Meneer M. is chauffeur en woont in Katha, een Turks stadje aan de Eufraat dat vooral bekend is als de plaats waar toeristen beginnen aan de beklimming van de berg Nemrud. Sommige buitenlandse bezoekers hebben echter andere bedoelingen dan genieten van een van de meest bizarre monumenten uit de oude wereld. Zo ontmoette meneer M. de Canadese meneer A.

Meneer A. wilde erg graag een vergeten Syrisch-orthodoxe kerk bezoeken en huurde de taxi van meneer M. Dit is geen ongebruikelijk verzoek. Er woonden ooit veel Armeense en Syrisch-orthodoxe christenen in het oosten van Turkije, maar ze zijn, zoals bekend, sinds de Eerste Wereldoorlog verdwenen: doodsmarsen, executies, en – na de stichting van de Turkse republiek – gewantrouwd door zowel opstandige Koerden als de Turkse staat. Sommige christenen zijn verdreven, anderen vluchtten, weer anderen gingen uit vrije wil op weg. Bijvoorbeeld naar Canada, zoals de familie van meneer A.

Vaak komen de kinderen van de emigranten nog eens naar het land van hun ouders en dan zoeken ze ook de kerken op. Meneer M. keek er dus niet van op dat een westerse bezoeker de ruïne wilde bekijken van een verlaten Syrisch-orthodoxe kerk en reed hem ernaartoe.

Meneer A. keek er eindeloos rond, enkele uren, keek in de richting van het nabijgelegen kasteel en zocht duidelijk naar iets dat hij niet vond. Tegen het einde van de dag besloot hij meneer M. in vertrouwen te nemen: er was een ondergrondse tunnel van de kerk naar het kasteel, waar oeroude, handgeschreven boeken waren achtergelaten.

Het is niet het eerste verhaal over verborgen schatten dat ik in het Midden-Oosten heb gehoord. Voor een deel ontspringen ze aan de plaatselijke volksfantasie. Als er, zoals in Gandj Nameh, ergens een onbegrijpelijke inscriptie is aangebracht, ligt de gedachte voor de hand dat er een schat is aangegeven. Verder zijn er mensen van het platteland die belangrijke archeologische vondsten gedaan, zoals de Dode Zee-Rollen en de Nag Hammadi-codices. Verhalen daarover blijven de ronde doen.

Zo blijven allerlei verhalen over schatten en andere oudheden circuleren. Meestal zijn ze onzinnig, maar het verhaal van meneer M. klonk redelijk plausibel. Het is inmiddels bekend bij de Turkse autoriteiten, zodat schatgravers nu niet meer hoeven te proberen in de omgeving te zoeken naar een verloren Syrisch-orthodoxe bibliotheek in de omgeving van Katha.