[Een gastbijdragen van Dirk Zwysen over de televisiereeks “Het verhaal van Vlaanderen”.]

De voorbije dagen is er in Vlaanderen ophef over de televisiereeks “Het verhaal van Vlaanderen”. Hoewel presentator Tom Waes zelf beweert dat hij jongeren wil warm maken voor geschiedenis, geeft alvast de Vlaamse overheid grif toe dat het project de Vlaamse identiteit moet helpen versterken. Daarvoor sprokkelden de verschillende N-VA-ministers twee miljoen euro subsidies bij elkaar.

De discussie is tenenkrullend voorspelbaar. Men plaatst de royale sponsoring tegenover de crises in kinderopvang, onderwijs en ouderenzorg. Daarnaast beschuldigen de progressieve en nationalistische partijen elkaar over en weer van identitaire propaganda of zelfhaat. Ik meende, gehersenspoeld als ik ben na jaren Mainzer Beobachter, een lans te breken voor geschiedenis om de geschiedenis en stuurde deze lezersbrief naar De Standaard:

“Clio, de muze van de geschiedenis, lijkt het voor mekaar te hebben. Ze zit nooit om werk verlegen. Ze mag in de week ernstig hameren op de historische wreedheid van Europa en in het weekend trots timmeren aan de Vlaamse identiteit. Ze is telkens woordvoerder van een andere partij.

Wat zou Clio ons vertellen als ze eens voor en over zichzelf mocht praten? Ze zou het misschien niet hebben over ‘onze voorouders’ en ‘onze manier van leven’ als het over de Eburonen ging. Ze zou enthousiast met ons delen dat ze dankzij nieuwe onderzoekstechnieken een beter beeld heeft van de mobiliteit van mensen en ­volkeren in de oudheid. Ze zou zich niet wagen aan onzin als ‘dat de sociale strijd in onze streken al terugging tot de Romeinen’, zoals Maurits Vande Reyde schrijft (DS 10 januari). Geduldig zou ze uitleggen dat er een verschil is tussen invloed (een verschijnsel uit de ene, vroege cultuur werkt door in een andere, latere cultuur) en receptie (iemand grijpt bewust terug naar de geschiedenis als inspiratie). Bij Ambiorix is dat onderscheid van belang: nee, onze hedendaagse vrijheid wortelt niet in de opstand van de Eburonen in 54 v.Chr., Ja, het jonge België (oei, België?) greep ­terug naar de teksten van Caesar om zich een identiteit te vormen.

Clio zou niet laten passeren dat Tom Waes over de locatie van het Romeinse ­winterkamp niet meer weet te zeggen dan dat ‘er wat discussie over is’. Als Clio vrijuit mocht spreken, dan vertelde ze over maximalisme (de teksten hebben gelijk, tenzij de archeologie ze tegenspreekt) en mini­malisme (we geloven de teksten pas als de archeologie ze bevestigt). Ze zou met ­plezier om de puzzel zelf het probleem aankaarten dat Caesars verovering zo weinig sporen in onze ondergrond naliet.

Clio zou ons zo leren dat geschiedenis een wetenschap is, die een beproefde ­methode gebruikt. Dat je niet zomaar ­eender wat kunt beweren. We zouden beter ­gewapend zijn om de charlatans te herkennen die haar gebruiken om ons te mani­puleren, voor welke agenda ook.”

In de reacties op de website van de krant werd ik natuurlijk ontmaskerd als “gauchistische belgotrol” en als iemand die liever een hele aflevering van “Het verhaal van Vlaanderen” zou wijden aan de exacte ligging van Atuatuca. Voor dat tweede pleit ik schuldig, over het eerste twijfel ik nog.

Deze blog is gratis, maar als u me wil steunen, koop dan een van mijn boeken, doe via Livius.nl een cursus of reis (bijvoorbeeld Cyprus), of doneer. U kunt de blog volgen via het Whatsapp-kanaal.