Het is, zoals het oud-Gelderse spreekwoord zegt, geen schande uit Apeldoorn te komen maar wel gênant er terug te keren. Desniettegenstaande verblijf ik alweer een maand in de groene Veluwestad, soms in gezelschap van mijn vriendin. Omdat ik haar wilde tonen waar mijn wortels liggen, zijn we zondag een eind wezen fietsen. Het was een prachtige, windstille en wolkeloze novemberdag en het tochtje was te mooi om niet met u te delen. Met een OV-fiets, te huur op station Apeldoorn, kom je makkelijk rond. Om u niet lastig te vallen met een eindeloze lijst neem-de-derde-afslag-linksen en over-de-rotonde-rechtdoors, geef ik u HIER het bestandje voor in Google Maps en DAAR een landkaartje.
Hoewel we naar Deventer gaan, zou ik u afraden de Deventerstraat te nemen. Het is een wat saaie, drukke weg langs een vliegveld. Het is beter noord-om te gaan door een gebied dat Apeldoorners, althans toen ik veertig jaar geleden nog in Apeldoorn woonde, “De Beemte” noemden. Ik geloof niet dat het een officiële naam is, maar zoals u hier boven ziet is het wijds en groen. Een van de boerderijen hier heet “Lochem”.
Als u verder noordwaarts fietst naar het dorpje De Vecht, zal het u opvallen dat hier veel afwateringskanalen zijn. Zie de tweede foto. Dit is het gebied tussen in het westen de Grift, een beek die, gevoed door allerlei stroompjes die vanaf de Veluwe neerstromen, vanuit Apeldoorn noordwaarts loopt, ruwweg parallel aan de in het oosten gelegen IJssel. Al die kanaaltjes zorgen ervoor dat het gebied geschikt is voor landbouw. Langs de Groote Wetering, die halverwege tussen Grift en IJssel noordwaarts loopt, komt u in De Vecht. In al zijn gewoonheid heeft het plaatselijke café iets.
We gaan nu naar het oosten. Mij viel op dat de meeste boerderijen echte hoeven zijn, functioneel gebouwd, terwijl sommige boerderijen in deze regio een façade hebben zoals een huis in de stad, met een voordeur.
Uiteindelijk bereikt u de dijk langs de IJssel, die door een dwarskanaal is verbonden met de Groote Wetering van zojuist. Op het punt waar het kanaal uitmondt in de IJssel, staat Gemaal Terwolde.
Langs de IJssel gaat u naar het zuiden, tot u in Deventer bent. Tegenwoordig heeft de rivier hier twee beddingen; vroeger was het er één, maar de rivier heeft meer ruimte gekregen.
U kunt over de spoorbrug Deventer binnenrijden. Daarover morgen meer. De stad zelf behoeft natuurlijk geen introductie. Wij gingen naar museum De Waag, maar zagen onderweg ook deze mooie “groene man” bij de ingang van de Athenaeumbibliotheek, waar ik veertig jaar geleden mijn boeken haalde.
We verlieten Deventer over de verkeersbrug. Dit is de plek waar A Bridge Too Far is opgenomen. Het uitzicht op de Hanzestad mag er zijn.
Terug aan de westkant van de IJssel vervolgden we onze route langs de dijk. Met een grote bocht gaat die naar het zuiden. In april 1945 staken de Canadezen hier de rivier over: Operatie Cannonshot betekende het begin van de bevrijding van Apeldoorn.
En even verderop ligt de idyllische ruïne van kasteel Nijenbeek. Hier klopt gewoon alles.
Westwaarts rijdend kruis je eerst een oeroude dijk (namelijk hier). Hij valt nauwelijks op maar dit is de Veluwse Bandijk, een van de belangrijkste Gelderse waterwerken uit de Middeleeuwen.
Even verder is het gehucht Gietelo, waar je heel even de grote weg van Zutphen naar Apeldoorn bereikt. Je gaat echter naar het noorden, richting Bussloo. Daar ga je westwaarts, in de richting van de enorme recreatieplas die daar in de jaren zeventig is gegraven. Het is een mooie, kaarsrechte laan. Deze foto maakte ik vlakbij de volkssterrenwacht.
Wij hadden het rijk voor onszelf. In de zomer is het hier druk. Op het punt waar het meer het smalst is, is een bruggetje waarmee je aan de noordkant kunt komen. Dit is ook een locatie uit A Bridge Too Far: de filmmakers hebben hier een ophaalbrug, zogenaamd die bij Son, opgeblazen.
Ten noordwesten van het Bussloërmeer is een enorme heuvel: een overdekte vuilnisbelt. Je kunt er ten zuiden en noorden omheen en komt dan in Wilp-Achterhoek. Ik kon een zekere schoonheid herkennen in de enorme silo van een veevoederbedrijf.
Wat verder richting Apeldoorn is opnieuw een boerderij die “Lochem” heet. Ik weet niet waarom die naam zo populair is. Even verderop steek je de Groote Wetering weer over.
Je nadert nu het Woudhuis, het enige bos dat zich ten oosten van Apeldoorn bevindt. Als kind kwam ik er vaak.
Nog wat westelijker ligt een uitbreidingswijk van Apeldoorn. Ik herinner me dat het weilanden waren, net zo leeg als De Beemte hierboven, maar nu wonen er duizenden mensen. De mooi symmetrische Woudhuizerallee voert u naar het stadscentrum.
Op het punt waar u niet verder kunt, kunt u linksaf naar de Zutphensestraat, die u terugbrengt naar het centrum van Apeldoorn en het station. U heeft ongeveer vijftig kilometer gefietst.
