Auteur: Kees Alders
Kees Alders schrijft op dit blog over de filosofie van de oudheid.
Blogs door Kees Alders:
Seneca (5): Seneca en de dood
13 nov 2023
Ook al deelde de Stoa veel van de gangbare antieke opvattingen over het leven als een opdracht andere mensen te helpen, de stoïcijnen meenden ook dat een mens het recht had zijn eigen leven te beëindigen. Daarvoor waren wel enkele voorwaarden. Geluk versus leven Iedereen heeft de taak tot nut te zijn van het geheel, …
Meer lezen over Seneca (5): Seneca en de dood
Seneca (4): Gehecht en onthecht
13 nov 2023
In veel culturen, en ook in onze moderne tijd, is zelfdoding taboe en hulp bij zelfdoding strafbaar. Dit heeft een religieuze oorsprong. Het begrip zelfdoding staat op gespannen voet met religie, dat het leven doorgaans opvat als opdracht. Dit idee speelt een rol in het jodendom, het christendom en de islam. Ook in de filosofie van …
Meer lezen over Seneca (4): Gehecht en onthecht
Seneca (3): De negatieve emoties te lijf
12 nov 2023
In zijn psychologie maakt Seneca een onderscheid tussen ‘vrijwillige reacties’ en ‘onvrijwillige reacties’. De laatste zijn onze impulsieve en emotionele reacties. De eerste zijn reacties die voortkomen uit onze eigen rationele keuzes. Met positieve emoties hadden de stoïcijnen geen probleem. Positieve emoties zijn goed, hoewel je een echte stoïcijn nooit zal betrappen op onbezonnenheid. Onvrijwillige …
Meer lezen over Seneca (3): De negatieve emoties te lijf
Seneca (2): Filosofie als zelftherapie
11 nov 2023
Seneca is vooral vermaard om zijn scherpe en krachtige citaten, bijvoorbeeld: ‘Als je iemand vertrouwt, maak je hem betrouwbaar’. Een doordenker die het verdient om ingelijst te worden. Seneca’s filosofie wordt in verschillende tijden echter uiteenlopend gewaardeerd. Sommigen bestempelen hem als ronduit hypocriet. Anderen typeren hem als niet erg origineel, iemand die hooguit een verdienstelijke …
Meer lezen over Seneca (2): Filosofie als zelftherapie
Seneca (1): Macht en rijkdom
11 nov 2023
Seneca zag het levenslicht in Córdoba, in het huidige Spanje. Hij was de zoon van een bekend redenaar, die classici meestal Seneca de Oudere noemen. De oudere Seneca had de jongere graag tot retoricus zien opgroeien, maar junior nam geen genoegen met een studie waarin het meer ging om overreding dan om waarheid, en wijdde zich …
Meer lezen over Seneca (1): Macht en rijkdom
Cicero (5): De nalatenschap
08 okt 2023
[Laatste deel van een vijfdelige reeks over de wijze waarop de Romeinse senator Cicero de Griekse filosofie voor zijn landgenoten ontsloot. Het eerste deel was hier.] Deugdzaam of niet, Cicero is zelf niet op een prettige manier aan zijn eind gekomen. Zijn politieke betrokkenheid werd hem op het laatst fataal. De dood van Cicero In …
Meer lezen over Cicero (5): De nalatenschap
Cicero (4): De deugd
07 okt 2023
[Vierde deel van een vijfdelige reeks over de wijze waarop de Romeinse senator Cicero de Griekse filosofie voor zijn landgenoten ontsloot. Het eerste deel was hier.] Voor zijn beschrijving van de deugd grijpt Cicero terug op Plato. Die noemde wijsheid, moed, matigheid en rechtvaardigheid de kardinale deugden. Wijsheid is de deugd van het verstand, of …
Meer lezen over Cicero (4): De deugd
Cicero (3): Eclecticisme
07 okt 2023
[Derde deel van een vijfdelige reeks over de wijze waarop de Romeinse senator Cicero de Griekse filosofie voor zijn landgenoten ontsloot. Het eerste deel was hier.] Skeptisch platonisme Als jongeman was Cicero filosofisch geschoold in het skeptisch platonisme, zoals ook Karneades had verdedigd. Het blijkt ook uit zijn werk. Niet voor niets schrijft hij in …
Meer lezen over Cicero (3): Eclecticisme
Cicero (2): Filosofisch winkelen
06 okt 2023
[Tweede deel van een vijfdelige reeks over de wijze waarop de Romeinse senator Cicero de Griekse filosofie voor zijn landgenoten ontsloot. Het eerste deel was hier.] Cicero tegen Epicurus Hoewel hij zich niet expliciet voor of tegen een filosofische stroming uitspreekt, heeft Cicero duidelijk zijn voorkeuren, en vooral op het epicurisme heeft hij veel kritiek. …
Meer lezen over Cicero (2): Filosofisch winkelen
Cicero (1): Het begint met ambitie
06 okt 2023
De wijsbegeerte is in een voor ons herkenbare vorm ontstaan in Griekenland, wat natuurlijk niet wil zeggen dat men in het oude Nabije Oosten niet eveneens deelnam aan het avontuur van de menselijke geest. Het gebeurde alleen op een andere manier: in sombere bespiegelingen als die van de Egyptenaar Ipuwer, in hymnen over de transcendente …
Meer lezen over Cicero (1): Het begint met ambitie
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.