindt dat Douwes Dekker de ogen sloot voor de Europese exploitatie van de Oost.
Meester Pennewip doet alsof hij niet ziet dat de gebroeders De Wilde hebben gespiekt.
De Taalunie vindt dat-i verkeerd spelde.
Eindelijk reageert Duymaer van Twist op de Havelaar (alleen begrijpen we het niet).
Parijzenaars vinden dat Multatuli had moeten inzien dat Woutertje Pieterse in een mooiere stad dan Amsterdam moest spelen.
Droogstoppel denkt dat Sjaalman blind was voor gezonde winst.
Multatuli’s ingenomenheid met de toekomst onzer hoofdstad maakt hem blind voor haar gebreken.

U weet het vast beter. Zeg maar. Ik ben benieuwd. De commentaarruimte staat voor u open.

De Havenstraat. Zomaar, omdat ’ie mooi is

On januari 18, 2023januari 18, 2023 door Jona LenderinginAmsterdam, Dagelijks leven12 reacties

Stel, je bent met mij ergens aan het fietsen of wandelen. Er zijn mensen die dat weleens meemaken. Hun kan het gebeuren dat ze ineens moeten inhouden om even te genieten van een gebouw dat ik mooi vind. Dat is dan doorgaans een gebouw uit de voor- of naoorlogse jaren waar ze zelf totaal niets moois aan ontwaren.

Erger nog. Het kan een rommelig industrieterreintje zijn. Of een verlaten tramremise. Ergens langs een grauwe, stedelijke weg.

Onderstaande foto’s maakte ik aan de Amsterdamse Havenstraat. Zomaar omdat ik er een zekere schoonheid in herkende. U hoeft het niet mooi te vinden hoor. Maar scroll wel even door naar onder.

Lees verder “De Havenstraat. Zomaar, omdat ’ie mooi is” →

Het nut van Libanon (gelukkig nieuwjaar!)

On januari 1, 2023januari 5, 2023 door Jona LenderinginDagelijks leven, Midden-Oosten, Politiek11 reacties

Wat trekt me zo in Libanon? Bij wijze van nieuwjaarswens een stukje.

Er zijn natuurlijk allerlei oppervlakkige constateringen mogelijk. De eerste aanblik van Beiroet. De rest van Beiroet. Opvallend vriendelijke mensen met wie een goed gesprek valt te voeren. Een waterpijp roken bij v/h Laziz. Professionele belangstelling. Maar deze constateringen raken de kern niet. Ik zou het ook allemaal kunnen schrijven over andere volken en landen. Die professionele belangstelling heb ik bijvoorbeeld voor ruim vijftig landen. Mijn fascinatie voor Libanon zit dieper.

Public man

Het echte punt is, denk ik, Libanons pluriformiteit. De bevolking is verdeeld over een reeks confessies. Er zijn christenen van allerlei pluimage, er zijn soennieten, er zijn Druzen, er zijn diverse soorten sji’ieten. Het gaat me er nu niet om of een verdeling over religieuze denominaties wenselijk is; ze is een gegeven. En de Libanezen accepteren dat zo. Iedere Libanees is altijd een minderheid, weet dat hij een minderheid is en anticipeert erop dat er anderen zijn. Dat kan betekenen dat men sociaal wenselijke antwoorden geeft, wat soms wat frustrerend is als je iets geregeld moet krijgen.

Lees verder “Het nut van Libanon (gelukkig nieuwjaar!)” →

Sint-Nikolaas in Arnhem

On november 12, 2022november 10, 2022 door Jona LenderinginDagelijks leven6 reacties

Mijn vader wist ooit een verhaal te vertellen over de posterijen in zijn geboortestad Arnhem, dat ik niet kapot zal gaan checken. Het komt erop neer dat in Arnhem, dat in de Tweede Wereldoorlog hard getroffen was, reële armoede bestond. Een weduwe zonder voldoende geld was ten einde raad en schreef dus maar een brief aan Sint-Nikolaas. Overzicht van de precaire financiële situatie, verzoek om financiële bijstand, met 120 gulden zou ze al enorm geholpen zijn.

De brief aan de Goedheiligman kwam natuurlijk niet verder dan het postkantoor. Daar werkte destijds een beëdigde ambtenaar die onbestelbare post mocht openen om te zien of er een aanwijzing was voor het adres. De man – het zal wel een man zijn geweest, eind jaren veertig – las het epistel, was erdoor ontdaan en besloot zijn collega’s erbij te betrekken.

Lees verder “Sint-Nikolaas in Arnhem” →