Auteur: Dirk Zwysen

Het verhaal van Vlaanderen

On door Dirk ZwyseninLage Landen, Wetenschapscommunicatie9 reacties

[Een gastbijdragen van Dirk Zwysen over de televisiereeks “Het verhaal van Vlaanderen”.]

De voorbije dagen is er in Vlaanderen ophef over de televisiereeks “Het verhaal van Vlaanderen”. Hoewel presentator Tom Waes zelf beweert dat hij jongeren wil warm maken voor geschiedenis, geeft alvast de Vlaamse overheid grif toe dat het project de Vlaamse identiteit moet helpen versterken. Daarvoor sprokkelden de verschillende N-VA-ministers twee miljoen euro subsidies bij elkaar.

De discussie is tenenkrullend voorspelbaar. Men plaatst de royale sponsoring tegenover de crises in kinderopvang, onderwijs en ouderenzorg. Daarnaast beschuldigen de progressieve en nationalistische partijen elkaar over en weer van identitaire propaganda of zelfhaat. Ik meende, gehersenspoeld als ik ben na jaren Mainzer Beobachter, een lans te breken voor geschiedenis om de geschiedenis en stuurde deze lezersbrief naar De Standaard:

Lees verder “Het verhaal van Vlaanderen” →

Geliefd boek: De grote angst in de bergen

On door Dirk ZwyseninLiteratuur4 reacties

Als mensen weten dat je graag leest, krijg je vaak boeken aangeraden. Zo leerde ik De grote angst in de bergen kennen van de Zwitser Charles-Ferdinand Ramuz (1878-1947). Het decor lijkt opgesteld voor een heimatroman: een dorp in de Zwitserse Alpen, een zomerse alpenweide aan de voet van een gletsjer. Het boek opent in een dorpsvergadering. De jonge generatie schaart zich achter een voorstel om de kudde deze zomer op de afgelegen alm Sasseneire te hoeden. Dat stuit op verzet van de ouderen. Zij herinneren zich nog goed de rampspoed toen deze weide voor het laatst gebruikt werd, jaren geleden: “Op sommige plekken dulden de bergen geen indringers.” Sasseneire is vervloekt, mompelen ze in hun baarden. Het jonge volkje lacht het bijgeloof weg. Zoveel hubris kan niet onbestraft blijven, de bergen laten zich op verpletterende wijze gelden.

Ramuz, beroemd in Zwitserland, is blijkbaar weinig bekend in het Nederlandse taalgebied, al zal dat bij de belezen MB-bezoekers mogelijk anders liggen. Zijn ‘openluchtfrans’, zoals hij het zelf noemde, werd niet door alle critici gesmaakt. Het boek is geschreven in een voor die tijd (1926) zeer moderne, beeldende, haast filmische taal. Ze geeft het verhaal de vaart en het gevoel van een gesproken ooggetuigenverslag met herhalingen en indrukken, bij momenten erg helder, soms als een droom die gereconstrueerd moet worden. Ik heb het boek in vertaling gelezen maar zou de Franse versie eens moeten doornemen om een paar vertaalvondsten en -problemen die de vertaler achteraan toelicht te kunnen bekijken.

Lees verder “Geliefd boek: De grote angst in de bergen” →

Geliefd boek: Arthur, koning voor eens en altijd

On door Dirk ZwyseninLiteratuur, Middeleeuwen15 reacties

In mijn studentenjaren was ik uitermate gefascineerd door de Arthurlegenden. In de boekenwinkels om de universiteit trok ik steeds naar dezelfde schabben. Zo stootte ik op een dag toevallig op Arthur, koning voor eens en altijd van Terence (Tim) White.

Arthur is veel meer dan een navertelling van Malory’s Morte d’Arthur. De grote lijnen blijven bewaard: Arthurs afstamming, Lancelot en Guinevere, Mordred en Morgause. Oorspronkelijk vier apart gepubliceerde delen, werd het boek pas in 1958 als geheel uitgegeven. Na Whites dood werd er nog een vijfde boek aan toegevoegd.

Lees verder “Geliefd boek: Arthur, koning voor eens en altijd” →

De begraafplaats van Berchem

On door Dirk ZwyseninCultuur, Toerisme17 reacties

Een kennis van me trekt op vakantie graag naar de supermarkt. Het intrigeert hem hoe die er anders uit ziet dan thuis. Ik heb hetzelfde met begraafplaatsen, een meer neutrale maar o zo banale naam voor kerkhof.

Ik leid u graag rond op dat van Berchem, in de zuidrand van Antwerpen.

Heowel klein vergeleken met het ruime en groene Schoonselhof, waar u onder andere de graven van Hendrik Conscience, Paul Van Ostaijen en Hubert Lampo vindt, biedt het toch een blik op de recente geschiedenis van stad en land.

