Tot de bouwprojecten die Domitianus ondernam, behoorde ook de aanleg van vier kazernes waar gladiatoren trainden. Een ervan, de Ludus Magnus, is te zien in de buurt van het Colosseum. De constructie was een slimme zet. De Romeinen hielden van dit vermaak en een keizer kon er zijn macht over leven en dood tonen. Hij was immers degene die besliste of een verslagen krijger moest sterven of mocht blijven leven. De jachtpartijen die er ook waren, toonden dat de keizer macht had over de natuur. Door dieren uit verre landen te importeren, etaleerde de heerser het bereik van zijn macht.

Bovenstaand beeldje behoort bij de eigen collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Ik vond het wel aardig. In de expositie staat het naast een scherf met een afbeelding van een jachtpartij. Of de derde activiteit in het Colosseum, de executie van terdoodveroordeelden, op de tentoonstelling wordt uitgelegd, kan ik me niet herinneren.

Suetonius schrijft over Domitianus’ liefde voor gladiatorenshows

Veelvuldig organiseerde hij groots opgezette en kostbare schouwspelen, niet alleen in het amfitheater [het Colosseum] maar ook in het Circus. Daarin liet hij behalve de traditionele rennen voor tweespannen en vierspannen ook een dubbele slag uitvechten, een van cavalerie en een van infanterie. En in het amfitheater ook nog een zeeslag.

Wat betreft wilde beestenjachten en gladiatorengevechten, die hield hij ook ’s nachts bij fakkellicht, en duels niet alleen van mannen maar ook van vrouwen. En bij de quaestoren-spelen (lang geleden afgeschaft maar door Domitianus opnieuw geïntroduceerd) was hij zelf altijd aanwezig. Ja, hij gaf het volk dan gelegenheid twee duo’s te vragen uit de keizerlijke gladiatorenschool, die hij dan als laatste nummer liet optreden in hofkledij. (Uit: Wreed en pervers, door Olivier Hekster en Vincent Hunink)

Domitianus betoonde zich hier dus een populist, maar dat zal niemand hem kwalijk hebben genomen.

***

Traditiegetrouw rond ik af met een verwijzing naar de catalogus, maar nu de musea heropend zijn, adviseer ik u gewoon de trein te nemen naar Leiden. Ze hebben daar ook Naturalis (topstuk: Javamens, Trix), het Boerhaave-museum (topstuk: de lenzen van Christiaan Huygens), de Hortus Botanicus (misschien nog gesloten), het Sieboldhuis (bezoek de Panoramakamer) en een tof Volkenkundig museum (expositie: de Azteken). Vergeet niet, als u het station uitloopt, op het stationsplein bij de visboer haring en wittebrood te kopen.

Naschrift

Ik herinnerde me niet of de executie van terdoodveroordeelden, als tussen-de-middag-programma, in de tentoonstelling aanwezig was. Dit naargeestige gebeuren wordt vermeld in een van de filmpjes.