Beledigingen

“Jaloezie is lelijk maar heeft een mooie kant, want het verteert het hart van de roddelaar.” (Nationaal Museum, Beiroet)

Mag ik zeggen dat alle christenen honden zijn? Dat mag. Het valt immers onder de vrijheid van meningsuiting. Ook is het toegestaan een roman te schrijven over een bordeel waar de prostituees dezelfde namen hebben als de vrouwen van de profeet Mohammed. Je mag homoseksuelen vergelijken met dieven. De vrijheid van meningsuiting erkent ook je recht de koran een fascistisch boek te noemen.

En je mag ook een film maken waarin je de profeet typeert als een homoseksuele rokkenjager, een dronken gangster of een bedrieger. Het is beledigend, maar geen weldenkend mens zal een film serieus nemen waarin Mohammed én homoseksueel is én een vrouwenjager. Dat dit wel gebeurt met de film “Onschuld van de moslims”, suggereert dat de demonstranten niet weten hoe bespottelijk het geschetste beeld is. Ze hebben de film evident niet zelf gezien.

De gemiddelde belediging is overdreven en haalt daardoor weinig uit. Wie mijn naam googlet, zal vrij snel een tegen mij gerichte petitie vinden, waarin enkele wonderlijke beschuldigingen staan. Ik beken dat ik er, toen ik het voor het eerst las, even een rothumeur om had, maar al vrij snel realiseerde ik me dat men blijkbaar geen inhoudelijke argumenten had. Einde discussie dus.

Het simpele punt is dat een belediging in vrijwel alle gevallen contraproductief is. Een christen zal zijn schouders ophalen als hij met een hond wordt vergeleken, en verder niet luisteren naar wat er over zijn religie wordt gezegd. Wie beledigt, maakt het vooral zichzelf moeilijk, want hij kan de ander niet langer overtuigen. Van alle overtuigingsmiddelen is de belediging de minst overtuigende.

Dat wil zeggen: als je denkt dat taal alleen dient om te communiceren. Taal heeft echter meer functies. Ze construeert ook. De vrouw die tegenover een man zegt “ja, ik wil”, construeert daarmee een werkelijkheid. Vanuit dit perspectief is een belediging iets heel anders, vooral in samenlevingen waarin iemands externe reputatie – met andere woorden: hoe er over hem wordt gesproken – het voornaamste is dat hij bezit. Spreekt men in zo’n samenleving aardig over iemand, dan is het iemand van aanzien; spreekt men echter minachtend over iemand, dan is het een eerloze. Met nare woorden kun je dan iemand concrete schade toebrengen.

Je kunt nog anders tegen taal aankijken. Niet zelden dient ze om te amuseren. Als ik in Italië iemand uitmaak voor een pezzo di stronzo malcacato zal ’ie in lachen uitbarsten, zodat een potentieel vervelende situatie deëscaleert. Met wat fantasie kunt u ook zelf wel functies noemen van een taal, en elke keer verandert de belediging van karakter. De ene belediging is de andere niet.

Deel dit:

8 gedachtes over “Beledigingen

  1. michael van der lee

    Mooi bekeken. De wijze van hoe men tegen een belediging aankijkt is inderdaad essentieel. Men zou (iedere ?) belediging dus als een grap moeten of kunnen zien. Inderdaad is me dat wel eens gelukt, en ketst ze dan van je af. Moeten we alleen nog eenieder dat gevoel voor humor bijbrengen. We just might laugh ourselves to death … 🙂

  2. H.J.Vrielink

    Daarom. leer schelden in talen uit de Oude Geschiedenis. Bloemrijk, fantastisch, en vrijwel niemand heeft door dat je hem of haar daadwerkelijk beledigt. Iets dat de puer delicatus die dit artikel schreef, op zijn droge cōleī had moeten aanvoelen… 😉

    Maar inderdaad Jona, je hebt volledig gelijk. Het woord is in vele gevallen machtiger dan het zwaard, al zijn bepaalde woorden genoeg voor de wat minder intellectueel bedeelden onder ons om naar het zwaard te grijpen……..

  3. Belediging is een persoonlijke ervaring. Als zodanig is het een ongrijpbaar iets.Het is aan de degeen die zich beledigd voelt om daar mee om te gaan, niet aan de belediger om daar rekening mee te houden.
    Dit datereerd(t)(dt) uit lang vervlogen tijden dat men iemands ‘eer’ in twijfel kon trekken. Men mag nu toch wel verwachten dat hoewel we nog wel de hand schudden om te laten zien dat we ongewapend zijn, het concept ‘eer’ toch welzijn betekenis heeft verloren.

    Het doet mij pijn om tegen een historicus in te gaan, maar in die tijden (en nu nog, The dancing boys of Afghanistan) was het gebruikelijk om zich sexueel te vermaken met jongetjes, het concept homosexueel was nog niet uitgevonden. Dus dat mohammed (mocht hij in die vorm hebben bestaan) zich vermaakte met bisexueel pedofiel gedrag is wel zeker. Als zodanig is het gewoon een juiste voorstelling van zaken.

    Echter je moet het wel in de context van die tijd zien, waar dit gedrag volkomen normaal was.

    Is dit beledigend? Nee. Is het beledigend bedoeld. Ja. Is de reactie op het best wel vermakelijke filmpje totaal ridicuul en toont het de enorme mate van culturele achterstand van de islam aan? Volmondig ja.

    Beledigen moet kunnen. Ik herinner mij toendertijd toen Andre van duin een ‘grappig’ liedje maakte over mentaal gehandicapten. Een stortvloed van verwijt kwam hem ten deel.

