Een tijdje geleden benaderde het Nederlands Klassiek Verbond me met de mededeling dat mijn boekje Bedrieglijk echt was genomineerd voor de Homerosprijs, die deze vereniging geeft aan mensen die de Oudheid uitleggen. Vererend als het was, stoorde het me. Het NKV had al eerder een van mijn boeken genomineerd en ik had toen aangegeven dat er weinig te prijzen viel. Als in een klas alle kinderen voor een proefwerk een drie halen, ga je niet de paar kinderen prijzen die een vier weten te scoren, maar richt je je energie op het verhogen van het algeheel peil. In dit geval: je kunt aan het bestaande aanbod verdieping toevoegen en je kunt actief reageren op media die flauwekul verspreiden. Ik schreef het NKV en het NKV schreef mij en daar bleef het bij.
Ik noem dit omdat zelfs een club die er niet om bekendstaat met alle winden mee te waaien, het problematische van prijsuitreikingen niet herkent. Het uitreiken van een prijs heeft vooral zin als je daarmee de doelen van de vereniging dichterbij brengt. In dit geval: uitdragen dat de Oudheid ertoe doet. Daartoe moet de voorlichting zich aanpassen aan enerzijds het gestegen opleidingspeil en anderzijds de revolutie die internet heet. Door een prijs uit te reiken, geef je het signaal af dat alles eigenlijk wel prima is. Terwijl commissies Kennedy het onderwijs stroomlijnen zonder oudheidkundig advies te vragen, terwijl Tommen Holland negentiende-eeuwse clash-of-civilizations-sjablonen mogen herintroduceren, terwijl archeologen meer praten over vondsten dan over archeologie. Het is niet prima. En het NKV gooit zijn eigen glazen in door mooi weer te spelen.
En er is nog een probleem met prijsuitreikingen. Wat als de winnaar in opspraak komt? Ik weet dat het wat zinledig klinkt, maar “het klimaat” of “de Tijdgeest” of hoe je het ook wil noemen – dat eist momenteel volkomen politieke correctheid. Onlangs bracht Astrid Roemer de jury van de Prijs der Nederlands Letteren in verlegenheid met uitspraken over Desi Bouterse, gisteren werd burgemeester Aboutaleb van de de door de speciale rapporteurs van de VN bekritiseerde gemeente Rotterdam uitgeroepen tot beste burgemeester ter wereld, vanmorgen voelde het Leger des Heils zich genoopt zich te distantiëren van prijswinnaar Marga Bult (scroll down).
Laten we stoppen met deze flauwekul. We hebben urgentere zaken aan ons hoofd dan zelfbewieroking.
Ik hoorde een paar weken geleden dat een van die museumprijzen niet zou worden uitgereikt. Het zou wel erg mechanisch zijn een onderscheiding te geven voor een tentoonstelling die bijna niemand kon bekijken. Ik denk dat dat een verstandig besluit is.
De Gouden Strop is ook weleens niet uitgereikt omdat de jury vond dat het aanbod onvoldoende was.
‘(…) het Leger des Heils voelde zich vanmorgen genoopt zich te distantiëren van prijswinnaar Marga Bult (scroll down).’
Bult laat zich regelmatig kritisch uit over het corona- en vaccinatiebeleid.
Lijkt me een goede zaak, het beleid wordt steeds gekker.
Hangt van de inhoud van je kritiek af, mits onderbouwd.
Neemt men het een roos kwalijk dat ze op een vuilnisbelt bloeit? Nou dan. Geniet ervan!
Stropop. Er is niemand die deze roos wat dan ook kwalijk neemt. Waar deze roos geen zin in heeft is om als excuustruus gebruikt te worden, zo van: “Kijk naar die prachtige roos! De vuilnisbelt is toch eigenlijk best wel mooi!”
Als mijn boeken bloeiende rozen waren, zou ik mee gaan in de vergelijking. Maar rozen kunnen niet bloeien als ze geen voedingsstoffen krijgen en als de bloemen worden gewied en het onkruid mag blijven staan. En dat is wel de situatie. Denk hier aan de academische betaalmuren en de productie van junk nieuws.
Maar zou het toekennen van een prijs aan iemand die tegenwicht biedt aan de Tommen Hollands van deze wereld niet juist een goede zaak zijn? Dan kun je laten zien: zo kan het ook.
En wat dat andere punt betreft, ik heb je nog niet kunnen betrappen op een mening waarvan mensen tegen het plafond vliegen en in woede ontsteken, dus dat zal wel meevallen. (Tenzij ik iets gemist heb natuurlijk.)
“het toekennen van een prijs aan iemand die tegenwicht”
Nee, want er gebeurt niet wat er moet gebeuren:
“In dit geval kun je aan het bestaande aanbod verdieping toevoegen en actief reageren op media die flauwekul verspreiden. Ik schreef het NKV en het NKV schreef mij en daar bleef het bij.”
Er is pas iets prijzenswaardigs gebeurd als mensen hebben leren begrijpen dat Tom Holland geen historicus is maar een ideoloog die doet alsof hij historicus is.
Dat is hij nu wel geworden ja. Ik twijfel of hij zo begonnen is.
Lekker weigeren, dus.
Dat kan niet altijd. Toen Oikos me een prijs opdrong, kon ik bijvoorbeeld niet weigeren omdat ik afhankelijk ben van de universiteit voor mijn informatie. (Bij de VSNU hoorde ik later dat een integriteitsprocedure mogelijk zou zijn geweest.)
