Zoals ik al eens eerder heb aangegeven, hebben we naast de traditionele Week van de Klassieken, waarin in heel Nederland en België de oude wereld in het zonnetje wordt gezet, ook een Romeinenweek met speciale aandacht voor de Lage Landen in de Romeinse tijd. Eigenlijk is zo’n doublure vooral logisch, aangezien iedereen (nou ja, bijna iedereen) geboeid is door de “age of experiment” die de Oudheid nu eenmaal is. Toch zijn er ook nadelen en daarom zullen het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) en RomeinenNU de twee evenementen verbinden door “Oog op de Oudheid”: vier dinsdagavonden in het museum, waarop de laatste ontwikkelingen uit de doeken worden gedaan.

Zoals het programma er nu uit ziet – dus met een slag om de arm – vindt elke avond plaats in de Tempelzaal van het RMO, begint het om 20:00 (zaal open 19:30), wordt het gepresenteerd door classica Tazuko van Berkel, is er een pauze met Romeinse wijn van  Eet!verleden, en eindigt het rond de klok van tienen met een korte discussie onder leiding van wetenschapsjournalist Marcel Hulspas.

***

Op dinsdag 10 april zullen we het onder een motto als oog op mobiliteit (het thema van de Romeinenweek) of oog op oorsprong hebben over de nieuwe technieken waarmee de oudheidkunde, zoals elke wetenschap, voortschrijdt. Op deze avond, in de Week van de Klassieken, vertelt Eveline Altena over de (on)mogelijkheden van het DNA-onderzoek, waarvan de eerste conclusies over bijvoorbeeld de Griekse migraties al binnen zijn. In het verlengde hiervan ligt de presentatie door Esther Plomp, die het zal hebben over het lopende isotopenonderzoek, dat eveneens toont dat mensen vroeger mobieler zijn geweest dan lang gedacht.

Op dinsdag 17 april is het Oog op de Stoa en hebben we het erover hoe, doordat oudheidkundige vragen nu eenmaal ontstaan in het heden, onze visie op de Grieks-Romeinse filosofie verandert. Op deze avond bespreken de classici Bert van den Berg en Frans de Haas het filosofische stelsel dat bekendstaat als de Stoa. Deze was in de Oudheid bijzonder populair en is dat vandaag de dag in toenemende mate weer. Toch is er ook altijd stevige kritiek geweest, onder meer wat betreft de opvattingen van de Stoa over het functioneren van de menselijke geest en over zaken als gezondheid en rijkdom, die volgens de Stoa niet essentieel zijn voor het goede leven. Op deze avond zullen we nader op die kritische discussies ingaan: de moderne psychologie en ethiek komt met inzichten die aansluiten bij deze antieke discussies.

Op dinsdag 24 april gaat het over wetenschapsethiek: Oog op ethiek dus. De basis van elke wetenschap bestaat uit ruwe data en voor zover oudheidkundigen die vinden in klassieke teksten en bona fide opgravingen, zijn er geen problemen. Maar wat te doen met gestolen collecties of voorwerpen uit clandestiene opgravingen? Hebben die wetenschappelijk waarde of moeten we ze negeren om toekomstige plunderingen tegen te gaan? En hoe stop je illegale handel in tijden dat oudheden een steeds grotere economische betekenis krijgen toegedicht, dit tot grote blijdschap van clandestiene opgravers, sjoemelende kunsthandelaars en vervalsers? Lucas Petit vertelt over Syrië en Irak en de egyptoloog die we willen uitnodigen, tja, die is dus momenteel in Egypte.

Tot slot: dinsdag 1 mei: Oog op je collega. De oudheidkunde is verdeeld in kleine specialismen, die elkaar soms overlappen. Juist dan wordt het interessant. De laatste avond is gewijd aan de Romeinse vlootbasis in Velsen, vrijwel zeker het fort Flevum waarover de Romeinse auteur Tacitus vertelt. Classicus Piet Gerbrandy legt uit hoe een archeoloog – of welke lezer dan ook – het beste kan omgaan met teksten als die van Tacitus, terwijl archeoloog Arjen Bosman toont hoe we scherper inzicht krijgen in Tacitus’ werkwijze door te kijken in het bodemarchief.

***

Kortom, dit is wat we van plan zijn, al zijn er nog wijzigingen mogelijk. Ik zal nog eens vertellen hoe u een passe-partout kunt kopen. Maar u weet alvast de data die u in uw agenda moet vrij houden.