“Briljante” nieuwe inzichten

“Ja natuurlijk, maar Schliemann was ook geen archeoloog”: ik weet niet meer hoe vaak ik dat zinnetje heb gelezen. Of iets dat erop lijkt. En steeds dezelfde context: iemand denkt een briljant inzicht te hebben, mailt me, wil dat ik er aandacht aan besteed en is verbolgen als ik uitleg dat ik er onvoldoende van verwacht om er mijn (en uw) schaarse tijd aan te besteden. Dat is geen kwaaie wil mijnerzijds, en ongetwijfeld wil ook u álles lezen, maar iedereen heeft meer te doen dan alles lezen. En we mogen sceptisch zijn over claims dat Dorestad eigenlijk Doornik is, dat de Feniciërs in Brazilië zijn geweest, dat Varus ten onder is gegaan bij Oberhausen en dat de kerstster valt te identificeren met deze of gene komeet. Allemaal heel boeiend. De beste verhalen zijn de verhalen die niemand anders vertelt. Maar dat maakt ze niet per se waar.

Opleiding en vakliteratuur

Elke gedachte valt te overwegen, zeker, maar op voorhand zijn sommige gedachten plausibeler dan andere. Bijvoorbeeld als degene die een nieuw idee oppert, ervoor heeft doorgeleerd. Een oudheidkundige opleiding is geen noodzakelijke voorwaarde om kwaliteit te leveren, maar helpt wel. Ook is de kans dat iemand een goed nieuw idee heeft, groter als zo iemand de vakliteratuur kent. En dan bedoel ik niet alleen Engelstalige publicaties, maar ook artikelen en boeken in het Duits en Frans. Als het gaat over de historische achtergrond van de Trojaanse Oorlog, wil ik verwijzingen zien naar publicaties over Wiluša.

Lees verder ““Briljante” nieuwe inzichten”

Onbeschoftheid (2)

Hier kan ik dus ook slecht tegen. Dat ze jou hun administratie laten doen.

Kijk, het zit dus zo. Ik heb nogal wat reizen kunnen maken en heb een redelijk groot fotoarchief. Veel ervan is te zien op Livius.org en mensen die beeldmateriaal nodig hebben, kunnen het gratis krijgen. Niet iedereen heeft immers kunnen reizen in pakweg Irak, Libië of Pakistan. Niet iedereen heeft die foto’s.

Meestal krijg ik een vriendelijk bedankje. Maar helaas niet altijd. Laatst had ik een academische vlerk die vroeg of ik ook de vakliteratuur maar even wilde meesturen,. Alsof ik degene was met toegang achter de betaalmuren.

Lees verder “Onbeschoftheid (2)”

Complimentenmeisjes en bloemengeisha’s

Gevelsteen Leidsestraat 23 (Johannes de Evangelist)

Oké, het is natuurlijk mogelijk dat het plan niet serieus was. Ik bedoel het plan van de ondernemingsvereniging Biz Leidsestraat/Koningsplein om Amsterdammers naar het stadscentrum terug te lokken door “complimentenmeisjes” en “bloemengeisha’s” te laten lopen door de Leidsestraat.

Het kan natuurlijk zijn dat dit plan, waarover ik vanavond in Het Parool las, helemaal niet serieus is, en alleen maar is bedoeld om zó veel verontwaardigde reacties uit te lokken dat en passant óók duidelijk wordt dat (a) de Leidsestraat nog bestaat en (b) men graag de Amsterdammers terug wil. Het zou niet voor het eerst zijn dat een slimme marketeer iets negatiefs doet om aandacht te genereren.

Lees verder “Complimentenmeisjes en bloemengeisha’s”

Illegale oudheden

Oppervlaktevondsten in Eridu

De Iraakse rechter heeft Jim Fitton veroordeeld tot vijftien jaar gevangenis. Dat is nogal wat, want de Britse geoloog is al zesenzestig jaar oud. En zijn vergrijp lijkt te zijn dat hij twaalf scherven heeft meegenomen uit Eridu. Een plek waar scherven en inscripties aan de oppervlakte liggen.

De kwestie intrigeert me. Om te beginnen is er Fittons verweer dat zijn gids hem had gezegd dat je wel wat scherven mocht meenemen. Toevallig heb ik die gids gekend: de onlangs overleden Geoff Hann. Die vertelde ons, toen wij in oktober met hem op pad waren, dat we geen oudheden moesten wegnemen. Iets dat elke reisleider je zal zeggen. Gewoon omdat het zo hoort. Iets dat te lezen staat in elk boek over Irak. Of in elke reisgids voor welk land met een antiek verleden dan ook. Het is ook iets waar in Irak met posters voor wordt gewaarschuwd. Je moet onder een steen hebben gewoond als je dit niet weet. Een ander deel van Fittons verweer, dat hij niet op de hoogte was van de regelgeving, treft mij als ongeloofwaardig.

Lees verder “Illegale oudheden”

Onbeschoftheid

Omdat ik redelijk veel heb kunnen reizen, bezit ik een groot fotoarchief. De foto’s deel ik met iedereen die ze maar wil hebben. Ik vraag er geen geld voor. Uitgevers, onderzoekers, museummensen: elke dag is er wel zo iemand die een foto vraagt en ik lever het met liefde.

Afgelopen zondag was er weer zo’n verzoekje, afkomstig van een medewerker van een universiteit. Ik was druk omdat ik een deadline moest halen, maar zocht het vaag omschreven materiaal op en verstuurde het. Alles voor de goede zaak.