Mooie beschrijving van de omgeving. Wij zijn er ook met fietsvakanties wel geweest, maar het is altijd leuk om het nogmaals te bekijken met de ogen van iemand die het goed kent. Overigens: vijftig km op een OV-fiets, ik neem mijn spreekwoordelijke pet af!
Eerst balkenbrij, nu Apeldoorn. Ik begin me zorgen te maken.
Wat een aardige, ongedwongen manier om je geliefde voor te stellen.
‘(…)opnieuw een boerderij die “Lochem” heet. Ik weet niet waarom die naam zo populair is.’
Ik heb daar wel een theorie over. Boederijnamen kunnen verwijzen naar de familienaam van de stichter of een relatie hebben met de plaats van vestiging. Nu is Lochem een stad in de Gelderse Achterhoek, dus dat ligt niet voor de hand. Natuurlijk zou de stichter of zijn voorvaderen uit Lochem afkomstig kunnen zijn en ligt daar de verwijzing: van Lochem.
Als kinderen familiegrond erven en een eigen boerderij stichten, kunnen er twee Lochems ontstaan: Oud Lochem en Nieuw Lochem. Het feit dat de laatste boerderij aan de Oud Lochemseweg en de eerste boerderij aan de Lochemse straat ligt zou daar naar kunnen verwijzen.
“of een relatie hebben met de plaats van vestiging. ”
Wilp-Achterhoek is ook al een verdachte naam – de Achterhoek ligt aan de andere kant van de IJssel. Dus zocht en vond ik
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_straten_in_gemeente_Voorst#Straten_in_Wilp-Achterhoek
“Oud Lochemseweg – …… De huidige naam is afkomstig van eigenaren uit de 15e en 16e eeuw met de familienaam Van Lochem.”
Wellicht zijn de twee boerderijen eveneens naar eigenaren genaamd Van Lochem vernoemd en die kunnen in de tweede helft van de Middeleeuwen best uit die stad (of zelfs nog dorp) vertrokken zijn.
Dank.
Bovendien ligt de Lochemsestraat in Terwolde, dus van een aaneengesloten goed met Wilp-achterhoek kan geen sprake zijn.
Wilp-Achterhoek wordt zo genoemd, om zich te onderscheiden van een andere plaats die ook Wilp heet, maar vier kilometer oostelijker ligt.
Poeh, maar eh, International AirPort Teuge. Ben er ooit wel eens geland met een Cessna, een gezellige plek voor zweefvliegers en ietsje groter, of loop ik achter?
Die Cessna’s vlogen, toen ik nog in Apeldoorn woonde, altijd over de stad, heel laag, vooral op zondag, met van die grote reclameslepen. Ik denk dat het de verklaring is voor mijn hyperacusis. Ik zag ze zondag opnieuw maar nu vliegen ze wat hoger.
‘Ik denk dat het de verklaring is voor mijn hyperacusis.’
Net als bij tinnitus (oorsuizen) zijn er veel oorzaken van hyperacusis aan te wijzen, maar in de meeste gevallen weten we tot op heden niet precies wat de auditieve oorzaak is. Akoestisch trauma zoals bij blootstelling aan een plotseling heel hard geluid zoals een explosie of een hele harde knal kan hyperacusis tot gevolg hebben. Ik denk niet dat een laag overvliegende Cessna zoveel lawaai produceert dat er een akoestisch trauma ontstaat. Stress wordt echter ook vaak als oorzaak aangewezen.
De beste remedie is leren omgaan met geluid door expositie. Afsluiting daarentegen blijkt het tegenovergestelde effect te hebben, omdat de hersenen zelf het geluid gaan aanvullen dat wordt verwacht. M.a.w. het gehoor wordt dus juist scherper…
https://www.hoorzaken.nl/nieuws/exposure-behandeling-bij-overgevoeligheid-voor-geluiden-blijkt-efficiente-methode/
“Het audiologisch centrum Apeldoorn heeft een efficiënte behandelmethode ontwikkeld bij overgevoeligheid voor geluiden De ontwikkelde therapie die exposure combineert met technieken uit de cognitieve gedragstherapie, blijkt gemiddeld in drie maanden tijd tot verlichting van overgevoeligheidsklachten te leiden.”
Teuge, nog steeds in de kleine luchtvaart, lees ik, maar desondanks ‘international’. What’s in a name…
“Dit is de plek waar A Bridge Too Far is opgenomen. (Deze scène is historisch.) ”
De scene komt zeker voor in het boek van Cornelius Ryan, maar ik kom er niet achter of de Britten inderdaad dit antwoord hebben gegeven.
De man met de paraplu is Major Harry Carlyle, een bedacht personage gebaseerd op de echte Major Digby Tatham-Warter. Deze droeg de paraplu vooral omdat hij moeite had de dagelijks wachtwoorden te onthouden (en geen Duitser zou ooit met een paraplu rondlopen).
Tijdens de slag om de brug (anders dan in de film overleefde hij de oorlog wel degelijk) heeft hij de paraplu gebruikt door deze door het kijkgat van een Duitse pantserwagen te rammen, in het oog van de bestuurder.
Gewond en gevangen genomen ontsnapte Digby later vanuit Arnhem naar Ede, van waaruit hij tijdens de beroemde Operatie Pegasus leiding gaf aan 150 andere Britse soldaten die door het Nederlands verzet op de fiets naar de frontlijn van XXX Corps werden gebracht. Hij overleed in 1993.