De Drususgrachten

De IJssel

Het is een gemeenplaats dat meanderende rivieren archeologie moeilijk maken. Alles verspoelt. Nou ja, bijna alles: de Romeinse brug in Cuijk viel op te duiken omdat die ligt op een punt waar de Maas haar bed nauwelijks kon verleggen. Maar voor het overige zijn rivieren niet al te best voor het bodemarchief. Daarom trekken ze onderzoek aan. Wetenschappers willen tóch iets zeggen.

Soms lukt dat heel aardig. Je kunt namelijk met boringen een gedetailleerde reconstructie maken van de afzettingen in het rivierenlandschap. Zo valt te reconstrueren wanneer de diverse rivieren op welke plek stroomden. Dat kan weer implicaties hebben voor bijvoorbeeld de uitleg van teksten.

Maas en Waal

Zo speelde bij de kwestie of Caesar in Kessel de Usipeten en Tencteri kan hebben afgeslacht, dat Caesar schrijft dat het is gebeurd op de samenvloeiing van de Maas en (een arm van) de Rijn. Aangezien er stroomafwaarts van Kessel in de Maas sedimenten zijn aangetroffen die afkomstig waren uit de Waal, vervalt in elk geval één argument tegen de locatie van het bloedbad. De discussie is vanzelfsprekend complexer en rust niet op dit ene argument. Dit voorbeeld toont echter dat we uitspraken kunnen doen over het oude tracé van rivieren en dat die reconstructies gevolgen hebben voor de tekstuitleg. De Drususgrachten zijn een ander voorbeeld.

Lees verder “De Drususgrachten”

Oorlogskind (14) Doesburg

ben_1943

[Ik doe het zelf even wat rustiger aan en geef het woord aan mijn vader Ben Lendering, die vertelt wat hij als kind in de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Het eerste deel is hier en een overzicht is daar.]

Na onze ochtendboterham konden we weer verder trekken. Ondertussen was op de weg langs het kanaal naar Dieren de sneeuw een beetje geveegd, zodat het trekken van de wagen niet meer zo zwaar ging. Van die dag herinner ik me niet zo heel veel. Maar tegen het einde van de middag kwamen we bij Doesburg. Dat ligt aan de IJssel en de Duitsers hadden langs die rivier een verdedigingslinie aangelegd. De IJssellinie werd die genoemd. Daar kon je niet zo maar doorheen lopen.

Bij Doesburg was een brug over de rivier, waar we natuurlijk overheen moesten. Maar daar stonden Duitse soldaten op wacht en die controleerden iedereen die daar langs kwam. En mannen die nog geen 45 jaar waren liepen altijd groot gevaar gevangen te worden om voor de Duitsers te werken. Dus dat was gevaarlijk.

Lees verder “Oorlogskind (14) Doesburg”