    Hij maakte toen de fameuze sketch waarin hij een sam en moos mop probeerde te vertellen, en daarna bij elk sterotpye zei, oh nee dat kan niet, en het verving door een ander stereotype. Om tenslotte te eindigen met: (ik parafraseer ben de tekst vergeten)

    Er liepen eens twee personen door de straat.

    Mensen die zich beledigd voelen hebben een probleem. Hun probleem. Ik voel mij onstellend beledigd door de aanname van politici at ik werkelijk zo achterlijk ben dat ik niet door hun kletsverhalen heen kijk.

    1. H.J.Vrielink

      Je schrijft : “Dit datereerd(t)(dt) uit lang vervlogen tijden dat men iemands ‘eer’ in twijfel kon trekken. Men mag nu toch wel verwachten dat hoewel we nog wel de hand schudden om te laten zien dat we ongewapend zijn, het concept ‘eer’ toch welzijn betekenis heeft verloren.”

      Helaas is dit incorrect. De notie van eer, niet alleen in de Islam, bestaat nog steeds. In heel veel culturen. zo leerde ik van een leerling van mij het woord/de zin H’Chouma ! In Marokko, dat een schaamte cultuur heeft, kan het gedrag van een ander jouw groep namelijk beschamen en jouw eer teniet doen. In plaats van het veroordelen van de geschifte demonstranten die om een of ander baggerfilmpje ambassades aanvallen (voor zover niet door Salafisten, Wahabisten of Al Quaida geïnstigeerd) zou men beter op het eergevoel van die culturen kunnen inwerken, en wel met woorden, of, indien er Imams zijn die deze acties veroordelen, door er een Fatwa over uit te laten spreken of zelfs te zeggen dat de deelnemers aan deze demonstraties de eer van hun volk en de eer van hun familie voor 1000 jaar teniet hebben gedaan…..

      Ondanks dat ik nog steeds van mening ben dat een groot aantal Neutronenbommen beter zou werken in bepaalde gebieden.

      1. Ik sprak over ‘eer’ in de context van de verlichte wereld. Dat er helaas nog teveel culturen bestaan die daar waarde aan hechten tot het punt dat ze er moord en doodslag voor begaan is een trieste getuigenis over de huidige staat van humaniteit van de mens.

        Het is een veel misbruikte observatie, vooral door rabiate haatmensen, maar het is wel feitelijk juist dat een groot gedeelte van de wereld de vroege middeleeuwen nog niet is ontstegen.

        Net zo goed als het ‘beledigende’ filmpje feitelijk juist was.

    2. MNb

      “Het is aan de degeen die zich beledigd voelt om daar mee om te gaan, niet aan de belediger om daar rekening mee te houden.”
      Wie een gemeenschap wil waarin hufterigheid en gebrek aan goede manieren de boventoon voeren moet zich vooral hieraan houden. Maar weet u, als ik vanaf vandaag mijn arsenaal aan onwelvoeglijk taalgebruik op dit blog loslaat, uiteraard zonder enige inhoud behalve klinkklare leugens, en daarmee systematisch elke zinnige discussie vergal, dan denk ik toch dat ik binnen afzienbare tijd een ban aan mijn broek heb.
      Dan rijst de vraag: waarom zouden we in de openbare ruimte moeten tolereren wat JL op dit blog niet toestaat? En waar ligt de grens?
      Alles mag is zo gemakkelijk.

      “Mag ik zeggen dat alle christenen honden zijn? Dat mag.”
      Een populair standpunt sinds minstens een jaar of 12, dat juist daarom met wantrouwen moet worden bekeken. Maar ik heb dan ook het geluk deel uit te maken van een gemeenschap, 8000 km ver weg, waar de term “fok” mensen nog aan het schrikken maakt. Die term gebruik ik dan ook hoogst zelden.
      Inmiddels weet ik wel waarom bijna de hele wereld Nederlanders (m/v) beschouwt als een stel onbehoorlijke, slecht gemanierde, botte, lawaaiige patjepeeërs.
      Zij worden daarin gesterkt door degenen die stellen: “dat mag”.

      1. Belediging vindt plaats in de geest van de beledigde. Als iets de volstrekt buitensporige reacties op een melig filmpje heeft aangetoond is het dat wel.

        Uw verward schelden met beledigen. Schelden is wat u beschrijft, dat kan beledigend zijn, maar het IS geen belediging op zich.

        En zeker schelden onder talen onderling. Neem bv het amerikaanse motherfucker. Dat betekend helemaal niets in onze taal, sterker nog ik ben een moedernichtjenietlezen, ik nichtjenietlezen zelfs een grootmoeder. Mijn vrouw is nl grootmoeder.

        Maar ik persoonlijk vindt het zeer beledigend dat de politici aannemen dat ik werkelijk zo stom ben dat ik hun kletspraatjes niet doorzie, niet zie dat ze keihard staan te liegen.

        Maar daar steek ik geen ambassade voor in de hens, niets een een lucifer.

  4. MNb

    “Wie beledigt, maakt het vooral zichzelf moeilijk, want hij kan de ander niet langer overtuigen.”
    “Dat wil zeggen: als …”
    Inderdaad, als. Als mijn vader koning was, was ik zijn troonopvolger. Hoe vaak per jaar komt het voor dat u de ander – vooral een onbekende – heeft weten te overtuigen? Ik durf er een wedje op af te sluiten dat dat helemaal de bedoeling niet is geweest van de film.
    De filmmaker heeft het zichzelf helemaal niet moeilijk gemaakt. Volgens mij heeft hij precies die doelen bereikt die hij vooraf voor ogen had. En daarmee is dit één van de minst relevante stukjes van dit blog.

Reacties zijn gesloten.