De kruising van de Bilderdijkstraat en de Kinkerstraat is de drukste bij mij in de buurt. Er komen vier tramlijnen overheen en er zijn ook wissels. Het materieel slijt verschrikkelijk snel en daarom is er momenteel – het gebeurt om de paar jaar – groot onderhoud: de hele kruising is voor een paar weken dicht en dat betekent dat het verkeer op de wonderlijkste manieren wordt omgeleid. Vooral in de ochtend is het lastig, omdat de auto’s die de winkels bevoorraden moeten uitwijken.

Zo ook vanmorgen, toen het verkeer in de Kinkerstraat vaststond. Er waren meer busjes dan waarvoor ruimte was op de laad- en losstrook. Eén busje kon daarom niet anders dan even voor de Tollensstraat gaan staan. Een paar mannen losten de lading en deden zichtbaar hun best het snel te doen. Een vuilniswagen kon zo echter niet van de weg af en die blokkeerde zo weer de trambaan. De wachtende tram verhinderde weer dat het busje snel kon wegrijden.

Uiteindelijk stond ik in mijn tram. Ik bewonderde de bestuurder, die een wonderbaarlijke rust bleef uitstralen, zelfs toen hij even verderop de tram uit moest om zijn wissel te verzetten en zelfs toen hij even later hard op de rem moest trappen om niet tegen een auto te botsen. Een berustend “mafkees” was het enige dat de haag zijner tanden ontvlood. Ondertussen stonden wij mooi vast op de Nassaukade, waar de tram de Rozengracht op zou moeten draaien. Er stonden echter diverse trams bij de eerste halte, waardoor “mijn” tram niet verder kon.

Dat herhaalde zich nog eens voor we bij het station aankwamen en zo miste ik de trein naar Zutphen. Alsof een boosaardig Opperwezen me wilde inwrijven dat het erop uit was me te treiteren, stond de trein nog stil toen ik het perron kwam op rennen. Meteen zette de trein zich in beweging.

Een latere trein dus, over Zwolle. Die was echter vertraagd en de NS-reisplanner-app gaf al aan dat het wachten op een aansluiting op een trein naar Zutphen nogal lang zou duren. Dus moest ik verder over Utrecht en Arnhem.

Die trein staat op dit moment stil vóór het station, wachtend op drie treinen die ons voor gaan. Er was namelijk, zo krijgen we door, iets gebeurd bij Driebergen, zodat de treinen vanuit Utrecht niet kunnen vertrekken. Vermoedelijk valt mijn trein zo meteen in Utrecht uit.

**

Dit is een extreme dag, met zoveel pech, maar tegelijk is het een heel representatieve dag. Ik heb onlangs mijn reiskosten gedeclareerd en heb voor de grap eens gekeken hoe mijn reizen van Amsterdam naar Zutphen eigenlijk zijn verlopen. Minder dan de helft van de reizen was regelmatig. Er was altijd wel iets. Ik heb collega’s die vanuit Utrecht, Nijmegen en Leiden naar Zutphen sporen en die hebben vergelijkbare ervaringen.

Het moet voor mijn Zutphense collega’s elke keer weer een verrassing zijn wie er voor elf uur aanwezig is. Mijn baas, die verdraaid goed begrijpt wat een hel het openbaar vervoer kan zijn, zorgt soms voor een hotel in Zutphen om ervoor te zorgen dat zijn westrandstedelijke personeel in de vroege ochtend enigszins inzetbaar is.

Hypothese. Alle voorbeelden die ik zojuist gaf, hadden één ding met elkaar gemeen: de vertragingen zijn allemaal ontstaan doordat er ergens anders een tram of trein vertraging had. Ik denk dat de stelling te verdedigen valt dat de voornaamste oorzaak van vertragingen een capaciteitsprobleem is. Als het fout gaat, verplaatst het probleem zich verder langs alle verkeersstromen. (Sub-stelling: dat probleem is verergerd doordat men bij de spoorwegen is begonnen wissels weg te halen, zodat het moeilijker is uit te wijken.)

En dan nu de moraal. Als ik gelijk heb, dat de voornaamste oorzaak van vertragingen een capaciteitsprobleem is, dan gaat het niet aan individuele reizigers de schuld te geven. Dus laten we ophouden om mensen die te laat zijn toe te snauwen “dan had je maar eerder van huis moeten gaan”. Dat is nodeloos harteloos en uitgesproken dom.

PS

Vanuit Utrecht zou mijn trein niet verder rijden. Iedereen stapte dus uit. Ik was wat langzaam en toen ik bij de uitgang kwam, ging ineens de fluit en sloten de deuren. Ik vreesde dat ik een deel van de dag op het Utrechtse rangeerterrein zou doorbrengen, maar inmiddels rijdt de trein naar Arnhem. Het is heerlijk rustig.

PPS

Aansluiting in Arnhem gemist.