Categorie: Dagelijks leven

Misverstand: Democratie

On door Jona LenderinginDagelijks leven, factcheck, Geschiedenis, Klassieken, Middeleeuwen, Oudheid, Politiek13 reacties
De Atheense Volksvergadering wordt gekroond op een reliëf uit het Agoramuseum, Athene

Misverstand: Onze democratie komt uit Athene

Eén van de opvallendste trekken van het klassieke Athene was de democratie, een woord dat letterlijk betekent dat het volk, de demos, de macht uitoefende, kratein. De Atheense volksvergadering, waaraan zo’n zesduizend mannen deelnamen, had reële bevoegdheden. De Atheense historicus Thoukydides (ca. 460 – ca. 395) legt de politicus Perikles het volgende in de mond:

We hebben een staatsvorm die geen kopie is van de instellingen van onze buren. In plaats van anderen na te bootsen, zijn wij juist een voorbeeld voor hen. Onze staatsvorm heet een democratie, omdat ze in handen is van velen en niet van enkelen. In onze persoonlijke geschillen verzekeren onze wetten gelijk recht. (Thoukydides, De Peloponnesische oorlog 2.37.1; vert. M.A. Schwartz)

Menig modern politicus zou het niet anders zeggen. Het oude Atheense staatsbestel vertoont ontegenzeggelijk gelijkenis met ons politieke systeem. Maar dat de huidige westerse democratie op de Griekse terug zou gaan, zoals nog in 2007 in een Nederlands schoolboek werd vermeld, is nu net niet waar. Alleen het woord is uit het Oudgrieks overgenomen.

Lees verder “Misverstand: Democratie” →

De coronavrije blog

On door Jona LenderinginDagelijks leven21 reacties

Door de coronacrisis moeten we zoveel mogelijk thuis werken. Tussen u en mij gezegd en gezwegen: voor mij persoonlijk is het een zegen. Ik moest afgelopen zomer een paar weken uitwijken naar de Vaalserberg om eindelijk eens normaal te kunnen werken. Dankzij uw hulp lukte dat ook en zo kon ik werken aan Xerxes in Griekenland en Bedrieglijk echt. Hoe schunnig het ook klinkt, dankzij de crisis kan ik in Amsterdam zelf de rust vinden die voor werk nodig is. Ik sluit niet uit dat sommige bedrijven de komende weken gaan constateren dat de verplaatsing van de werkzaamheden vanuit de kantoortuinen richting werkplek-zonder-overlast de productiviteit heeft bevorderd.

Dit gezegd zijnde: niet iedereen kan nu werken en omdat ook ik nu zonder betaald werk zit, leek het me aardig wat vaker op deze plek te schrijven. Wie geen werk heeft, kan dan iets leuks lezen en zich even aan het corona-voor, corona-na onttrekken.

Mijn oorspronkelijke plan was een decamerone te maken, maar honderd stukjes in tien dagen was me wat teveel van het goede. Bovendien houd ik rekening met een week of zeven voor we terug zijn bij normaalheid, dus lag het voor de hand een langere reeks te bouwen. Dat worden de misverstanden die ik ooit publiceerde in Spijkers op laag water. Die materie valt te actualiseren en zo heeft u iets aardigs voor in de middag. Regelmatige lezers van deze blog zullen wel wat bekende dingen tegenkomen.

Lees verder “De coronavrije blog” →

Corona & papyri

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Oudheid18 reacties

Ook in Tunesië is corona nieuws. Vrijdag werd ik door een kind nageroepen dat toeristen de ziekte naar Afrika hadden gebracht. Stomtoevallig weet ik dat de gevallen alhier in feite zijn te herleiden tot een remigrant uit de Provence, maar het trof me. Al eerder had ik over corona moeten nadenken, want de berichten uit de Lage Landen waren niet goed. Ik zou binnenkort voor een groep wat oudere cursisten spreken over de geschiedenis van Perzië en dat begon problematisch te ogen. Afgelopen dinsdag heb ik met mijn vennoot en een tropenarts overlegd, woensdag de knoop doorgehakt: die cursus gaat niet door. Een rib uit het lijf.

Donderdag kondigde het Rijksmuseum van Oudheden aan tot eind maart op slot te gaan. Dat betekent dat Oog op de Oudheid wordt uitgesteld tot dit najaar. Dat gaat me echt heel erg aan het hart, want het is een van de weinige evenementen waar oudheidkunde wordt uitgelegd als de wetenschap die ze is. Maar het is zoals het is.

