Tag: Walküre

Donderdag 20 juli 1944, 17:00 (Berlijn, Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Ludwig Beck

Een van de beroemdste opmerkingen over de aard van oorlogvoering is van maarschalk Helmuth von Moltke de Oude die, toen hij erop werd aangesproken dat een bepaalde officier slechts de helft van zijn taken naar behoren uitvoerde, antwoordde dat de betrokkene meteen promotie moest krijgen omdat de gemiddelde officier aan het front maar een kwart van zijn taken naar behoren uitvoerde. Fouten worden altijd gemaakt en oorlogvoering is minder een kwestie van planning dan van voortdurende improvisatie. Het zit die 20e juli de samenzweerders voortdurend tegen – ze hadden bijvoorbeeld driemaal pech gehad bij de aanslag – en de grootste tegenvaller is wel dat ze de berichten over Walküre in code versturen, waardoor het eindeloos lang duurt.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 17:00 (Berlijn, Wolfsschanze)” →

Donderdag 20 juli 1944, 16:10 (Berlijn)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Het telexbericht waarmee Walküre werd gestart

Terwijl generaal Fromm meent een staatsgreep te hebben verijdeld en Olbricht aarzelt, geeft Mertz von Quirnheim, zonder zich nog iets aan te trekken van zijn superieuren, het bevel Walküre te beginnen. Om er zeker van te zijn dat er werkelijk iets gebeurt, ontbiedt hij ook snel enkele vrienden, die op dat moment in Hotel Esplanade zitten en zijn persoonlijke reserve zullen vormen.

Alle stedelijke troepen hebben het alarm vernomen om 16:10, maar de toelichting zal later binnenkomen: een proclamatie die al eerder was opgesteld en erop neerkwam dat alle macht aan de Wehrmacht kwam en dat Hitlers taken waren overgenomen door maarschalk Von Witzleben en generaal Beck. Dit bericht wordt eindeloos traag verstuurd omdat het wordt gecodeerd.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 16:10 (Berlijn)” →

Donderdag 20 juli 1944, 15:45 (Rangsdorf)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Olbricht (links, met ridderkruis) in gezelschap van Wernher von Braun (in burger). De man middenin is Heinz Brandt, die zou worden gedood bij de aanslag in de Wolfsschanze.

Als operatie Walküre zou zijn begonnen, zou vliegveld Rangsdorf bezet moeten zijn door eenheden van het reserveleger. Als Von Stauffenberg en Werner von Haeften landen, blijkt daarvan echter geen sprake. Von Haeften rent naar de dichtstbijzijnde telefooncentrale en belt met het Bendlerblock: “De Führer is dood!” Eindelijk hebben de samenzweerders in Berlijn de zekerheid die ze nodig hebben.

Olbricht ijlt naar zijn superieur, Fromm, met de papieren waarmee Walküre in werking kan worden gesteld terwijl Albrecht Mertz von Quirnheim de aanwezige officieren alvast vertelt wat er zal gebeuren: nu Hitler het slachtoffer is van een moordaanslag, krijgt de Wehrmacht buitengewone bevoegdheden. De strijd in Rusland, Italië en Normandië gaat vanzelfsprekend gewoon verder. Veldmaarschalk Erwin von Witzleben zal, als officier met de hoogste rang, het opperbevel van Hitler overnemen en generaal Ludwig Beck wordt de nieuwe president van Duitsland. Over de integratie van de gewapende delen van de SS in de bevelstructuur van de Wehrmacht, zo weet Mertz te vertellen, wordt momenteel overlegd.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 15:45 (Rangsdorf)” →

Donderdag 20 juli 1944, 15:15 (Berlijn)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Mussolini en een ongedeerde Hitler nemen de schade op

Generaal Fritz Thiele keert terug van zijn wandeling en belt met de Wolfsschanze. De telefoonblokkade is nu opgeheven en hij verneemt wat hij al wist: er is een enorme explosie geweest, er zijn vier doden, een groot aantal officieren is zwaargewond, waaronder mogelijk ook Hitler zelf.

