Tag: boek

Boek

Sinterklaas met boeken

On door Roel SaleminkinArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Wetenschapscommunicatie4 reacties
Sint-Nikolaas (Antivouniotissa-museum, Korfu)

Uitgeverij Nieuwezijds vertaalde een van mijn favoriete boeken in het Nederlands: Anaximander en de geboorte van het wetenschappelijke denken van de Italiaanse natuurkundige Carlo Rovelli. In dit boek gaat Rovelli terug op het vroegste wetenschappelijke denken in de westerse wereld aan de hand van Anaximander van Milete. Hij laat op meesterlijke wijze zien hoe innovatief en onderzoekend men in het vroegste Griekenland was en hoe hiermee het wetenschappelijke denken vooruit werd gestuwd:

Anaximander van Milete wordt verantwoordelijk gehouden voor één van de grootste intellectuele revoluties uit de geschiedenis. Bij hem ontstond het idee dat de aarde in de ruimte zweeft, dat dieren evolueren, dat stormen en aardbevingen geen bovennatuurlijke maar natuurlijke fenomenen zijn en vooral dat onze eindeloze zoektocht naar kennis ons steeds een stapje vooruit brengt.

Lees verder “Sinterklaas met boeken” →

Kobarid

On door Jona LenderinginGeschiedenis7 reacties

Theo Toebosch, de auteur van het vorige maand verschenen boek Kobarid. Het dorp met te veel geschiedenis, woont bij me om de hoek. Af en toe halen we op de markt koffie en bespreken we het reilen en zeilen van oudheidkundig Nederland. Een paar jaar geleden, in de tijd waarin Toebosch werkte aan zijn boek over de eerste soldaten die tijdens de Eerste Wereldoorlog waren gesneuveld, De eerstgevallenen, vertelde hij me dat hij in Slovenië was geweest in een dorp met een voetbalteam dat in twee jaar in drie verschillende nationale competities had gespeeld. Zijn liefde voor Kobarid was geboren. De afgelopen negen jaar moeten Toebosch en zijn vrouw zeker 45.000 kilometer hebben afgelegd, op en neer reizend naar het Sloveense dorp. (Eén van de vruchten heeft u al eens kunnen plukken.)

Ik was, om eerlijk te zijn, altijd wat verbaasd over Toebosch’ fascinatie. Nu ik Kobarid. Het dorp met te veel geschiedenis heb gelezen, begrijp ik die echter helemaal. Over dat voetbalelftal vernemen we weinig, maar de rest van het verhaal is heel erg boeiend. Dat ik de materie zo onderschatte, verraadt ongetwijfeld mijn West-Europese, stedelijke vooringenomenheid tegenover het voormalige Oostblok en het leven in een dorp. Toebosch stelde me dus in het ongelijk.

Lees verder “Kobarid” →

Faits divers (9)

On door Jona LenderinginMiddeleeuwen, Romeinse Keizerrijk, Wetenschapscommunicatie18 reacties
Probus lijkt van alle Romeinse keizers Hendriks’ favoriet te zijn (Kunsthistorisches Museum, Wenen)

In de reeks Faits Divers deze keer: een leuk nieuw boek en een stommiteit mijnerzijds.

Romeinse keizers

Ik verwees al een keer naar Augusti, het boek dat archeoloog Johan Hendriks schreef over de ontwikkeling van het Romeinse keizerschap. Ontwikkeling: de grote troef van dit boek is dat de auteur de monarchie presenteert als een zich ontwikkelende rol. Ik ben inmiddels aangekomen bij Diocletianus, een van de grootste vernieuwers van de Romeinse monarchie, maar het boek is inmiddels verschenen en u kunt het bestellen. Ik breng het graag onder uw aandacht, want Hendriks heeft de pech dat ook Mary Beard en Olivier Hekster net nu boeken over keizers op de markt brengen. Hendriks houdt zich zonder meer staande tussen deze concurrentie.

Ik zal er nog over bloggen, want zijn beschrijving van de zogeheten crisis van de derde eeuw is een wonder van helderheid. Die wilde ik plaatsen naast het handboek van De Blois en Van der Spek waarover ik ook blog. Dus dat komt nog. Maar ik prijs alvast Hendriks’ nadruk op numismatisch bewijs, de heldere inleiding en de  keuze te focussen op de veranderende rol van de vorst. Het keizerschap werd door Augustus gecreëerd maar was pas met Vespasianus uitgekristalliseerd, waarna latere vorsten slechts andere accenten legden, tot met Maximinus Thrax weer iets begon te veranderen. Ik houd u op de hoogte.