Lees verder “Corona & papyri” →

De NS hebben een probleem, echt

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Verbijstering49 reacties

Al een tijdje heb ik niet over de Nederlandse Spoorwegen geschreven. Ik wil niet steeds hetzelfde moeten schrijven. Maar vandaag keer ik toch even terug naar mijn oude stiel. Meer precies: ik keer terug naar dinsdag 11 februari, als ik laat in de avond terugkom uit Dronten. De trein komt niet verder dan Almere want er is door de storm iets op het spoor gewaaid. Kan gebeuren.

Het omineuze “De NS zet bussen in” klinkt en je weet: dit gaat nog lang duren. Beneden in de stationshal staan al tientallen mensen te wachten. Een vrouw klaagt dat de beloofde bus al een uur te laat is en ik zie twee zwarte mensen asgrauw worden. Ik begrijp dat ze een urgente afspraak hebben in Amsterdam en omdat ik écht op tijd in bed wil liggen, besluiten we een taxi te delen. Ik zal u de onsmakelijke ruzie tussen de taxichauffeurs besparen en me beperken tot de constatering dat ik €95 lichter ben als ik afscheid neem van mijn twee Nigeriaanse reisgenoten.

Lees verder “De NS hebben een probleem, echt” →

De Reie tegen de Schelde

On door GastauteurinCultuur, Dagelijks leven19 reacties

[Vandaag een bijdrage van een van de vaste gasten in de reageerpanelen van deze blog: Dirk Zwysen uit Antwerpen.]

Trouwe lezers van dit blog knipperen niet meer met de ogen als ze lezen over meervoudige attestatie, seriatie, isotopenonderzoek en het vermoedelijk verzonnen woord röntgenfluorescentiespectrometrie (kom nou). Allemaal zeer rationele manieren om licht te werpen op de Oudheid. Maar hoe betrouwbaar ook, deze methoden schieten tekort als we de Oudheid willen ervaren. Hoe was het om naar de wagenrennen te gaan en de roden te zien winnen? Hoe voelde het als een triomftocht passeerde? Wat ging er door het hoofd van de hoplieten bij Marathon? Voor zulks einfühlen trekt een beetje onderzoeker naar de voetbal (door Nederlanders foutief het voetbal genoemd).

Nu dient men zich uiteraard niet te begeven naar het eerste het beste stadion, maar naar een authentieke voetbaltempel. In de Lage Landen is uw beste optie een bezoek aan het Bosuilstadion in Antwerpen, de thuisbasis van de Royal Antwerp Football Club.

Lees verder “De Reie tegen de Schelde” →

Stationsrestauratie

On door Jona LenderinginDagelijks leven7 reacties
De Restauratie, Eindhoven

Twee weken geleden sprak ik op een vrijdagavond in Eindhoven over mijn boek Xerxes in Griekenland. Ik was veel en veel te vroeg en besloot te gaan zitten in de stationsrestauratie, die “De restauratie” bleek te heten. Wat een prachtige plek!

Het station is in 1956 gebouwd. De architect was Koen van der Gaast, die ook de stations van Tilburg en Venlo heeft ontworpen. En de mooiste stationsrestauratie van het land dus, voorzien van een muur van licht.

Lees verder “Stationsrestauratie” →

Kennis is impopulair

On door Jona LenderinginCultuur, Dagelijks leven79 reacties

Afgelopen zaterdag was ik even te horen in het radioprogramma De Taalstaat, waar ik mocht vertellen over mijn digitale repertoire. Het blogstuk over historische taalkunde kwam aan de orde en ook twee tweets waarin ik cultuurpessimistische artikelen ter lectuur had aanbevolen: een stuk van Toine Heijmans in De Volkskrant over een schatrijk land dat bezuinigt op bibliotheken en een opiniestuk van Bastiaan Bommeljé dat kinderen niet onnozel worden geboren maar door ons onderwijs onnozel worden gemaakt.

Presentator Frits Spits liet me een en ander toelichten (u hoort het hier) en ik vertelde dat we ons, als samenleving, kapot aan het amuseren zijn. Verder knorde ik dat er zo verschrikkelijk veel amusement was in de media. Hoewel ik niet ontken dat een mens zich mag ontspannen, is de media-aandacht daarvoor doorgeschoten. Het is een vals dilemma, voegde ik toe, dat amusement staat tegenover educatie. De twee kunnen goed samenvallen. Terwijl ik dat aan het vertellen was, realiseerde ik me dat het wonderlijk was dit standpunt uitgerekend in De Taalstaat naar voren te brengen, omdat dat programma juist educatie en amusement combineert.

Lees verder “Kennis is impopulair” →