Sneeuw en staal (6)

Bastogne, 23 december: heldere hemel (foto: Frank Capa)
Bastogne, 23 december: heldere hemel (foto: Frank Capa)

[Dit is het zesde van vermoedelijk negen stukjes over het Ardennenoffensief, dat vandaag zeventig jaar geleden zijn grootste uitbreiding kende. Het eerste is hier.]

Al op 16 december had Eisenhower besloten de reserve in te zetten, waartoe onder meer de 82e en 101e Divisie behoren, parachutisten die in Reims waren om bij te komen van de gevechten bij Nijmegen en in Noord-Brabant. De soldaten werden in vrachtwagens naar het noorden en naar het noordoosten gereden. De 82e Divisie, gecommandeerd door James Gavin, zou deel uitmaken van het leger dat de troepen van Jochen Peiper aanviel, hem op 22 december omsingelde en de volgende dag dwong naar het oosten uit te breken – met achterlating van al zijn zware materiaal. De 101e Divisie werd, omdat de eigenlijke generaal Maxwell Taylor in Washington was, gecommandeerd door Anthony McAuliffe en maakte een dollemansrit naar Bastogne, waar de divisie op 20 december aankwam – net op tijd om de strijd aan te gaan met twee pantserdivisies die eigenlijk op weg waren naar Dinant en Namen.

Het had anders kunnen lopen. Terwijl McAuliffes mannen vanuit het zuidwesten kwamen, naderde vanuit het oosten de Panzer Lehr-divisie, gecommandeerd door Fritz Bayerlein. Hij kon kiezen tussen drie wegen en vermoedde dat de twee best begaanbare zouden worden verdedigd door het garnizoen van Bastogne: soldaten van eenheden die zich hadden teruggetrokken toen het Duitse offensief was begonnen. Net als Allenby bij Megiddo besloot Bayerlein de moeilijkste weg te nemen, in de verwachting dat ze onverdedigd was. Hij liep er totaal vast en maakte rechtsomkeert naar het dorpje Mageret, waar hij enkele krijgsgevangen Amerikaanse verpleegsters vroeg voor de gewonden te zorgen. Eén ervan trok zijn aandacht, en terwijl hij met haar flirtte, trok de 101e Divisie Bastogne binnen. (Peter Caddick-Adams meldt in Snow and Steel dat is voorgesteld de vrouw een onderscheiding te geven “for fatally delaying Panzer Lehr’s advance into Bastogne”.)

Lees verder “Sneeuw en staal (6)”

Oorlog in Sicilië (3)

[Dit is het laatste van drie stukjes over de Geallieerde verovering van Sicilië. In het eerste deel vertelde ik over de planning  en in het tweede beschreef ik hoe de opmars vastliep, maar hoe in Italië desondanks Mussolini werd afgezet.]

De oorlog op Sicilië kwam nu steeds meer in handen van de Duitsers, die zich ingroeven rond de Etna (zie de rode lijn op het landkaartje hiernaast), en de Amerikanen, die aan de noordkust van Sicilië door middel van een reeks landingen steeds achter de Duitse linies wisten te komen. Het bleek te werken, beter dan verwacht: niet alleen naderden de Amerikanen nu Messina, maar de Duitsers, die rond Centuripe (ten zuidwesten van de Etna) nog een sterke positie hadden, raakten nu geïsoleerd tussen de Amerikanen in het noorden, westen en zuidwesten, en de Britten in het zuiden. De Britten konden de druk op dit punt opvoeren en kwamen zo dan toch over de Gornalunga.

Lees verder “Oorlog in Sicilië (3)”

Oorlog in Sicilië (2)

[Dit is het tweede van drie stukjes over de Geallieerde verovering van Sicilië. In het eerste deel, hier, vertelde ik over de planning.]

In elke militaire operatie is de goede planning het eerste slachtoffer, en Operation Husky was geen uitzondering. De Britten bezetten Siracusa en deden er vervolgens drie dagen over om Augusta te bereiken, dat hemelsbreed vijftien kilometer noordelijker ligt. Over de volgende twintig kilometer deed men nog eens vijf dagen, en vervolgens liep men volledig vast bij de rivier de Gornalunga, waar de Duitsers, die in deze dagen de Italianen allerijl te hulp schoten, zich hadden ingegraven. Catania werd niet bezet en de Britten konden zelfs niet dénken aan de opmars langs de Etna en de steile hellingen bij Taormina, allemaal hindernissen langs de weg naar Messina. Een commando-actie om een brug over de rivier te veroveren, mislukte. Het feit dat het Britse oorlogskerkhof zich hier nu bevindt, is een wrange herinnering aan het feit dat gedurende de weken dat er op Sicilië werd gevochten, de Britten meestentijds hier waren.

Lees verder “Oorlog in Sicilië (2)”

Oorlog in Sicilië (1)

Fall Gelb. Operatie Barbarossa. Overlord. Market Garden. De namen van de militaire operaties uit de Tweede Wereldoorlog zijn redelijk bekend. Operatie Husky heeft de publieke aandacht nooit op die manier gekregen, maar de Siciliaanse Campagne van 1943 – deze dagen zeventig jaar geleden – was wel degelijk belangrijk.

De Tweede Wereldoorlog was aanvankelijk in het voordeel van de As-mogendheden verlopen, maar in het najaar van 1942 hadden de Britten de Duitsers verslagen bij El-Alamein en meteen daarna liep het Duitse offensief in Rusland vast bij Stalingrad. In het voorjaar van 1943 bevrijdden de Geallieerden Noord-Afrika en vanaf dat moment lag het strategisch initiatief bij de Geallieerden, die het niet meer uit handen zouden geven tot Berlijn was ingenomen.

Lees verder “Oorlog in Sicilië (1)”