Calvijns erfenis

Hier is echt iemand verantwoordelijk voor.

Een vriend van me – u moet zijn blog lezen – heeft nogal wat banen gehad voor hij definitief de juiste betrekking vond. Hij is dus ervaringsdeskundige op het gebied van bazen. Eén daarvan had een opmerkelijke visie, die hij zelf aanduidde als “helderheid”. (Dit speelt dus enige tijd geleden, want dat heet inmiddels “transparantie”.) Als er een probleem was, zocht hij vooral naar de verantwoordelijke, die de kwestie in eerste instantie ook moest zien op te lossen.

Dat is inderdaad helder. Maar het is niet altijd praktisch. In veel gevallen is er geen verantwoordelijke. Dat de verkoop tegenvalt, ligt niet aan de verkoper, maar ook aan de teruglopende economie. Wie dan toch de verkoper aanspreekt, bemoeilijkt de oplossing. Hoewel er soms wel degelijk mensen aanspreekbaar zijn op concrete problemen – Mark Rutte is echt persoonlijk verantwoordelijk voor de keuze tegen Paars-plus en voor de keuze Nederland uit te leveren aan de PVV – denk ik dat een goede manager minder zoekt naar verantwoordelijken dan naar oplossingen.

Lees verder “Calvijns erfenis”

Kapitalisme

Een zestiende-eeuwse munt als gevelsteen (Zandhoek 14, Amsterdam)

In de Middeleeuwen gold het maken van winst als zondig. De scholastieke filosofen wezen erop dat het niet te rechtvaardigen is dat iemand die bijvoorbeeld een brood over heeft, aan een hongerende voor dat brood geld vraagt. (Vandaar dat de kerk leerde dat het armen was toegestaan brood te stelen.) Hoe de koopman, die toch weinig kwaads in de zin had, in de hemel kon komen, was een berucht filosofisch probleem.

De grote reformator Johannes Calvijn (1509-1564) negeerde het in zijn moraaltheologische geschriften: hij ging er niet van uit dat handel gerechtvaardigd moest worden, maar zocht naar wegen om de schadelijke effecten te beperken. Dit maakte de weg vrij voor het kapitalisme. Toen het Calvinisme tegen het einde van de zestiende eeuw voet aan de grond kreeg in de Lage Landen, ontstond daar de eerste zuiver kapitalistische economie.

Lees verder “Kapitalisme”