Categorie: Politiek

Ach ja, ik heb ook wel eens een mening over de politiek en andere zaken die ons, burgers, aangaan.

Beiroet in crisis

On door Jona LenderinginMidden-Oosten, Politiek1 reactie
Protest in Beiroet, najaar 2019

Beirut 2020. The Collapse of a Civilization, a Journal (2021) van Charif Majdalani ìs een even droevig als mooi boek. Oorspronkelijk gepubliceerd in het Frans, bestaat het uit een dagboek over het jaar 2020, waarin voor de Libanese bevolking steeds meer zaken verkeerd gingen. Majdalani wisselt de dagboekfragmenten af met een goed-doordachte geschiedenis van Libanon. Aangekomen op 4 augustus schrijft hij alleen

This afternoon, the rag-and-bone trader

en verder niets. De lezer weet dat op dat moment een explosie een groot deel van Beiroet verwoestte. Pas op 10 augustus herneemt Majdalani zijn dagboek.

Lees verder “Beiroet in crisis” →

Het nut van Libanon (gelukkig nieuwjaar!)

On door Jona LenderinginDagelijks leven, Midden-Oosten, Politiek11 reacties
Libanon: het lunapark van Beiroet

Wat trekt me zo in Libanon? Bij wijze van nieuwjaarswens een stukje.

Er zijn natuurlijk allerlei oppervlakkige constateringen mogelijk. De eerste aanblik van Beiroet. De rest van Beiroet. Opvallend vriendelijke mensen met wie een goed gesprek valt te voeren. Een waterpijp roken bij v/h Laziz. Professionele belangstelling. Maar deze constateringen raken de kern niet. Ik zou het ook allemaal kunnen schrijven over andere volken en landen. Die professionele belangstelling heb ik bijvoorbeeld voor ruim vijftig landen. Mijn fascinatie voor Libanon zit dieper.

Public man

Het echte punt is, denk ik, Libanons pluriformiteit. De bevolking is verdeeld over een reeks confessies. Er zijn christenen van allerlei pluimage, er zijn soennieten, er zijn Druzen, er zijn diverse soorten sji’ieten. Het gaat me er nu niet om of een verdeling over religieuze denominaties wenselijk is; ze is een gegeven. En de Libanezen accepteren dat zo. Iedere Libanees is altijd een minderheid, weet dat hij een minderheid is en anticipeert erop dat er anderen zijn. Dat kan betekenen dat men sociaal wenselijke antwoorden geeft, wat soms wat frustrerend is als je iets geregeld moet krijgen.

Lees verder “Het nut van Libanon (gelukkig nieuwjaar!)” →

Politiek correct gekwaak

On door Jona LenderinginGeesteswetenschappen, Geschiedenis, Politiek48 reacties
De wereldkaart van Ortelius (1570)

Mijn reactionaire visie op de wetenschap is geen geheim. Begin eens met het herstel van voldoende brede opleidingen. Of liever, denk aan een alternatief voor de universiteit, want het huidige instituut is slecht voor het personeel, slecht voor de wetenschap en slecht voor de samenleving. Verder is mijn enige politieke oordeel dat mensen die het hebben over “rechts” of “links”, doorgaans weinig interessants te zeggen hebben.

Ooit hadden die woorden betekenis. Namelijk toen “rechts” stond voor het bewaren van gevestigde normen en waarden, die immers het cement van de samenleving vormen, en toen “links” stond voor het kritisch bevragen van de heersende ideologie, die immers voortdurende herijking verdient aan de veranderende omstandigheden. Maar die betekenissen zijn vergeten. Al in 1982 wees Renate Rubinstein erop dat het woordenpaar op zoek was naar betekenis. Inmiddels worden “links” en “rechts” alleen nog gebruikt ter typering van degenen waarmee je het oneens bent. Betekenisloos.

Lees verder “Politiek correct gekwaak” →

Generatie 9/11

On door Jona LenderinginIslam, Politiek21 reacties

In zijn essaybundel Imaginary Homelands observeert Salman Rushdie dat Groot-Brittannië een overzees imperium heeft vervangen door een empire within. Daarmee bedoelt hij dat de Engelsen altijd een neerbuigende houding hebben behouden tegenover anderen, of het nu ging om degenen die woonden in het ooit Britse India of om hun afstammelingen, wonend op de Britse eilanden. De outsiders waren ooit outside geweest maar ook nu ze within woonden bleven het outsiders.

