Libanees huwelijksrecht

Een bruidswinkel in de souq in Tripoli. (Doorgaans zijn de jurken mooier.)

In West-Europa is het simpel: als je veel van iemand houdt, kun je trouwen en daarmee zijn dan een hoop zaken in één keer geregeld. Eventuele kinderen krijgen de nationaliteit van hun ouders, het erfrecht is duidelijk en zo is er nog het een en andere waarover je het hoofd niet langer hoeft te breken. Wie dat wil, kan na het burgerlijk huwelijk nog een religieus huwelijk sluiten.

In het Midden-Oosten is het complexer: in bijvoorbeeld Israël en Libanon zijn de religieuze autoriteiten verantwoordelijk voor de huwelijkssluiting. Welke ongewenste gevolgen dat in Israël kan hebben, is beschreven in Israël op een doordeweekse dag van Rachel Levy, en dan gaat het nog over het huwelijk tussen twee joden. Het wordt helemaal ingewikkeld als de mensen tot twee verschillende religies behoren. Een burgerlijk huwelijk is dan een oplossing en dat dwingt menigeen, Israëlisch of Libanees, om de bruiloft maar te gaan vieren op Cyprus.

In Libanon klinkt de roep om een eigen civiel huwelijk al vele jaren. Voor zover het gaat om het eigenlijke trouwen zou het geen probleem hoeven zijn, maar het erfrecht is een andere kwestie. Bij de christenen erven dochters evenveel als de zonen; bij de sji’ieten erft een dochter de helft van wat een zoon erft; bij de soennieten erft de dochter pas als haar neven hun deel hebben ontvangen. Dat is iets minder oneerlijk dan het klinkt, want in islamitische gezinnen is de man verantwoordelijk voor alles wat de kinderen aangaat. Wat een man erft, is dus geoormerkt; wat een vrouw erft, is daarentegen echt van haar.

Dat gezegd zijnde, steeds minder Libanezen accepteren dit zo. Hoe serieus het probleem is, wordt bewezen door de soennitische premier die ooit voor één dag sji’iet werd om zijn dochter onder het sji’itische erfrecht te kunnen uithuwelijken. Omdat in dit land de premier altijd een soenniet is, zoals de president een christen moet zijn en de parlementsvoorzitter een sji’iet behoort te zijn, was dit in feite een constitutionele minicrisis.

Al in 1998 stelde de toenmalige president, Elias Hrawi, voor dat er een civiel huwelijk moest komen, opdat ook degenen die geen retourtje Cyprus konden betalen, burgerlijk konden trouwen. Het duurde even voor de wet er was, maar de eerste civiele huwelijken werden in 2013 gesloten. De wet kwam echter wat laat tijdens de ambtstermijn van het betreffende kabinet en een jaar later trok de verantwoordelijke minister in het volgende kabinet de wet in. Met name de islamitische religieuze autoriteiten moesten er weinig van hebben. Het gevolg is dat er momenteel allerlei mensen zijn die niet weten of ze getrouwd zijn of niet. Het werd ronduit kluchtig toen de Cypriotische regering aanbood dat haar diplomaten in Beiroet wel civiele huwelijken konden voltrekken volgens Cypriotisch recht.

Sinds enkele maanden heeft Libanon weer een nieuw kabinet en de net aangetreden minister van Binnenlandse Zaken, Rayya El-Hassan, heeft een consultatieronde ingelast. Hoe het daarmee staat, weet ik niet, al weet ik wel dat de leider van de maronieten, kardinaal Raï, heeft gezegd dat hij vindt dat er consensus dient te zijn en dat hij er niet tegen is als maronieten alleen een civiel huwelijk sluiten.

Dat klinkt als de stem der rede en dat is ook zo, en misschien is het juist daardoor wel dat je niet meteen in de gaten hebt hoe revolutionair dit is. Voor maronieten is echtscheiding namelijk verboden – er circuleren verschrikkelijke verhalen over mensen die vast zitten in een mislukt huwelijk – en de kardinaal schept hier in feite een maas in het maronitische huwelijksrecht.

