Het was een leuk berichtje, dat verschillende media haalde (zoals, zoals): uit een profielwerkstuk van twee middelbare-school-leerlingen, Amy Pieper en Anne Siersema, was gebleken dat schooltijden niet aansluiten bij het bioritme van tieners.
Voor hun schoolprestaties is het beter als leerlingen later mogen beginnen. De Nieuwe Veste in het Overijsselse Hardenberg heeft dat advies ter harte genomen en start vanaf volgend schooljaar een uur later met de lessen.
Het aardige is dat de twee leerlingen dit ontdekten met eigen onderzoek onder hun medescholieren. Ze constateerden dat hoe eerder op een dag leerlingen een proefwerk moeten doen, hoe lager ze scoren. Daarbij geldt dan nog dat kinderen met een vroege biologische klok het beter doen dan kinderen met een latere klok. En dus gaat hun oude school nu experimenteren met latere lessen.
Pubers leven extreem laat, en meer dan eens wijst Roenneberg erop dat het veel verstandiger zou zijn als kinderen later naar school zouden gaan. Dat leraren al om half negen kunnen beginnen, wil nog niet zeggen dat leerlingen op dat moment al openstaan voor nieuwe informatie.
Het is echter geen inzicht van pas twee jaar geleden. In Zandvoort geeft De School al zes jaar, sinds 2008, onderwijs op biologisch normalere tijden. Hendrik Spiering van het NRC Handelsblad was zo aardig nog verder te zoeken en ontdekte dat op 25 september 1999 al in de krant had gestaan dat schoolkinderen niet te vroeg in actie moeten komen.
1999! Dat betekent dus dat we als samenleving, om eens een flauwe woordgrap te maken, al vijftien jaar zitten te slapen. Door almaar vast te houden aan een vroeg arbeidsritme, stellen we jonge mensen onvoldoende in staat hun talenten te ontplooien. En niet alleen kinderen. Ook op latere leeftijd zijn er problemen. Zo’n 60% van de werknemers begint vroeger dan ze volgens hun biologische klok zouden moeten en hebben het weekend nodig om slaap in te halen. We zouden vermoedelijk minder verkeersongelukken in de ochtendspits én een hogere arbeidsproductiviteit hebben als kantoormensen in staat worden gesteld hun werktijden zelf in te richten.
We hebben het hier over snoeiharde biologische conclusies met belangrijke consequenties voor onze gezondheid en het functioneren van de economie. Conclusies die we blijkbaar niet onder ogen durven te zien. De vraag is waarom.
Het gros van bedrijven heeft al sinds jaar en dag flexibele werktijden; beginnen tussen 7 en 9 uur.
In mijn jeugd vond ik lange schooldagen een crime; een derde middag uur op donderdag, oef!
K:
Kan u mij zeggen in welk land dat zo is? Dan ga ik daarheen emigreren.
Misschien dat het in bepaalde bevoorrechte sectoren wel zo is. Maar bij de meeste bedrijven toch echt niet.
Het gaat om beginnen tussen tien en twaalf.
Als voormalig docent aan een middelbare school en als vader van een leerling in 3 gymnasium, kan ik dit artikel uit ervaring volledig onderstrepen !
Al die scholen die nog later dichtgaan, is dat nu zo aardig? Niets is er heerlijker dan een tropenrooster, met niet te veel springuren. Vroeg op, vroeg vrij. Lekker gamen, sporten, filmpje bekijken. lezen, kletsen in de middag en … ’s avonds. En … ook een avondmens kan ’s morgens actief zijn …
Hans, laat me raden… jij bent een ochtendmens? Duidelijk dat je echt totaal niets begrijpt van wat een avondmens is, en al helemaal voorbijgaat aan de feiten zoals in de genoemde onderzoeken naar voren zijn gebracht. Wel eens beseft dat mensen gewoon van elkaar kunnen verschillen?
Er is ooit iemand gepromoveerd op de stelling – komisch geformuleerd maar serieus bedoeld en onderzocht – dat het verschil tussen avond- en ochtendmensen is dat avondmensen zich wel kunnen voorstellen dat er ochtendmensen bestaan, en andersom niet. Het bizarre is dat mensen moeiteloos andere biologische gegevens, zoals dat we niet kunnen vliegen en dat maar een enkeling de marathon kunnen lopen, accepteren, maar moeite hebben te aanvaarden dat er verschillende biologische klokken bestaan. Alle lof daarom voor de twee in het stukje genoemde scholen.
Ik ben waarschijnlijk een nachtmens. Mensen verschillen, zelfs ik besef dat. Maar: veel mensen kunnen en willen niet in een bioritmisch hokje gestopt worden. Sommige scholen beginnen te vroeg en sommige scholen beginnen te laat. Er moet nog heel veel onderzoek worden verricht … En waarschijnlijk komen we mettertijd uit op de zgn. balanstheorie.