Nederlands interne imperium

In Nederland is dat niet anders. Wie niet komt uit een oude Nederlandse familie, staat op achterstand. Ik vermoed dat elke lezer er wel iets van heeft gezien. Zelf heb ik gewerkt in de schoonmaak (met Turkse, Surinaamse en Marokkaanse collega’s), heb ik familie op Curaçao en had ik een relatie met een zwarte vriendin. Hoe diep de reflexen tegen het niet-westerse zitten, ontdekte ik toen ik een boek publiceerde over wat de Europese cultuur heeft ontleend aan oosterse culturen. Mijn betrokkenheid bij de multi-etnische samenleving is al met al niet wereldschokkend, maar ik zie wel eens iets van de complicaties.

Lees verder “Generatie 9/11” →

Oncontroleerbare geschiedenis (voor mij dan)

On door Jona LenderinginFilm, Geschiedenis, Literatuur, Politiek6 reacties

De mooiste film van vorig jaar was, als je het mij vraagt, Summer of Soul. Als u die niet hebt gezien: het gaat over enkele concerten die in de zomer van 1969 zijn gegeven in Harlem, New York. Een soort Woodstock, maar grotendeels vergeten. Regisseur Questlove vond het materiaal terug en maakte er een documentaire van. En dus zien we Stevie Wonder (superjong), Mahalia Jackson, Sly & the Family Stone, B.B. King en Nina Simone. Allemaal “zwarte” muziek en dat is geen toeval, want burgemeester John Lindsay wilde, kort na de moord op Martin Luther King en Robert Kennedy, rassenrellen tot elke prijs vermijden. Daarom steunde hij het initiatief van een zwart muziekfestival.

Meer muziek

Nog zoiets: de documentaire They say I’m different, over de onlangs overleden Betty Davis. Terwijl de burgerrechtenbeweging een keurig imago wilde hebben om geen voeding te geven aan theorieën dat zwarten gelijke rechten niet aankonden, was hier een nogal libertijnse zangeres. De documentaire is vrijwel geheel in scène gezet, want er is nauwelijks beeldmateriaal. Wel een aanrader echter, want de muziek is fenomenaal. Hier is het nummer waaraan de documentaire haar naam ontleend.

Lees verder “Oncontroleerbare geschiedenis (voor mij dan)” →

Geliefd boek: Minarets in the Mountains

On door Huibert SchijfinCultuur, Geschiedenis, Politiek, Toerisme4 reacties

De Britse moslim, reiziger en journalist Tharik Hussain beschrijft in Minarets in the Mountains. A journey into Moslim Europe (Chesham, 2021) zijn ontmoetingen met moslimgemeenschappen in de Balkan. Zijn vrouw en zijn twee tienerdochters reizen mee. Die zijn niet zo geïnteresseerd in Ottomaanse architectuur en doen met hun moeder vaak andere dingen. De reis begint in Sarajevo waar hij ook weer zal eindigen. Het gezin bereist alle Balkanlanden, van Bosnië-Herzegovina tot Albanië en Noord-Macedonië. Een kaartje laat de route zien en toont welke steden worden bezocht.

Vreemdelingenhaat

Tharik Hussain werd in 1979 in Bangladesh geboren. Samen met zijn ouders migreerde hij in 1980 naar East End in Londen. Rondom de centrale straat Brick Lane, waarover ik al schreef, en in het naburige Whitechapel had zich daar een grote diaspora van migranten uit Bangladesh gevestigd. Het werd hem meteen duidelijk gemaakt dat hij daar niet hoorde. De tijd begin jaren tachtig was vol gewelddadig racisme. De British National Party hield kantoor in Brick Lane. Zijn vader werd voor de deur in elkaar geslagen en zijn moeder gilde van angst als er weer een brandbom door de brievenbus vloog. De Britse vreemdelingenhaat veranderde in de loop der jaren:

Lees verder “Geliefd boek: Minarets in the Mountains” →

Het Huis van de Europese Geschiedenis

On door Jona LenderinginGeschiedenis, Musea, Politiek, Toerisme, Wetenschapscommunicatie9 reacties

Toen in de negentiende eeuw de nationale staten – ik kan het populaire anglicisme “natie-staten” niet uit mij pen krijgen – vorm kregen, moest nog aan de mensen worden uitgelegd dat ze voortaan één volk waren in één staat. Koningsdag, het volkslied, een vlag, een taal van vreemde smetten vrij, feestdagen, monumenten voor nationale helden, een gestandaardiseerde geschiedschrijving en natuurlijk ook nationale historische musea. Hoe succesvol dit programma was, blijkt wel uit het feit dat we nauwelijks meer herkennen hoe artificieel de nationale staten eigenlijk zijn.

