Stukje in mineur

Dit plaatje heeft niets met wetenschap te maken maar wetenschap heeft wel alles te maken met haar toekomst.

Eigenlijk ben ik al twee weken van slag. Het begon met de Cuijkse Affaire, waarin de genoemde gemeente in een officieel document de wetenschap plaatste tegenover het maatschappelijk belang. Ik weet dat mijn vak ooit inspirerender is geweest, maar ik was liever iets minder rauw geconfronteerd met de minachting die het inmiddels oproept. Later was er het nieuws over de papyrologie. Hoewel we al wisten dat de Green Collection gestolen oudheden heelde, en hoewel we dus mochten aannemen dat er minimaal één dief was, zag ik niet aankomen dat dit een vooraanstaand Oxford-wetenschapper zou zijn.

Verder was er slecht nieuws over de Nederlandse universiteiten. Simpel samengevat neemt de minister het advies van de Commissie van Rijn over dat er meer geld moet naar de technische universiteiten en dat dit kan worden weggehaald bij de algemene universiteiten. Wat dat betekent, is samen te vatten als “het geld gaat niet naar de samenleving maar naar multinationals”. Wat dat betekent, kunt u ook lezen in de brief van WO in Actie naar de Commissie OCW van de Tweede Kamer: schade aan de vervlochtenheid van de wetenschappen en verhoogde druk op studies als neerlandistiek, econometrie, Duits en huisartsengeneeskunde. Over tien jaar zult u veel meer moeite moeten doen om een huisarts te vinden.

Wat het advies van de Commissie Van Rijn betekent, kunt u verder ook lezen in een artikel van Ilja Pfeijffer die (correct) observeert dat geld wordt weggehaald

bij wetenschapsdisciplines die de grote vragen van vandaag en morgen zouden kunnen bestuderen om dat geld door te schuiven naar wetenschapsdisciplines waarmee geld wordt verdiend.

Pfeijffer oordeelt dat wie zoiets doet – lees: de minister – niet alleen de wetenschap ten gronde richt, maar ook de maatschappij. Mooi geformuleerd, heel waar ook, maar het zal de minister niet overtuigen. Pfeijffer claimt immers vooral dat de geesteswetenschappen inzicht geven, maar toont het niet. Dat kan hij ook niet want (om te blijven bij Pfeijffers oorspronkelijke vakgebied, de klassieken) er is geen boek met uitleg van de hermeneutische methode en er zijn nauwelijks websites waar inzichten, voortgekomen uit de bestudering van de Grieken en Romeinen, aan het grote publiek worden uitgelegd. Classici hebben een visie op wetenschapscommunicatie die dateert uit de tijd van vóór het internet en Pfeijffer kan daardoor zijn verhaal niet zó onderbouwen dat het een scepticus zal overtuigen. Het stuk is zodoende even contraproductief als het sympathiek is.

Zoals wel meer reacties. In mijn filterbubbel borrelde het van zowel verontwaardiging als onpraktische suggesties. Ik las een tweet over een nieuwe demonstratie op het Malieveld. Ik las een tweet over protesten bij de opening van het Academisch Jaar. De minister zal vast onder de indruk zijn van dit overweldigende protest.

Hoe erg wordt het?

De minister zal dus haar plannen wel uitvoeren en dat draagt niet bij aan mijn gemoedsrust. Hoe erg kan het worden? Er zijn enkele goede tekenen, zoals dat diverse universiteiten hebben aangekondigd het er niet mee eens te zijn. Toegegeven, universiteiten roepen wel meer. Ik heb in Den Haag eens gestaan bij een zwartgetogeerd professorenprotest dat aan iemand het commentaar ontlokte dat de demonstranten op maandag zouden doorgaan met uitvoeren van wat ze op vrijdag nog onuitvoerbaar noemden. Zo is het inderdaad gegaan en ik snap wel dat niemand meer opkijkt van academisch protest. Maar toch, het is goed dat al enkele universiteiten het beleid hebben afgewezen. Dat is, als ik het wel heb, meer dan we de afgelopen vijfendertig jaar hebben mogen aanschouwen.

Ik verwacht dan ook dat de plannen zullen worden aangepast. Er zullen geen honderden ontslagen gaan vallen. Maar het geld, zo zal de minister zeggen, zal toch ergens vandaan moeten komen. En ik kan u al verklappen waarvandaan: van de geesteswetenschappen. De rechtse politieke partijen nemen de humaniora immers al jaren onder vuur – ik heb het hier en daar gedocumenteerd – en veel geesteswetenschappen leggen zich slecht uit. Ik noemde de klassieken al. De website Neerlandistiek, die me elke ochtend bij het opstaan weer blij maakt, is een positieve uitzondering. Ik gun de humaniora het beste maar wie komt met inzichten waar niet iedereen op zit te wachten, roept verzet op en moet zijn voorlichting op orde hebben. Het is de verdediging. Wie die verwaarloost, heeft een probleem en het lijkt me aannemelijk dat dat zich de komende maanden steeds duidelijker zal openbaren.

Ik verwijs nog even naar Cuijk. Ik was gelukkig niet de enige of de eerste die verontwaardigd was over het valse dilemma “wetenschap of maatschappelijke relevantie” dat de overheid daar presenteerde. Het Convent van Gemeentelijke Archeologen, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de Werkgroep Archeologie Cuijk, individuele archeologen, re-enactors (meer) – iedereen en z’n grootmoeder verdedigde de belangen van de wetenschap, die immers ook/vooral de belangen zijn van het publiek. Wie, althans voor zover ik het kan overzien, niet reageerden, waren degenen die het meeste gewicht in de schaal zouden hebben kunnen leggen: de archeologen van de Nederlandse universiteiten. Hopelijk vergis ik me.