Lees verder “De begraafplaats van Berchem” →

Een sluimerende frustratie

On door Dirk ZwyseninCultuur9 reacties
De Vesuvius

In het Colosseum zijn christenen gedood: aan dit misverstand wil ik graag een verzuchting over de lerarenopleiding en het lager onderwijs in Vlaanderen ophangen. Ik begin met een anekdote.

Een studente in de bacheloropleiding leerkracht lager onderwijs krijgt een schrijfopdracht: creëer een informatieve tekst voor kinderen uit het vijfde leerjaar (groep 7). In haar tekst gebruikt zij de woorden Colosseum en vulkaan. Commentaar van de docent: deze woorden zijn te moeilijk voor kinderen van een vijfde leerjaar. Gebruik liever “vuurspuwende berg” en “gebouw waar mensen vechten”.

Dit verhaal bereikt onze leraarskamer en leidt tot consternatie. Een simpele steekproef in de klassen van 5 en 6 leert dat 80-90% van de klas helder kan uitleggen wat een vulkaan is, waar het Colosseum staat en dat daar gladiatoren optraden. Consternatie en lichte verontwaardiging bij de kinderen als ze horen dat deze kennis niet verondersteld wordt. Ik citeer één van de weinigen die van het Colosseum enkel wist dat het een of ander gebouw in Rome was: “Ik vind het juist leuk om zo’n moeilijke woorden te leren.”

Lees verder “Een sluimerende frustratie” →

De Reie tegen de Schelde

On door Dirk ZwyseninCultuur, Dagelijks leven19 reacties

[Vandaag een bijdrage over voetbal van een van de vaste gasten in de reageerpanelen van deze blog: Dirk Zwysen uit Antwerpen.]

Trouwe lezers van dit blog knipperen niet meer met de ogen als ze lezen over meervoudige attestatie, seriatie, isotopenonderzoek en het vermoedelijk verzonnen woord röntgenfluorescentiespectrometrie (kom nou). Allemaal zeer rationele manieren om licht te werpen op de Oudheid. Maar hoe betrouwbaar ook, deze methoden schieten tekort als we de Oudheid willen ervaren. Hoe was het om naar de wagenrennen te gaan en de roden te zien winnen? Hoe voelde het als een triomftocht passeerde? Wat ging er door het hoofd van de hoplieten bij Marathon? Voor zulks einfühlen trekt een beetje onderzoeker naar de voetbal (door Nederlanders foutief het voetbal genoemd).

Nu dient men zich uiteraard niet te begeven naar het eerste het beste stadion, maar naar een authentieke voetbaltempel. In de Lage Landen is uw beste optie een bezoek aan het Bosuilstadion in Antwerpen, de thuisbasis van de Royal Antwerp Football Club.

Lees verder “De Reie tegen de Schelde” →

De Rode Ridder

On door Dirk ZwyseninCultuur, Geschiedenis, Islam, Middeleeuwen6 reacties

[Tijd voor een bijdrage van een gastschrijver: Dirk Zwysen, een van degenen die wel eens op deze blog reageert, schreef een wat langer stukje over de manier waarop het Roelandslied doorklonk in stripverhalen.]

Als geschiedenisliefhebber, germanist van opleiding en onderwijzer van beroep (vijfde leerjaar, groep zeven ) volg ik vanuit het zonnige zuiden (Antwerpen) dit blog met veel plezier. Recent werd hier de vraag gesteld of de stereotypering uit het Roelandslied invloed had op de beeldvorming over moslims in middeleeuws Europa, waar zeer weinigen persoonlijk moslims kenden.

Ik besefte toen dat die hypothese ook op mij toegepast kon worden: als kind kende ik persoonlijk geen enkele moslim, maar ik had wel de strips van De Rode Ridder verslonden, waaronder album 54 – De kluizenaar van Ronceval (sic). Voor wie niet zo vertrouwd is met de Vlaamse stripwereld: De Rode Ridder is een reeks begonnen door Willy Vandersteen (de geestelijke vader van Suske en Wiske) over Johan, de Rode Ridder, een blonde held die het opneemt voor weduwen, wezen en rondborstige dames die niet noodzakelijk weduwe of wees zijn. De verhalen spelen zich af in gefingeerde en magische middeleeuwen, waarbij Johan zowel koning Arthur bijstaat als de Vikingen bestrijdt, deelneemt aan de kruistochten en in 1302 de Guldensporenslag beslist. Het hoofdpersonage is zeer losjes gebaseerd op de protagonist van de gelijknamige jeugdboeken van Leopold Vermeiren.

Lees verder “De Rode Ridder” →