Het is daarmee een van de maatregelen waarmee Libanon, dat achter een moderne façade een vrij conservatief land is, aan het moderniseren is. Dat gaat met kleine stappen, met heel kleine stappen zelfs, maar klein als ze zijn, ze worden gezet.

Deel dit:

14 gedachtes over “Libanees huwelijksrecht

  1. Frank Bikker

    Wij zijn hier zo “ vooruitstrevend”. Vijftig jaar geleden werd ook het huwelijk tussen mijn ouders ( de één Nederduits Hervormd en de ander Oud Katholiek) verboden door de schoonouders. Het heeft jaren geduurd voordat mijn moeder bij mijn vader mocht slapen bij hun. Toch waren mijn grootouders geen echte scherpslijpers. Daarom laten we niet alles bij onszelf afpassen

    1. Frans

      Hadden je ouders niet gewoon naar Cyprus kunnen gaan? 😌
      Okay, even serieus, wat zegt het Nederland van 50 jaar geleden over het Libanon van vandaag? Zoiets als niets? Waar ik nieuwsgierig naar ben is: hoe vaak komt het in Libanon voor dat mensen van verschillend geloof met elkaar willen trouwen? Want dat zegt iets over de verschillende bevolkingsgroepen. Blijven ze in hun eigen hokje zitten of zoeken ze contact met elkaar?

    1. jan kroeze

      Hetzelfde, nee hoor. En ze zijn ook niet allemaal gelijk.Een belangrijk kenmerk van mensen is discriminatie, niet allen onder elkaar, maar met alles, de hele dag door. De luitjes op deze blog zijn goed opgeleid vlgs. mij. Wie van hen heeft Roma in de familie, wie heeft kennis aan iemand die in een smerig slachthuis werkt? Nee, mensen met ongeveer identieke achtergronden zoeken elkaar op. Heb iemand wel eens Belgische of Franse achterbuurten gezien? Heeft iemand
      op deze blog daar vrienden wonen?
      Dat van de koptelefoon is een goeie!

      1. Rob Duijf

        ‘Hetzelfde, nee hoor.’

        Oh jawel, hoor Jan. Mensen zijn niet gelijk, omdat ze niet gelijk denken te zijn en daarin zijn we weer heel erg hetzelfde.

        Dat heeft niets met sociale afkomst of opleiding te maken, het is een algemeen menselijk psychologisch euvel. Ongelijk denken brengt ongelijkheid voort. Dus hou het vooral bij jezelf, Jan. Daar hebben we het al vaker over gehad op dit blog.

        1. Mensen onderschatten nurture. Nee, Rob, ik ben het niet met je eens. het is geen kwestie van zoals jij zegt : denken te zijn. Het is simpelweg de harde werkelijkheid. Ongelijkheid is de standaard. Je kan er over filosoferen maar dat heeft weinig zin. Ook na 4 jaar colleges filosofie ben ik er niet anders over gaan denken. Als we niet uitkijken verzanden we weer in oeverloze discussies.

          1. Rob Duijf

            ‘Het is simpelweg de harde werkelijkheid. Ongelijkheid is de standaard.’

            Zeker. We hebben geen flauw benul van wat gelijkheid werkelijk is, omdat het denken de werkelijkheid nu eenmaal verdeelt in denkbeelden. Dat leidt tot identificatie en zo creëren we ongelijkheid. Daarin zijn we allemaal hetzelfde. Er is alleen ongelijkheid tussen delen, niet in het geheel. In het geheel is verscheidenheid, maar dat is iets heel anders.

            Als je dit afdoet als filosofische prietpraat, dan mis je de essentie, namelijk dat jij geen haar beter bent dan een ander, maar ook dat je zelf de sleutel in handen hebt om het anders te doen, namelijk inzicht.

            Overigens sta ik er volledig voor open om hierover buiten dit blog om met je van gedachten te wisselen, zoals je al eerder had voorgesteld.

    1. Rob Duijf

      Jan, wat jij zegt is grammaticaal onjuist Duits. Het werkwoord is ‘schieben’ –> schob, geschoben.

      ‘Man denkt zu schieben aber man wird geschoben’ is het correcte Duitse gezegde.

Reacties zijn gesloten.