Nieuwe perspectieven

De Dekolonisatie bracht verandering. Wilden de Europese economieën het wegvallen van de voormalige koloniën compenseren, dan moest men een grotere interne markt scheppen. Dat is dan ook gedaan. Generaties politici hebben het wegnemen van belemmeringen als prioriteit gehad. Er ontstonden supranationale instellingen, met als bekendste voorbeeld de reeks EGKS, EEG, EG en EU, die begon als orgaan voor permanent intergouvernementeel overleg en inmiddels is te beschouwen als een semidemocratische semistaat.

Lees verder “Het Huis van de Europese Geschiedenis” →

Groot-Britannië is een eiland

On door Jona LenderinginPolitiek, Wetenschap3 reacties

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar het nieuws uit Groot-Britannië schokt me nauwelijks. Niet dat ik me er niet betrokken bij voel, maar het zijn dingen waarvan we wisten dat ze eraan zaten te komen. Eind jaren negentig had ik een Britse vriendin en kwam ik regelmatig in Londen, en de mensen die ik sprak neigden naar een vreemd soort hysterie. Of het nu ging om de Spice Girls, Tony Blair, Britpop of de dood van prinses Diana: er zat geen rem op de meningen. Dit moest wel verkeerd gaan.

En zo geschiedde. De Brexit is maar een voorbeeld. Met rare kwesties zoals de eenzijdige aanpassing van de regels rond Noord-Ierland en nu de verontwaardiging over het Europees Hof. Een substantieel deel van de Britse bevolking denkt dat afspraken die internationale relaties regelen, er niet zijn voor Britten.

Lees verder “Groot-Britannië is een eiland” →

Geliefd boek: Rebel land

On door Huibert SchijfinMidden-Oosten, Politiek11 reacties

De interessantste reisverhalen worden geschreven door auteurs die maandenlang op dezelfde plek blijven om mensen en hun omgeving goed te leren kennen. Een prachtig voorbeeld is Rebel land. Among Turkey’s Forgotten Peoples (2009) van Christopher de Bellaigue (1971). Die ‘vergeten’ volkeren zijn Alevieten (aanhangers van een vrijzinnige islamitische stroming in het soennitische Turkije), Armeniërs en Koerden.

De schrijver kent het westerse deel van Turkije goed. Liefde bracht hem naar Istanbul, maar die liefde ging over. Hij sprak toen zo goed Turks dat Turken hem vroegen uit welk deel van Turkije hij kwam. Een nieuwe liefde brengt hem naar Teheran waar hij gaat werken als correspondent voor de Britse Economist. Perzisch wordt zijn nieuwe taal.

Bloedige gebeurtenissen

Na enkele jaren in Teheran besluit hij een boek te schrijven over de herinneringen van bewoners in de kleine stad Varto, gelegen in het verre zuidoosten van Turkije, aan de moord op Armeniërs en Koerden. De oudste bewoners hebben de Armeniërs in hun stadje nog meegemaakt of kennen de bloedige gebeurtenissen uit de verhalen van hun ouders. Zijn Turks blijkt niet meer te zijn wat het is geweest, maar toch kan hij nog alle gesprekken in het Turks voeren.

Lees verder “Geliefd boek: Rebel land” →

Libanese politiek

On door Jona LenderinginMidden-Oosten, Politiek3 reacties

Komend weekend zijn in Libanon verkiezingen. De situatie samengevat: er is een economische en een financiële crisis, de positie van vrouwen is slecht, er zijn milieuproblemen, er zijn sektarische conflicten, er is buitenlandse inmenging (Iran, Saoedi-Arabië…), er is een incompetente president met een niet-zo-ideale-schoonzoon en er zijn honderdduizenden Syrische en Palestijnse vluchtelingen. In elk land zou men zich tegen de overheid keren, en dat is in Libanon ook gebeurd: drie jaar geleden barstten de protesten in volle heftigheid los.

“The situation”

De protesten verenigden alle Libanezen. De sektarische tegenstellingen waren vergeten, rijk en arm keerden zich samen tegen de corrupte bestuurlijke klasse. Een klasse die alle hierboven genoemde problemen heeft veroorzaakt. De protesten waren fel en escaleerden. Ik was in Beiroet op de dag dat die protesten gewelddadig werden (zie boven). Een revolutie leek in de maak. Toen kwam de corona. En toen was er the blast. Alle reden om komend weekend te gaan stemmen op een partij die vernieuwing wil.

Lees verder “Libanese politiek” →