Grof gedrag op het internet, tja. Wie mijn naam googlet, vindt genoeg hatelijke opmerkingen – meest geuit door Iraanse royalisten en Griekse nationalisten – om te weten wat er zoal bij mijn e-mail zit. Er zijn voldoende momenten geweest waarop ik heb gewild dat ik die mensen tot rust kon brengen. Het is namelijk niet waar dat schelden geen zeer doet: je kunt er aan wennen, maar het schrijnt. Ook is het niet waar dat blaffende honden niet bijten, want tweemaal is men tot bij de deur geweest. En ik ben beslist niet de enige die ermee werd geconfronteerd dat grof gedrag oversloeg van het internet naar de echte wereld. U kent de ernstigere voorbeelden.

Het is logisch dat er van tijd tot tijd politici zijn die zeggen dat het er op het internet wat beschaafder aan toe zou moeten gaan. Een respectabel standpunt, dat zich echter maar moeilijk laat omzetten in concrete maatregelen. Het afschaffen van anonimiteit, wat meer dan eens is voorgesteld, is bijvoorbeeld als middel erger dan de kwaal, omdat je er alleszins nuttige en belangrijke internetfaciliteiten de nek mee omdraait. Surf maar eens over het Viva-forum, kijk hoe reëel de problemen – of althans sommige problemen – zijn die de vrouwen bespreken, en vraag je daarna af of dit ook had kunnen zijn besproken als het niet anoniem had gekund.

Vandaag voegt Hans Spekman, de voorzitter van de PvdA, zich bij de politici die een probleem constateren en vervolgens eigenlijk met hun mond vol tanden staan. Hij pleit voor een “beschavingsoffensief” tegen hate-mail. Hoe hij dit concreet wil uitwerken, wordt niet helemaal duidelijk, althans niet uit het bericht op de website van de NOS. Hij lijkt alleen te hebben voorgesteld dat premier Rutte het voortouw gaat nemen in opgemeld offensief.

Waar hadden we dit ook alweer eerder gehoord? O ja, dat was ten tijde van de kabinetten-Balkenende, toen er ook zoveel werd gesproken over normen en waarden. De functie van de oproep is ook al dezelfde. Er zijn nog steeds reële maatschappelijke en economische problemen, waar de overheid óf weinig aan kan doen óf alleen draconische maatregelen kan nemen, en de openbare moraal is nog steeds een geschikt onderwerp om de mensen stoom te laten afblazen. Je kunt als politicus normen en waarden prima gebruiken om de aandacht af te leiden van je eigen machteloosheid of impopulariteit.

Zonder de ernst van de aan Spekman geuite bedreigingen te willen bagatelliseren, en zonder te ontkennen dat er een probleem ligt, wantrouw ik zijn opmerkingen een beetje. Ze snijden iets meer hout dan de proefballonnetjes die GroenLinks aan het oplaten is over vuurwerk en plassen onder de douche, maar ik zou hebben gewild dat Spekman concreter was geweest.

Waarom heeft hij niet iets gezegd over de principes waar het om draait? Bijvoorbeeld: we houden niet van beledigingen maar de voordelen van een anonieme discussie zijn ons meer waard. Of desnoods andersom. En waarom heeft hij de gelegenheid niet te baat genomen om een wetsvoorstel aan te kondigen om burgers te beschermen die worden geconfronteerd met grof gedrag dat van het internet overslaat naar de werkelijkheid? Dan hadden we iets om echt over van mening te wisselen.

Zoals het nu is, is het allemaal wat gratuit. Spekmans opmerkingen gaan wel ergens over, maar zijn te vaag om werkelijk iets te veranderen. Of het moest zijn dat het vertrouwen in de politiek er nog verder door wordt geschaad.