Bangmakerij

Aristoteles (Nationaal Archeologisch Museum, Athene)

Ik zal de allerlaatste zijn om te zeggen dat kennis van de Oudheid noodzakelijk is, maar soms zit er in de bonte grabbelton van antieke ideeën iets bruikbaars. Zoals Aristoteles’ opvattingen over de wijze waarop mensen in een discussie anderen overtuigen, een onderwerp waar hij opvallend veel en heel origineel over heeft geschreven. De Griekse filosoof meende dat drie factoren een rol speelden:

  1. logos: de logische opbouw van de argumentatie;
  2. ethos: of de spreker persoonlijk overtuigend is;
  3. pathos: of de spreker aan de gevoelens van het publiek weet te appelleren.

Klinkt simpel, is simpel. Er zijn eenvoudig te benoemen fouten die je kunt vermijden.

Lees verder “Bangmakerij”

Aristoteles over de E.U.-grondwet (6)

Aristoteles (Kunsthistorisches Museum, Wenen)

[Dit is een naschrift bij een artikel dat ik, onmiddellijk na de afwijzing van de EU-grondwet in een referendum in 2005, schreef voor Frontaal Naakt. Het lijkt me onverminderd actueel. Het eigenlijke stuk begint hier.]

Zes jaar later

Enkele dagen voordat Nederland in juni 2005 de EU-grondwet in een referendum verwierp, hadden ook de Fransen het verdrag verworpen. Tijdens het Britse voorzitterschap in de tweede helft van dat jaar stierf het ontwerp een stille dood, om uiteindelijk in gewijzigde vorm te worden aangenomen (“Verdrag van Lisabon“).

Wat me opviel in de weken na de afwijzing, was hoe extreem cynisch de Nederlandse politiek reageerde. De anti-Europese gevoelens waren in de aanloop naar het referendum onderzocht door het televisieprogramma Nova. Week na week stelde men vast dat er verschillende redenen waren om het verdrag niet te steunen.

Lees verder “Aristoteles over de E.U.-grondwet (6)”