Sinterklaascadeau

Sint-Nikolaas geeft beurzen met goudstukken aan (de vader van) de meisjes zonder bruidsschat (Antivouniotissa-museum, Korfu)

Het zal u niet zijn ontgaan dat ik de laatste tijd nogal eens heb geblogd over Herodotos van Halikarnassos, de Griekse onderzoeker die de Historiën schreef. Dat woord betekent overigens zoiets als “onderzoek” of “navorsingen” en kreeg pas ná Herodotos zijn huidige betekenis. Of misschien wel dankzij Herodotos, want naarmate je verder komt in de Historiën, begint het werk steeds meer te lijken op een geschiedenisboek: is het aanvankelijk nog een verrukkelijke melange van geografie, etnografie, mythologie, sterke verhalen en geschiedenis, tegen het einde focust Herodotos op de veldtocht van de Perzische koning Xerxes naar Griekenland.

Het is een geweldige tekst die een breed publiek verdient. Als er één antieke tekst is die u leest, laat het dan Herodotos zijn. Zelfs in vertaling merk je dat er iets bijzonders gebeurt: Herodotos schrijft spreektaal. Zijn werk markeert niet alleen het begin van de geschiedvorsing maar staat ook aan het begin van een traditie om informatie over te dragen in proza. (Eerdere auteurs hadden gekozen voor poëzie.) Alleen bestond er rond 430 v.Chr. nog helemaal geen schrijftaal, zodat Herodotos zich bedient van alledaagse woorden.

Dat plaatst een vertaler voor een keuze: Herodotos’ vorm zou hem kunnen doen besluiten het Grieks weer te geven in Nederlandse spreektaal, de inhoud zou de vertaler kunnen doen kiezen voor zakelijk proza. De maker van de Nederlandse vertaling, Hein van Dolen, koos voor het eerste. En hier is een Engelse vertaling, alweer wat ouder, die wat plechtstatiger overkomt. En daarover wil ik het even hebben.

Lees verder “Sinterklaascadeau”