Lees verder “Faits divers (9)” →

Faits divers (6): Boeken

On door Jona LenderinginLiteratuur4 reacties

In de reeks faits divers deze keer een signalement van drie boeken.

Ik weet het, de Amerikaanse staten Texas en Florida leveren momenteel, zoals mijn goede vriend Richard constateerde, sneller aanbevelingen voor goede boeken dan we kunnen lezen, maar ik voeg desondanks wat titels toe.

Carl Stellweg, De handlangers

Van sommige boeken herken je de kwaliteiten onmiddellijk. Ze zijn spannend, je wil weten hoe de vork in de steel zit, je bewondert de wijze waarop de auteur de stof naar zijn hand zet en je geniet van de stijl, die aansluit bij wat je zelf graag leest. Zo’n boek is De handlangers van Carl Stellweg, die ooit schreef voor het Algemeen Dagblad en die ik leerde kennen in zijn geboortestad Beiroet. Op elke bladzijde proef je dat Stellweg het ambacht beheerst.

Lees verder “Faits divers (6): Boeken” →

Faits divers (2): boeken

On door Jona LenderinginArcheologie, Geschiedenis, Musea, Wetenschap, Wetenschapscommunicatie19 reacties

Dit keer: drie leuke boeken en een expositie.

Wat voorafging aan de Zijderoute

Het eerste leuke boek dat ik aan u wil voorstellen, is dat van Daan Nijssen, die u misschien kent als de auteur van Het Wereldrijk van het Tweestromenland. In zijn nieuwe boek, Alle wegen leiden naar Babel, behandelt hij de voorgeschiedenis en totstandkoming van de Zijderoute. Ik heb het al mogen lezen en kom er later nog op terug. Voor het moment vertel ik alleen dat Nijssen sterk de nadruk legt op de ontwikkeling van een handelsnetwerk vanuit Mesopotamië. Het is in die zin complementair met Rome and China. Points of Contact van H.J. Kim, waarover ik het al eerder had. Daarin leest u vanuit Chinees perspectief hoe de Han-keizers het initiatief namen om contact te zoeken met het mysterieuze Verre Westen.

De tussenliggende schakel was het Kushana-rijk in Oezbekistan, Afghanistan en Pakistan, waaraan Craig Benjamin in 2018 Empires of Ancient Eurasia wijdde. Nijssen behandelt dat ook, zoals hij ook China aan de orde stelt. Door de nadruk te leggen op het door de Chinezen ontdekte, in Mesopotamië al ontstane netwerk, heeft Nijssen een interessante insteek gekozen. Het is een lezenswaardig, vlot geschreven boek, waarover later meer.

Lees verder “Faits divers (2): boeken” →

Ilja Pfeijffer, Alkibiades (4)

On door Kees AldersinKlassieken, Literatuur, Nederlands, Oude Griekenland, Politiek32 reacties
Ostrakon met de naam “Alkibiades, zoon van Kleinias” (Agoramuseum, Athene)

Kees Alders bespreekt hier in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer. Het eerste deel is hier. 

Lessen voor democraten

Het blijft niet bij het vinden van parallellen alleen. Pfeijffer geeft ons in Alkibiades uiteindelijk een aantal niet mis te verstane lessen mee over het wezen en de gevaren van en voor de democratie, maar met daarnaast ook impliciet een aantal suggesties voor hoe daarmee om te gaan.

Een belangrijke les die vooral duidelijk uit de tekst spreekt: een publiek dat oordeelt in de hitte van het moment en op basis van onvoldoende en eenzijdig gepresenteerde feiten is geen goede, rechtvaardige en verstandige rechter. En al helemaal kan zo een publiek geen verstandig oordeel vormen over een rechter en zijn beslissingen. Het volk van Athene neemt in de tekst opgehitst en geëmotioneerd dan ook de ene stomme beslissing na de andere.

Lees verder “Ilja Pfeijffer, Alkibiades (4)” →

Ilja Pfeijffer, Alkibiades (3)

On door Kees AldersinGeschiedenis, Klassieken, Literatuur, Nederlands, Oude Griekenland1 reactie
Romeins mozaïek met een portret van Alkibiades (Museum van Sparta)

Kees Alders bespreekt hier in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer. Het eerste deel is hier. 

Falen

Alkibiades van Pfeijffer staat vol gepoch over de grootsheid van mannelijke daden, maar uiteindelijk gaat het over falen. De hoofdpersoon faalt door zijn vermetelheid en arrogantie continu om zijn eigen stad naar glorie en roem te leiden. Bovendien faalt hij als vader, en feitelijk zelfs als minnaar: hij verliest zijn eerste geliefde aan de dood, zijn tweede geliefde blijft onbereikbaar omdat hij zich laat strikken voor een seksueel avontuurtje dat hem met name schade berokkent, en hij sterft te vroeg om zijn laatste geliefde en dochter op het cruciale moment te kunnen beschermen.

