Enlil-Nasir II Archieven - Mainzer Beobachter

De dynastieën van Ur, Isin, Larsa en Babylon.

Na twee stukjes over het belang van chronologie en over dat deel van de Mesopotamische chronologie dat solide is, komen we dan nu bij het eigenlijke probleem: de chronologie van de eerste helft van het tweede millennium ofwel de Midden-Bronstijd. Voor uw gemak is hier een mooie PDF die een overzicht biedt, gemaakt door Kees Huyser, wetenschapsvoorlichter bij het Nikhef.

Koningslijsten

Aan bronnen geen gebrek. De Babylonische Koningslijst A kan nu worden aangevuld met de Babylonische Koningslijst B, die informatie geeft over onder andere de Eerste Dynastie van Babylonië. De beroemdste heerser van dit vorstenhuis is Hammurabi, die alle rivaliserende koningen uitschakelde en heel Mesopotamië verenigde. Voor ons prettig is dat we de namen van die rivaliserende koningen kennen en niet zelden ook hun regeringsjaren, waardoor we synchronismen hebben die betrekking hebben op verschillende steden. Zo is het zestigste jaar van Rim-Sin van Larsa het dertiende van Hammurabi van Babylon. Andere tijdgenoten waren Šamši-Adad van Assyrië en Zimrilim van Mari, die ik nu slechts noem omdat ik ze in het volgende stukje nodig heb; voor het moment is het synchronisme tussen Hammurabi van Babylon en Rim-Sin van Larsa het belangrijkste.

Lees verder “Een puzzel opgelost (3)” →

Tablet with a list of eclipses between 518 and 465, mentioning the death of king Xerxes — Een kleitablet met een lijst van maanverduisteringen tussen 518 en 465 v.Chr. Het tablet is vooral bekend omdat het de dood vermeldt van de Perzische koning Xerxes.

Zoals ik aangaf in het vorige stukje is een van de fundamentele puzzels uit de oude geschiedenis het bepalen van de chronologie van Mesopotamië in de Midden-Bronstijd. Het gaat hier niet om precieze data maar om het vaststellen van de regeringsjaren van de diverse vorsten in de vijf eeuwen die voorafgingen aan het jaar – ja, kijk, dat is dus het probleem. De onderlinge chronologie van die vijf eeuwen (518 jaren eigenlijk) ligt vast, maar het jongste jaar kan zo recent zijn als 1499 v.Chr. en zo oud als 1651 v.Chr. Anderhalve eeuw speling – alsof je premier Rutte plaatst in de tijd van Thorbecke.

Ik zal nu eerst vertellen hoe we het solide deel van de Mesopotamische chronologie kennen. Daarna ga ik in op de vraag hoe groot het gat is tussen dit deel en die vijf eeuwen uit de Midden-Bronstijd. Tot slot wil ik aangeven hoe momenteel de puzzel opgelost wordt. Voor uw gemak is hier nog een mooie PDF die een overzicht biedt, gemaakt door Kees Huyser, wetenschapsvoorlichter bij het Nikhef.

Lees verder “Een puzzel opgelost (2)” →