MoM | Grote stappen, snel thuis

“Claudius Civilis”, leider van de opstand der “Batavieren”: een gevelsteentje bij mij in Amsterdam om de hoek herinnert me dagelijks aan het Gelderse geschiedbeeld (alleen als ik in Amsterdam ben natuurlijk)

Afgelopen vrijdag sprak ik op een middelbare school over de Lage Landen in de Romeinse tijd en daar heb ik onder meer verteld dat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich ooit, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, een Bataafse voorgeschiedenis heeft aangemeten. Dat ik dit vertelde was niet zonder risico, want ook jonge mensen weten genoeg van de “Tijd van ontdekkers en hervormers” om te herkennen dat dit beeld van het verleden nooit kan zijn ontstaan tijdens de Opstand. Degenen die zich destijds verzetten tegen Filips II waren natuurlijk niet dom en zouden nooit een parallel hebben gekozen die impliceerde dat ze, net als de Bataven, de strijd gingen verliezen. Dit beeld van het verleden moet ergens anders zijn ontstaan, en inderdaad: het is veel ouder. De identificatie met de Bataven stamt vermoedelijk uit de Gelderse Oorlogen. U leest hier meer over het ontstaan van het vanaf de zestiende eeuw steeds populairder geworden Gelderse geschiedbeeld.

Waarom vertelde ik het dan, als het niet waar is? Het antwoord is simpel: omdat mijn les ging over de limes en omdat ik weinig zou winnen door me te verliezen in de minutiën der Gelderse historie. Los daarvan was ik in Oud-Beijerland, waar ik wél mocht veronderstellen dat de leerlingen wisten wat er in het naburige Den Briel was gebeurd maar niet mocht aannemen dat ze zouden weten wie Karel van Egmont was. Met grote stappen was ik snel thuis.

Lees verder “MoM | Grote stappen, snel thuis”

Limes-les

Model van een Romeins oorlogsschip

Eergisteren heb ik les gegeven aan de Willem van Oranje scholengemeenschap in Oud-Beijerland. Ik spreek graag op middelbare scholen en zoals verwacht werd het een fijne dag, waarin ik aan vier groepen van elk ongeveer veertig onderbouwleerlingen anderhalf uur uitleg gaf over de limes. De dagen ervoor waren ze naar plekken als Archeon en het Thermenmuseum geweest, dus ze hadden al wat voorkennis.

Ik herhaalde eerst wat er zoal in de Lage Landen is gebeurd in de Romeinse tijd. Het genocidale begin ten tijde van Caesar, de stichting van Nijmegen, de veldtochten van Drusus in het gebied tussen Rijn en Weser. Ik vertelde over de slag in het Teutoburgerwoud in 9 na Chr. en over het ontstaan van de reeks forten langs de Rijn ten tijde van de Romeinse invasie van Brittannië, over Claudius’ bevel aan Corbulo zich op de linker-Rijnoever terug te trekken, over de onduidelijke status van de Bataven (bondgenoot of onderdaan?), over de Bataafse Opstand en over de (vanuit Romeins perspectief) normalisering van de verhoudingen in de jaren daarna. De bezoekjes van Domitianus, Trajanus en Hadrianus aan het Nederlandse rivierengebied passeerden eveneens de revue.

Lees verder “Limes-les”