Hij gaat naar generaal Friedrich Olbricht, die aarzelt of hij Walküre in werking moet zetten. Hij kan zich niet permitteren dat hij het reserveleger opnieuw voor niets oproept. Zijn superieur, generaal Fromm, die inmiddels is teruggekeerd naar het Bendlerblock, zal dat nooit accepteren. Olbricht kan voor het moment dus niets doen. Hij weet op dit moment zelfs niet of Claus von Stauffenberg in leven is, is gearresteerd of bij de operatie is omgekomen.

Die zit in feite al twee uur in het vliegtuig en nadert vliegveld Rangsdorf.

[Terug naar het eerste deel; deze reeks wordt over een half uur vervolgd.]

Donderdag 20 juli 1944, 12:42 (Berlijn, Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis3 reacties
De situatie in de barak. Donkerblauw: Hitler. Rood: de vier doden. Geel: de bom, van links naar rechts voorbij de zware tafelsteun verplaatst. (Ik weet niet waar ik dit plaatje vandaan heb.)

Terwijl Claus von Stauffenberg en Werner von Haeften in hun auto stappen, gaat de bom af. Het kabaal is immens. Ze zullen later zeggen dat ze hebben kunnen zien hoe iemand de barak werd uitgedragen die Hitlers mantel droeg, concluderen dat de Führer dood is en dat de actie succesvol is geweest. De auto rijdt hen naar het vliegveld en Von Haeften werpt de tweede bom weg, de berm in.

Zoals bekend overleefde Hitler. Hij was vrijwel ongedeerd. Het is niet bekend wat Von Stauffenberg en Von Haeften kunnen hebben gezien. Later zullen deskundigen zeggen dat als twee springladingen zouden zijn ontploft, of als de vergadering in de besloten bunker had plaatsgevonden in plaats van in een houten barak met geopende ramen, of als de aktentas niet voorbij de tafelsteun was verplaatst, Hitler dood zou zijn geweest. Drie dingen waren tegelijk verkeerd gegaan.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 12:42 (Berlijn, Wolfsschanze)” →

Unternehmen Walküre

On door Jona LenderinginGeschiedenis11 reacties
“Wie sich aus der neueren Vernehmung des General-Feldmarschalls von Witzleben vom 23.7.1944 ergibt…” Fragment uit het verslag van de onderzoekscommissie naar de mislukte aanslag. We hoeven ons geen illusies te maken over de wijze waarop Von Witzleben is verhoord. Hij werd op 8 augustus opgehangen.

Zoals ik gisteren vertelde, waren er in Duitse verzetskringen plannen om Hitler te vermoorden en de schuld te schuiven in de schoenen van wat ze wilden presenteren als “eine gewissenlose Clique frontfremder Parteiführer”. Met vals bewijs wilden ze aannemelijk maken dat de top van de SS achter de aanslag zat, om zo te verhinderen dat SS-leider Himmler de macht zou overnemen. De sleutel om dit te doen, was de aanpassing van een al bestaand crisisplan, het Unternehmen Walküre.

Dit plan was opgesteld in de winter van 1941/1942, toen de Duitse troepen er niet in waren geslaagd Moskou in te nemen en duidelijk was geworden dat de rest van de oorlog niet meer zou bestaan uit snelle Blitzkriege. De Nazi’s hielden serieus rekening met opstanden van dwangarbeiders, concentratiekampgevangenen en krijgsgevangen Russische soldaten. Walküre bevatte de maatregelen die, als het werkelijk tot zulke opstanden zou komen, dienden te worden genomen: het actieve deel van de reserve van de Wehrmacht (het “Ersatzheer”) moest zowel in Berlijn als daarbuiten strategische posities innemen en garanderen dat het openbaar bestuur – lees: de Nazi-staat – kon blijven functioneren, terwijl manschappen die niet in de kazernes waren, binnen enkele uren actief moesten kunnen zijn.

Lees verder “Unternehmen Walküre” →