[Dit is het derde deel van een stuk over de ideale krant. In het eerste schreef ik over de plaag van columnistiek en verouderde frames. Ik wil een krant met onderzoeks- en datajournalistiek. In het tweede deel pleitte ik voor wetenschapsbijlagen die niet het smalle aanbod van deze of gene academicus centraal stellen maar de brede informatiebehoefte van de lezer. Ook beschreef ik een boekenbijlage die ideeën aanreikt voor het maatschappelijk debat en geen verlengstuk is van de commerciële belangen van de boekenbranche.]

Wie zal dat betalen?

Op het eerste gezicht is de ideale krant onbetaalbaar. Om te beginnen zijn de uitgaven nogal hoog. Je wil geroutineerde journalisten en die zijn duur. Freelancers wil je bovendien niet de bodemprijzen betalen die tegenwoordig nogal eens doorgaan voor honorering. (Tussen haakjes: ik schrijf soms in het NRC Handelsblad en heb daarover niet te klagen.)

Daarnaast vallen de inkomsten van de ideale krant tegen: een krant zonder lifestyle-bijlage trekt minder advertenties terwijl een boekenbijdrage die ideeën centraal stelt, weinig advertenties trekt uit de boekenbranche. Die streeft immers naar de verkoop van heel veel boeken, wat haaks staat op de verspreiding van heel veel nieuwe ideeën.

Is er een oplossing? Als ik kijk naar de bijval die ik kreeg voor mijn tweet, zijn er in elk geval veel mensen geïnteresseerd in een ander soort krant. Dat zou een begin moeten zijn. Ik heb zelf vaak bedacht dat ik meer voor een krant wil betalen als die werkelijk goed was. Misschien ben ik niet de enige – maar dit vergt enige uitleg en een analogie waarvan ik de geldigheid niet kan bewijzen. Sta me een persoonlijke zijsprong toe.

Reizen

Ik verdien een deel van mijn geld als reisleider in het Midden-Oosten. Daarbij richt ik me niet op wat bekendstaat als het A-segment: mensen met redelijk wat geld, die in betrekkelijke luxe willen reizen en thuis willen komen met impressies van mooie dingen. Dat is een herkenbare groep waar je als reisorganisator een flinke winst op kunt leggen. Ook richt ik me niet op de even herkenbare groep mensen die, doodmoe van een jaar werken, het liefst zit in een resort aan de Middellandse Zee. Daar is de commerciële formule pile it high and sell it cheap.

Ik richt me op een derde groep: mensen voor wie luxe wat minder belangrijk is dan een inhoudelijk sterk verhaal. Voorbeeld: ik toon niet Persepolis, Naqš-e Rustam en Pasargadai op één dag, zoals in het A-segment vaak gebeurt, maar neem er twee dagen voor. Persepolis moet je in het zachte middaglicht hebben gezien en kort na zonsopkomst, zeker als een bezoek aan Iran een reis is die je maar één keer in je leven maakt. Doe het dan goed en niet half.

Er is een voldoende grote doelgroep die bereid is te betalen voor grondige informatie. Die groep is inhoudelijk veeleisend, maar ze bestaat, ze valt te bereiken en je kunt ervan leven. De marges zijn echter kleiner dan in het A-segment terwijl de doelgroep is kleiner dan die van het massatoerisme. Vreemd is het dus niet dat reisbureaus de voorkeur geven aan die twee groepen en de mensen met een hoge informatiebehoefte laten lopen.

Die groep valt steeds tussen wal en schip. In feite stipte ik het aan toen ik er in het tweede stukje op wees dat de geesteswetenschappen vooral in het nieuws komen als leveranciers van lollige weetjes: de kranten voldoen nauwelijks aan de reëel bestaande kennisbehoefte van een reëel bestaande groep lezers. Dat komt overigens mede doordat de geesteswetenschappers, enkele positieve uitzonderingen niet te na gesproken, ook weinig verdieping bieden. Reisbureaus, kranten, letterenfaculteiten: niemand wil zich richten op degenen met een hoge informatiebehoefte.

Tot besluit

Die doelgroep is de afgelopen halve eeuw echter even sterk gegroeid als het aantal mensen met een hogere opleiding. Als mijn analogie klopt, dan is er een genegeerde groep potentiële krantenlezers die bereid is meer te betalen voor een echt goede krant. Ik kan niet bewijzen dat de analogie correct is maar ik weet wel dat ik de enige niet ben die het zo ziet. Initiatieven als Argus, FTM en de Correspondent benaderen weliswaar niet de ideale krant die ik dagelijks in de trein wil lezen, maar veronderstellen wel dat er ruimte is voor onversneden journalistiek, niet aangelengd met rommel.

Ik heb de tijd niet om een krant op te richten, maar als ik wat startkapitaal zou hebben, dan jeukten mijn handen. En trouwens, ik denk dat iederéén Frits Abrahams een zinvollere oude dag gunt.