Ondertussen faalt Sokrates om de jeugd op te voeden tot werkelijk grootse daden en verprutst hij zijn eigen proces. Perikles faalt er uiteindelijk in zijn stad, zijn familie en zichzelf te beschermen tegen onheil en ellende, welke indirect lijken te zijn veroorzaakt door zijn ambitie. Het volk van Athene gooit continu zijn eigen glazen in door zich te laten leiden door populisten die schreeuwend vanaf de zijlijn het volk ophitsen de ene na de andere getalenteerde generaal op te knopen als zondebok voor een tegenvaller, en zich zo van elk talent en hoop te ontdoen.

Lees verder “Ilja Pfeijffer, Alkibiades (3)” →

Ilja Pfeijffer, Alkibiades (2)

On door Kees AldersinGeschiedenis, Klassieken, Literatuur, Nederlands, Oude Griekenland2 reacties
Alkibiades (Capitolijnse Musea, Rome)

Kees Alders bespreekt hier in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer. Het eerste deel is hier. 

Wat mij tijdens het lezen van Alkibiades eens te meer te binnen schoot: Pfeijffer is een schrijver waar je je enorm aan zou kunnen ergeren als hij die spot en zelfspot zou missen, of wanneer je ze als lezer niet opvangt. Hij krijgt nogal eens het verwijt naar zijn hoofd een poseur te zijn wie het succes flink naar het hoofd gestegen is, en dat dit af zou doen aan de kwaliteit van zijn werk.

Wat dat betreft lijkt Pfeiffer ergens op Harry Mulisch, die vooral aan het eind van zijn leven zijn eigendunk volledig gecultiveerd had tot een naar mijn overtuiging bewust belachelijk karikatuur, terwijl de relatieve toegankelijkheid van zijn latere werken te vaak werd geïnterpreteerd als oppervlakkigheid. Wat dat betreft is het opvallend dat Pfeijffer in meerdere interviews Mulisch noemde als ‘de meest overschatte schrijver’.

Lees verder “Ilja Pfeijffer, Alkibiades (2)” →

Ilja Pfeijffer, Alkibiades (1)

On door Kees AldersinGeschiedenis, Klassieken, Literatuur, Nederlands, Oude Griekenland3 reacties
Boekomslag Alkibiades, Ilja Leonard Pfeijffer
Kees Alders bespreekt hier in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer.

Toen ik aan Jona Lendering, u kent hem wel, vroeg wanneer ik zijn recensie van het net uitgekomen boek Alkibiades kon verwachten, kreeg ik een teleurstellend antwoord: hij was niet van plan het op korte termijn te lezen.

Nu is Jona’s afkeer van gehypete boeken de vaste lezers van dit blog vast niet onbekend, net als zijn chronisch gebrek aan tijd, maar dit leek mij voor onze Mainzer Beobachter een misser. Het betreft hier toch precies een boek dat gaat over waar onze Beobachter nu eenmaal een – zo niet de – autoriteit is: de Oudheid.

Maar goed, Jona had geen tijd. Ik werd echter uitgenodigd om zelf een recensie te schrijven. U moet het dus met mij doen. Dat spijt mij voor u, want het is voor mij onmogelijk om u te geven wat u van een recensie op dit blog zou verwachten: een analyse van de eventuele missers in het boek en de historische waarde van het verhaal.

Lees verder “Ilja Pfeijffer, Alkibiades (1)” →

Boeken voor de zomermaanden

On door Roel SaleminkinArcheologie, Geschiedenis, Klassieken, Wetenschapscommunicatie10 reacties

Zo nu en dan schrijft Roel Salemink over recent verschenen boeken. Voilà!

***

Een nieuwe geschiedenis van het oude nabije oosten door Amanda Podany, Weavers, Scribes and Kings, waarin de auteur de geschiedenis van de vroegste steden tot aan de veroveringen van Alexander de Grote niet alleen beschrijft aan de hand van opeenvolgende heersers maar vooral aan allerlei andere individuen die in deze lange periode leefden.

Specifiek over het Assyrische rijk verscheen het boek Assyria. The Rise and the Fall of the World’s First Empire van assyrioloog Eckart Frahm. Ook hier gaat het niet alleen de veroveringen bekend uit de Bijbel en andere geschriften, maar vooral culturele en artistieke ontwikkelingen, handels- en informatienetwerken en de grote rol van koninklijke vrouwen in de geschiedenis van het eerste grote rijk.

Lees verder “Boeken voor de zomermaanden” →