[Mijn collega en vriend Edwin de Vries werkte enige tijd op een opgraving in Naukratis, Egypte. Hij doet de komende dagen verslag. Het eerste deel was hier.]

In de afgelopen paar jaar heeft het British Museum veldwerk uitgevoerd in Naukratis. Het bredere onderzoeksproject wordt geleid door Alexandra Villing, die zich in Naukratis vooral stort op het rijke vondstmateriaal. De dagelijkse leiding in Naukratis is in handen van Ross Thomas. Met een klein team zijn wij druk bezig om de bestaande opvattingen en kennis over de site te nuanceren, of zelfs te veranderen. De verschillende plattegronden van de site worden gecontroleerd, bijvoorbeeld door het uitvoeren van veldverkenningen met een zgn. magnetometer, waarmee op een non-destructieve manier structuren in de bodem worden gekarteerd (door het meten van magnetische velden en de verschillen daarin). Maar er worden ook putten gegraven om de bestaande plattegronden te toetsen en beter te kalibreren. Ook wordt dit gedaan om de diepste, onverstoorde lagen aan te snijden, die weer belangrijke gegevens over de datering van de structuren kunnen opleveren.

Eén van de meeste duidelijke winsten van het project, dat al in gang was gezet door het werk van Coulston, is dat het materiaal dat Petrie en Hogarth hebben verzameld geen representatief beeld geven van het materiaal in Naukratis. Eerlijkheidshalve moeten we natuurlijk dan ook zeggen dat dit ook nooit de ambitie is geweest van die opgravers. Het beeld wordt steeds genuanceerder, en het zou wel eens kunnen dat het Griekse materiaal maar een minderheid is binnen het hele spectrum van het aanwezige materiaal. Zou het dan helemaal geen Griekse stad zijn, maar iets anders? Bijvoorbeeld een Egyptische stad waar buitenlandse handelaars, waaronder Grieken, welkom waren te wonen en werken (en meer nog om heffingen te betalen)?

Ook wordt er gezocht naar onderdelen van de stad die nog niet goed bekend zijn, waarbij de magnetometer in combinatie met grondboringen weer de frontlinie vormt. Hoewel we veel transportamforen hebben, en het wel duidelijk is dat het om een plek gaat waar veel handel wordt gedreven, hebben we nagenoeg geen kennis over de waterkant en de haven(s) van Naukratis. Mijn bijdrage aan de opgraving was het uitgraven van een kleine put aan de westkant van de site, waar de oever van de Nijl moet hebben gelegen. Het doel was daarbij om op een kade te stuitten.

We hebben inderdaad een klein stuk van een waterkant bloot kunnen leggen, en weten nu dus waar we de oever moeten zoeken. In volgende seizoenen zullen we hier waarschijnlijk verder mee gaan om dit beeld te verfijnen en hopelijk de ontwikkelingen door de tijd in beeld te krijgen. Voordat we waterkant troffen hebben we eerst een grote hoeveelheid aardewerk dat niet door Petrie en Hogarth was meegenomen, zodat we een goede kans kregen om daar eens een inzicht in te krijgen. De kade en de naastgelegen grondlagen waren nog niet eerder aangeroerd, waardoor we een ook veel “vers” materiaal hebben kunnen bestuderen.

De eerste indruk is dat het voornamelijk om vondstmateriaal gaat uit de late vijfde en de vroege vierde eeuw v.Chr., een periode waarvan er überhaupt nog niet veel was gevonden in Naukratis. Er zaten ook een paar spannendere vondsten bij, zoals stukken bewerkt hout en enkele terracotta figurines. De laatste houden waarschijnlijk verband met rituelen die de vloed van de nijl zouden moeten bevorderen, waarvan er ook voorbeelden zijn in het BM. Al met al is het een groot succes geweest, hoewel de definitieve, officiële resultaten natuurlijk nog moeten volgen.

Voor nu dank voor uw aandacht en tot ziens!