Lees verder “Onbeschoftheid”

Goed nieuws over papyrologie!

Zomaar een mooie papyrus stuk perkament met een fragment van Euripides’ Melanippe (Neues Museum, Berlijn).

Goed nieuws over de papyrologie, is dat geen oxymoron, is dat geen contradictio in terminis? Kan er goed nieuws zijn over een vakgebied dat ten onder leek te gaan in de eindeloos repeterende crises rond Eerste-eeuwse Marcus en de Sapfo-fragmenten?

Er kan wel degelijk goed nieuws zijn en u leest het hier in detail: Dirk Obbink, die zwendelde met Marcus, die loog over Sapfo en die papyri stal uit de Oxyrhynchoscollectie, is veroordeeld. Hij moet zeven miljoen dollar betalen aan de Green-collectie.

Lees verder “Goed nieuws over papyrologie!”

Steinhardts geheelde oudheden

Rhyton, geplunderd in Mylasa (© New York District Attorney’s Office)

Een paar mensen attendeerden me op het bericht dat de Amerikaanse miljardair Michael Steinhardt, rijk geworden met een hedge-fund, 180 op de zwarte markt verworven oudheden moet afstaan. Ze gaan terug naar de landen waar ze zijn gestolen. Hij betaalde er in totaal $26.000.000 voor, maar de waarde is inmiddels $70.000.000. Ik zal eerlijk zijn: mijn eerste reactie was Schadenfreude. Het is altijd leuk als een heler op z’n gezicht gaat. Gerechtigheid! Al vrij snel daarna had ik echter een tweede en een derde gedachte. En tijdens het schrijven van dit stukje schoot me nog iets te binnen.

Verlaat de gevangenis zonder veel te betalen

Mijn tweede reactie: de collectie van Steinhardt zal groter zijn geweest dan 180 stuks. Wat is er nog meer? Is de rest ook gestolen en komt Steinhardt weg met heling? Of zijn die stukken keurig voorzien van een gedocumenteerde provenance? Twitteraar Jason Felch heeft zich erin verdiept en concludeert dat Steinhardt ruim 800 voorwerpen mag houden. Of ook die illegaal zijn verworven, is onduidelijk. De Officier van Justitie geeft aan daarover geen mening te hebben. Hij heeft er echter mee ingestemd dat hij nooit de overdracht, verkoop of schenking van die voorwerpen zal aanvechten.

Lees verder “Steinhardts geheelde oudheden”

De Green-collectie, het recht en zijn manke loop

Vrouwe Justitia (Trogir)

Langzaam komt het einde in zicht voor een van de schandalen die de oudheidkunde momenteel teisteren. En wat in zicht komt, oogt niet prettig: de doofpot. Het beste wat we momenteel mogen hopen, is dat de afwikkeling van deze affaire niet indicatief is voor wat gaat volgen. Er is echter weinig grond voor optimisme.

De Green-collectie

Korte inhoud van het voorafgaande: er lopen verschillende schandalen door elkaar. Eén: de Amerikaan Steve Green wilde een museum stichten dat bewees dat de Bijbel vrij letterlijk waar was en dat Amerika groot was geworden dankzij evangelische waarden. Dat was geen belangeloos voornemen. Er was ook een financieel oogmerk. Wie een antiek voorwerp koopt, afwacht tot de waarde is gestegen en dan schenkt aan een museum, heeft een belastingaftrekpost. Om de waardestijging te bespoedigen, betaalde Green oudheidkundigen om het materiaal te bestuderen. Als er een wetenschappelijke publicatie is, was zijn aankoop meer waard. Het schandaal is dat onderzoekers zich leenden voor prijsopdrijving.

Lees verder “De Green-collectie, het recht en zijn manke loop”

Transparant klaslokaal

Een tijdje geleden sprak ik iemand die werkte in het middelbaar onderwijs en die vertelde me een onthutsend verhaal. Nu zijn er veel onthutsende verhalen te vertellen over het onderwijs, maar dit was echt iets dat me verbijsterde. Het ging om een leraar die in zijn klaslokaal een boekenkast had neergezet waar de leerlingen boeken in konden vinden waarmee ze hun kennis verder konden verdiepen.

Je zou denken: wat is het probleem? Je zou denken: daar moeten we blij mee zijn. Elke docent die zijn of haar leerlingen ertoe kan brengen extra kennis op te doen, verdient een compliment. We zullen die leerlingen-met-extra-kennis in de toekomst nog hard nodig hebben.

Lees verder “Transparant klaslokaal”

Studiefinanciering

Toevallig las ik gisteren het stukje van Ellen Deckwitz in het NRC Handelsblad. Het was indrukwekkend. Na wat omtrekkende bewegingen vertelt ze over de schaamte die ze ervoer toen ze, door een stommiteit van de Studiefinanciering, te weinig geld had.

Om geld te besparen, begon ik maaltijden en verjaardagen over te slaan. Ik ging niet meer uit. Ik ontving liever geen bezoek omdat ik alleen thee kon aanbieden. Ik verzon smoes na smoes waarom ik liever thuisbleef. Ik begon post te vrezen. Uiteindelijk kwam alles weer goed, maar de armoede heeft me een knauw bezorgd. Ze schrijnt na. En nog altijd is er de angst dat het me weer overkomt.

Lees verder “Studiefinanciering”