Bedenk ook dat het voor mijn uitgever belangrijk is veel boeken te verkopen en dat het prijzencircus daarbij een rol speelt. Dat maakt het zo ingewikkeld.
‘Bedenk ook dat het voor mijn uitgever belangrijk is veel boeken te verkopen en dat het prijzencircus daarbij een rol speelt. Dat maakt het zo ingewikkeld.’
Ik begrijp je dilemma, maar als je ergens voor staat, dan sta je er voor en doe je geen consessies, wat de consequenties ook mogen zijn.
Nee, het is een afweging van belangen. Zonder uitgever is er überhaupt geen boek. Je doet bij het schrijven ook voortdurend concessies aan bijvoorbeeld de lezer.
Ik begrijp niet goed wat je bedoelt met ‘concessies doen aan de lezer’ en de mogelijke overeenkomst met concessies doen aan jouw principiële kritiek op wetenschap en wetenschapsvoorlichting?
Als ik jouw kritikaster zou zijn, dan zou ik zeggen: ‘Kijk, die Lendering heeft wel kritiek op ons, maar als het er op aan komt, loopt hij vooraan in de optocht. Dat maakt hem niet geloofwaardig.’
Jouw principiële kritiek is jouw handtekening; het is niet alleen waar jij voor staat, maar ook waarom mensen die de wetenschap wèl serieus nemen, niet alleen jouw blog en jouw cursussen volgen, maar ook jouw boeken kopen. Juist vanwege die kritische beschouwing, juist vanwege dat kritische geluid. Jij laat niet alleen zien dat het anders moet, maar ook dat het anders kan. Dat is jouw kracht. Daar word jij om gewaardeerd.
Dat zou ik jouw uitgever willen meegeven: dan wel geen ‘prestigieuze’ NKV-prijs, maar wel een schrijver in portefeuille die het wetenschappijke ‘handwerk’ ècht serieus neemt. Hoe waardevol is dat?
Met “lekker weigeren” doelde ik alleen op dit specifieke geval.
Op deze blog zijn er blijkbaar mensen die Messi aanmoedigen bij Telstar (voor de Belgen onder ons: nog een stuk slechter dan Lommel SK) te gaan spelen met als argument “geniet van alle mooie doelpunten die je daar kan maken!”
Ik zie een prijs puur als een erkenning voor een bijzondere prestatie.
Voor het boek van de huidige winnaar (Onder dezelfde sterren) geldt dat zeker.
Een aantal vergelijkingen hier gemaakt gaan mank.
Tegenover ‘zelfbewieroking’ (the mutual admiration society) staat ‘het eigen nest bevuilen’.
Ik weet niet welke schadelijker is.
Ik begrijp de vraag en beschouw het dilemma als zinvol. Ik denk echter dat zeggen “we hebben ook dit jaar weer een paar rozen”, terwijl we het hebben over een vuilnisbelt, schadelijker is dan zeggen “het is een vuilnisbelt en verlepte rozen zijn geen echte rozen”.
Misschien zie ik dat verkeerd. Daarom nodigde ik het NKV-bestuur uit om erover te praten en vind ik het jammer dat het de verbreding van het aanbod niet nodig acht. Je kunt altijd in discussie gaan, maar het NKV meent dus dat het voldoende goed gaat.
Waarom is Prinzipienreiterei toch zo vervelend. De organisatie die de prijs wil uitreiken lijkt me te bestaan uit nette en goedwillende mensen, het biedt de gelegenheid voor een toespraak met alle gewenste stokpaardjes en voor de verkoop van het boek is het vast ook niet slecht.
Als iemand aangeeft een prijs niet te waarderen, is het extreem onbeschoft zo iemand nog een keer te nomineren. Ik ben niet overtuigd dat het NKV netjes en welwillend is. Eerder zo overtuigd van het eigen gelijk dat men doof is.
Zo heb ik het niet ervaren.
Hoe heb je het dan ervaren? Behalve dan als verspilling van energie die nuttiger besteed kon worden.
Er was niet veel anders dan ergernis dat intelligente en gewaardeerde mensen hun energie verspillen aan de verkeerde dingen.
“…terwijl archeologen meer praten over vondsten dan over archeologie.”
Dat stoort mij ook al heel lang. Wetenschap gaat niet over observaties (vondsten) maar over verklaringen. Vooruitgang is het vinden van betere verklaringen.
Wat als de winnaar in opspraak komt; wat heeft Jona Lendering te verbergen…?! Welke lijken gaan er uit zijn kast vallen…?!😏
Kun je niet beter Tommen Hollands schrijven dan Tommen Holland? Ingewikkeld…
Je hoeft geen lijk in de kast te hebben om in opspraak te komen.
Iemand komt in de belangstelling en dan kan er een dubieus verleden naar boven komen. Dat bedoelt men toch met een lijk uit de kast?
Het kan natuurlijk zo zijn dat de persoon in kwestie (al lang) afstand geeft genomen van dat dubieuze verleden.
Het is jammer dat we de ander niet zien zoals deze is, maar zoals deze was.
‘Eens een dief, altijd een dief’ staat immers op opoe’s tegeltje…
Ik zou zeggen, pak die prijs gewoon en probeer het systeem van binnenuit te veranderen. Het ergste wat je kan overkomen is dat ze je veroordelen tot 20 jaar verveling, maar in die tijd kun je zo veel schrijven! En twee steden veroveren. En dan komt nu dus mijn concessie aan de lezers die geen flauw idee hebben waar ik het over heb:
https://youtu.be/JsvRcZiFj8g