Oudheidkunde is een wetenschap

On door Jona LenderinginMethodologie en theorie, Oudheid, Wetenschapscommunicatie

Een tijdje geleden riep ik uw hulp in om een titel te bedenken voor mijn eind november verschijnende nieuwe boek. De werktitel was Oudheidkunde is een wetenschap en hoewel u me tientallen suggesties aan de hand deed, zat daar helaas niets bij dat de lading volledig dekte. Welbeschouwd stelde ik u ook een onmogelijke vraag: bedenk een titel voor een boek waarvan de inhoud nog niet helemaal vast ligt. Niettemin: dank uw bijdragen, want die waardeerde ik vanzelfsprekend. Heel erg zelfs. Ik was trouwens verrast door de mensen die de ChatGTP aan het werk hadden gezet.

In overleg met de uitgeverij heb ik het gehouden op Oudheidkunde is een wetenschap (en dat mag je ook best eens uitleggen). De ondertitel geeft aan dat ik probeer de lacune te vullen waarmee de oudheidkunde te kampen heeft. Er is immers geen archeologiemuseum meer; een website waar u verneemt wat culturele uitleg nu eigenlijk is, heeft zelfs nooit bestaan. Het is dus volkomen logisch dat mensen de bestudering van de Oudheid beschouwen als spielerei.

Het is verdikkeme wél interessant

Maar er gebeuren echt wel interessante dingen. Over de Oudheid is heus meer te vertellen dan een gehypete archeologische vondst hier, een volksverhuizing daar, een indeoudheidhaddenzeookje zus of een wistjedatje zo. Oudheidkundigen leveren wetenschap, geen weetjes. Net als in andere wetenschappen zit in de oudheidkunde de dynamiek niet in nieuwe ontdekkingen of nieuwe inzichten, maar in nieuwe categorieën inzicht.

In mijn boek behandel ik dus zaken als klimaatreconstructie, artificiële intelligentie (denk aan digitale paleografie), brede archeologische prospectie, de DNA-revolutie en de wijze waarop vooral classici zullen profiteren van die ommekeer in de bioarcheologie.

Ik hoop dat mijn boek archeologen, classici, oriëntalisten en historici ertoe brengt hun voorlichting te normaliseren. Ik hoop dat journalisten gaan begrijpen dat de Oudheid geen bladvulling is maar een onderwerp voor de wetenschapsredactie. En ik hoop dat wetenschapsredacties over hermeneutiek even serieus gaan schrijven als over CRISPR of de Virgo-detector. Het vak is te mooi om het niet gewoon te behandelen als de wetenschap die het is.

Oudheidkunde is een wetenschap (en dat mag je ook best eens uitleggen) is al te bestellen en ligt eind november in de winkels.

PS

Voor wie mij eens wil horen spreken: ik vertel woensdagavond in het Gallo-Romeins Museum in Tongeren over mijn boek Hannibal in de Alpen. Zelf zou ik graag van de gelegenheid gebruik hebben gemaakt om even een biertje te drinken met mijn aardige collega Herman Clerinx, maar die is die avond in Gent voor de presentatie van zijn boek over de Kelten, De god met de maretak.

Deel dit:

13 gedachtes over “Oudheidkunde is een wetenschap”

  1. Marijn Taal

    Het lijkt me uiteindelijk de beste titel! Deze classicus zal het zeker lezen. Ik hoop dat er veel journalisten zullen zijn die u de ruimte willen geven ze over uw nieuwe boek te vertellen.

      2. We waren met zijn vijftienen (schatting) die de hitte trotseerden in Zanzibar maar werden ervoor beloond. Herman gaf een inleiding op de Kelten en zijn boek, op een niveau dat geen voorkennis verwachtte. Wat meteen opviel: Herman spreekt zeer mooi Nederlands en heeft ook nog eens een aangenaam timbre. Hij capteerde onze welwillendheid door te vertellen wat de Kelten niét zijn – een genetisch aanwijsbaar volk – en wat ze wel zijn, althans in zijn benadering, die de gangbare strekking volgt: een cultuur in de ijzertijd, die we kunnen verbinden met een taalgroep, en die zich ontwikkeld heeft vanuit Noord-Italië en Zuid-Duitsland, over vrijwel geheel West-Europa tot en met de Galaten in Turkije.
        Twee wijsneuzen in de zaal, waaronder ik, legden af en toe die definitie het vuur aan de schenen, waarop Herman dan toegeeflijk reageerde. Het verband tussen regio, taal en cultuurelementen is eerder een variërende correlatie dan een scherpe aftekening. Zo waren de Bataven taalkundig eerder Germaans, bevonden ze zich op de grens van de regio’s die we als Keltisch en Germaans zouden kunnen benoemen en zijn de archeologische vondsten toch een duidelijke Keltische signatuur. “Helaas weten we lang niet alles” zei hij, waarop we samen grinnikten dat dat nu net het prettige van de zaak is.

        Herman werkte mooi naar de figuur op de flap van zijn boek toe, de God met de maretak. Ik had al beloofd het boek te kopen, dus liet ik me dat geen twee keer zeggen.

  3. Martijn Nicasie

    Het lijkt me een interessant boek, en afgaande op je eerder werk zal het weer degelijk, boeiend en bevlogen zijn. Ik zal het zeker kopen en lezen. Maar ja, je hoeft mij niet meer te overtuigen. Op het gevaar af over te komen als de typische mannelijke middelbare mopperaars (dat ben ik ook) hoop ik dat de meeste lezers niet zijn zoals ik, en dat je er veel latente en/of nieuwe oudheidliefhebbers mee bereikt. Of creëert zelfs. Dat er maar een goede publiciteitscampagne rond mag komen! Misschien moet je gaan TikTokken. Hoe dan ook, ik wens je heel veel succes ermee en ik kijk ernaar uit!

  6. Pieter

    Op de afbeelding van de kaft bovenaan staat het Colosseum , in de video is dat nog een slang. Ik vind het er geslaagd uitzien.
    Deze classicus zal het boek zeker kopen en lezen, zoals altijd, maar ik hoop inderdaad ook dat vele anderen, die niet jouw blog volgen, het oppikken in de winkel.
    Zelf vind ik de titel met ondertitel geslaagd zo en de nieuwsgierigheid prikkelend.
    Veel succes ermee!

Reacties zijn gesloten.