Noratus Archieven - Mainzer Beobachter

Over de Armeense khachkars heb ik al vaker geblogd (één, twee, drie). Het zijn stenen stèles met een kruis erop, volledig gedecoreerd met allerlei figuren: een zonneschijf, rozetten, plantenmotieven, granaatappels, soms dieren. Ze kunnen staan op allerlei plekken, zoals kerken, begraafplaatsen of slagvelden. Als je hun betekenis moet samenvatten, staan khachkars op de plekken waar het goede en het leven het winnen van het kwaad en de dood.

Noratus, hemelsbreed een kilometer of zestig ten oosten van Yerevan aan het Sevan-meer, heeft er vele tientallen, ik meen zelfs honderden. Ook zijn daar stenen reliëfs die geen echte khachkars zijn, zoals het bovenstaande: een bruiloftsscène. Wel het goede, wel het leven, maar geen kruis en ook geen overwinning op het kwaad of de dood.

Lees verder “Armeense bruiloft” →

noratus_khachkar_with_lady — Khachkar in Noratus

Een van de aardigste stukken van het Armeense erfgoed is het soort monument dat bekendstaat als khachkar, “kruissteen”. Het gaat om stenen steles van laten we zeggen tussen de één en twee meter hoogte, voorzien van een kruis. Een ander vaak voorkomend element is de cirkel onder het kruis, waarvan ik lees dat die de zonneschijf voorstelt. U ziet het op de foto hieronder. De voet van het kruis loopt overigens minstens even vaak uit in twee wortels, alsof het kruis eigenlijk een boom is. Dat ziet u op de foto hierboven.

De rest van het oppervlak is volledig bewerkt met allerlei patronen, die soms doen denken aan kant, hoewel je ook bloembladeren, rozetten en granaatappels ziet. Doorgaans is het kruis een abstracte voorstelling, voorzien van plantenmotieven; het is zelden een realistische afbeelding van de lijdende Christus, al zal ik morgen bloggen over een uitzondering. Verder zie je weleens kleine scènes: heiligen, een weegschaal waarop de ziel wordt gewogen, verhalen uit de Bijbel, of wat loslopende dieren. En soms natuurlijk een inscriptie of de signatuur van de maker.

Lees verder “Khachkars” →