Jona:
Een poging: Vroeg opstaan en vroeg aan de arbeid gaan getuigt van ijver en verantwoordelijkheidsbesef. Er is altijd meer dan genoeg werk dat gedaan moet worden en daar moet iedereen zijn deel van op zich nemen. Wie dat niet kan opbrengen is een luie donder die het gewoon aan discipline ontbreekt. Moet je ’s avonds maar vroeger naar bed! Als je werk af is tenminste!
Wanneer dat ethos precies heeft postgevat laat ik graag aan de historici over. Misschien wel toen de agrarische samenleving ontstond? Het lijkt me in elk geval overduidelijk dat dit soort opvattingen nog steeds de waarnemingen kleurt van grote aantallen mensen.
Dat ethos dateert inderdaad uit de agrarische tijd, denk ik. Ik zeg altijd dat de koe de mens heeft gedomesticeerd.
In tropische landen gaat dit vast niet op. Daar is het vanaf half één te warm en benauwd om na te denken.
Persoonlijk heb ik school en werk nooit belangrijk genoeg gevonden om er mijn beste uren (dwz ’s middags en ’s avonds) aan te wijden.
‘Als de schuldeiser om vijf uur s’ochtends de smid aan het werk aantreft, zal hij er zich wel voor wachten zijn geld op te eisen’ –Benjamin Franklin, als ik het me niet slecht herinner.
Over het bioritme van de mens is al veel onderzoek gedaan. Een van de telkens bevestigde bevindingen is, dat menselijke hersenen een 24-uurs ritme hebben. Maar voor veel mensen is dat niet precies 24 uur. Voor velen is de cyclus korter en voor velen is die langer dan 24 uur. Respectievelijk zijn dat ochtendmensen en avondmensen. De meeste mensen zitten dicht bij de 24 uur en op hen zijn de maatschappelijke afspraken over opstaan, naar school en werk gaan en gaan slapen afgestemd.
Zoals alle biologische kenmerken is ook het 24-uurs ritme over de hele populatie verdeeld volgens de kromme van Gausz. Welke kromme voor de invoering van de euro nog fraai op een Duits bankbiljet stond afgebeeld. De meesten zitten in het midden, mensen met een kortere 24-uurs cyclus aan de ene kant, die met een langere aan de andere kant.
Met een school die later begint dan gewoonlijk kom je er niet. Dan zitten de leerlingen (en leraren) met een korte cyclus zich uren te vervelen. Je moet eigenlijk twee soorten scholen hebben: ochtendscholen en middagscholen dus. Of het gewoon houden zoals het is: gewoon gemiddeld.
Ik ben een avondmens. Ik schrijf dit stukje niet voor niets om 1800 u.
Het profielwerkstuk van Amy Pieper en Anne Siersema is verhelderend en interessant. Het lijkt me niet onverstandig, wanneer we vanavond, vannacht en/of morgenvroeg dat werkstuk nog eens een keer
her)lezen … Ook een kritische benadering van dat werkstuk is de moeite waard.
Ik ben hogelijk verbaasd. Daar waar in een ander geval (terecht) de wetenschappelijke waarde van onderzoek centraal dient te staan, sta je nu te juichen bij een gevalletje “Wij van WC-Eend adviseren WC-Eend”
Toen ik in de jaren ’70 naar de middelbare school ging stampte mijn strenge, doch oh zo geweldige docent Engels erin “Early to bed and early to rise makes a man healthy, wealthy and wise’ Hoewel ik in die tijd geloofde dat het verband tussen eigen gezondheid meer afhankelijk was van hoe stevig ik zou sporten dan van mijn slaapgedrag, ik rijkdom verwerpelijk achtte en bij het idee dat ik wijs zou kunnen worden alleen schamper kon lachen, zag ik destijds al, dat de medeleerlingen die verder van school woonden (en er om 8.15 uur dus al een aantal kilometers fietsen op hadden zitten) ’s morgens beter functioneerden dan zij, die slechts vijf minuten van school woonden. Tel daarbij op dat leerlingen die dichtbij woonden veel vaker te laat op school aankwamen en het pleidooi om later te beginnen wordt volledig ingehaald door het pleidooi juist vroeger te beginnen en de dag te starten met een activiteit die zich richt op fysieke inspanning in plaats van de verstandelijke vermogens direct te willen trainen.
Achteraf wil ik mijn deocent Engels van destijds helemaal het gelijk gunnen, dat hem destijds al toekwam. De ‘jongeren van WC-Eend’ mogen rekenen op een vriendelijke glimlach.
Wie het profielwerkstuk heeft gelezen, weet dat de samenstelsters niet zo rigide zijn. Ze concluderen eigenlijk alleen: begin een dag niet meteen met toetsen en te veel theorie: vele jonge mensen moeten nog op gang komen. Ze hebben bv. niet een lange fietstocht achter de rug en/of ze konden niet goed – om welke reden dan ook – in slaap komen en/of opstaan.
Tot slot. Ik citeer uit hun werkstuk: “Een andere, echter minder goede, optie is om de school later te laten beginnen.”