Belangwekkend nieuws: er zijn geen bijnamen voor de euro, zo lees ik in De Pers, en dat zou duiden op een geringe aanvaarding van de munt. Maar zo simpel is het niet. Daarvoor zijn bijnamen te vaak gemanipuleerd geweest. Ik denk dat mensen een hekel hebben gekregen aan bijnamen en daarom de dingen die hen dierbaar zijn, niet meer zo aanduiden.

Het oudste mij bekende geval van manipulatie dateert van alweer enige tijd geleden. De mensen moesten gaan bijbetalen voor hun medicijnen: elke keer twee gulden vijftig. Je kreeg een kaart waarop een stempel werd gezet, en als die vol was, was het maximum bereikt en kon je verder de medicijnen zonder bijbetalen krijgen. Er was nogal wat verzet tegen, want de maatregel trof vooral de laagste inkomens. Die stempelkaart werd van ’s rijkswege aangeduid als “de knakenkaart”, om net te doen alsof het volk deze maatregel zou hebben aanvaard. Ik herinner me ook de “zalmsnip”, genoemd naar de minister.

De afdeling publiciteit van StageHolding, het musicalbedrijf van Joop van den Ende, weet ook hoe de spreektaal moet worden gemanipuleerd. Als een totaal nieuwe zangeres de rol van Mary Poppins gaat spelen, wordt zij meteen geïntroduceerd als Noortje, en voor die Dreamcoatmusical werd een pseudo-familiaire vertrouwdheid gecreëerd voor Freek.

Mensen hebben daar allang doorheen geprikt. De dingen die hun dierbaar zijn, geven ze geen bijnamen meer. Wat of wie een bijnaam heeft, is vooral onecht, doet een kunstje.