Zolang de Nederlandse wetenschap zich onvoldoende uitlegt, begrijpt het publiek het belang onvoldoende en laat het zich wél mobiliseren voor deze of gene concrete bedreiging maar niet voor de verdediging van de wetenschap als geheel. Zo lang dat zo blijft, kan de politiek de universiteit blijven gebruiken als melkkoe. En de klap zal uiteindelijk vallen bij de geesteswetenschappen. O zeker, ze zullen wel blijven bestaan op de een of andere manier, maar de muziek zal er steeds meer uit verdwijnen, zodat ze nóg meer in een neerwaartse spiraal raken van onbegrip en kritiek.

Ongevraagd advies

Is er nog iets te doen? Ja – en hier is mijn ongevraagd advies aan WO in Actie. Wacht niet op de VSNU of de KNAW, trek het initiatief naar je toe, maak zélf een plan, committeer je eraan (leg je “eed op de kaatsbaan” desnoods af op het Malieveld) en weiger over iets anders te praten dan dat plan. Zorg bovendien dat een allereerste blauwdruk er nog in juli ligt, zodat de media er deze zomer over spreken.

Verder: leg de nadruk niet langer op het onderzoek maar op het belang van het publiek. Bedenk een financieringsmodel dat dáárop is gericht.

(Losse flodder.) Zorg ervoor dat een mastertitel, net als een rijbewijs, om de zoveel tijd moet worden vernieuwd en gebruik die examens om te zien in hoeverre de doctorandi en masters hun vakgebied én hun algemene ontwikkeling hebben bijgehouden. Je kunt de financiering dan baseren op de mate waarop nieuwe inzichten aankomen waar ze horen, in de samenleving. Bereiken inzichten de samenleving? Prima, meer geld. (Einde losse flodder.)

De crux is: laat ideeën (bijvoorbeeld over hoe wetenschap doordringt tot in alle poriën van de samenleving) in de discussie richtinggevend zijn, kom daarna met een praktische uitwerking en kijk pas daarna naar het budget. Wat tegenwoordig gebeurt, is het omgekeerde: eerst is er een blik op het budget, vervolgens is er de aanname dat er universiteiten moeten zijn met faculteiten en vakgroepen, terwijl over de vraag wat wetenschap ons nut überhaupt niet wordt nagedacht. Als WO in Actie meedoet aan deze omkering, zal het even overbodig blijken te zijn als Science in Transition en De Nieuwe Universiteit. In vredesnaam, laat de discussie gestructureerd zijn langs de eigenlijke vragen. Du moment dat je financiën centraal stelt, heb je de discussie verloren.

Nog een punt: in 1975 was 7,5% van de rijksbegroting bedoeld voor wetenschap en onderwijs. Het is echt niet onredelijk – zeker niet in een van de welvarendste landen van de wereld – om dit percentage als minimum in de wet vast te leggen. Met als extra clausule dat het percentage tot 2030 8% moet zijn om de schade te herstellen die de afgelopen jaren is ontstaan.

Kost dat geld? Ja. Maar je ziet aan de Cuijkse affaire dat mensen best wel wat voor de wetenschap over hebben. Het is immers het belang van het publiek zélf dat op het spel staat. Eigenlijk zou het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen moeten worden omgedoopt tot Ministerie van Toekomst, al beken ik dat dat wat orwelliaans klinkt. In elk geval: de eigenlijke vraag die we moeten beantwoorden is of we een toekomst willen voor onze kinderen en wat wij daar nu in 2019 voor over hebben.

Misschien overreageer ik, dat ik nu al twee weken rondloop met gemengde gevoelens. Maar eerlijk gezegd denk ik dat wie momenteel niet verontrust is, de ernst van de situatie onderschat.

Deel dit:

31 gedachtes over “Stukje in mineur

  1. Ik deel jouw zorgen.

    Maar ook ik heb geen oplossingen tegen deze falende overheid.

    Ja, ik heb de petitie ondertekend. Maar dat zal weinig positieve geven.

    Bezorgde groet,

    1. Ik denk niet dat je overreageert.

      Wie nu nog niet zoekt naar oplossingen waarbij het bestaande wetenschappelijke stramien wordt genegeerd om weer na te kunnen denken over de belangen van wetenschap en maatschappij, is onderdeel van het probleem. Zoals je ooit zei: de universiteit zelf is het probleem.

      1. ML

        Inderdaad, de universiteiten zelf zijn het probleem. Te veel baantjesjagers, te veel desinteresse en gemakzucht waar het gaat om het aanzwengelen van de maatschappelijke discussie.
        En veel te magere overdracht van leerstof in de humaniora in het secundair onderwijs, al weet ik dat dit een onvermijdelijk grove generalisatie is.
        Waar blijven onze gezaghebbende figuren die het onderwijs weer op een serieus te nemen niveau kunnen tillen – zonder zich eerst met Den Haag in te laten. Waar blijft het front om een serieuze rode lijn te trekken? Waar blijft de werkelijke maatschappelijke ontzetting en de massale protesten die we gemist hebben nadat de VU dat onzalige besluit had genomen? Er zijn allerlei financieringsmodellen denkbaar, maar als het zelfs in de States al zo ver is dat ouders liever een Britse opleiding in de klassieken kiezen voor hun kinderen….

        1. Baamtjesjagers zijn het met nadruk niet. Dan zochten de mensen wel beter werk buiten de universiteit. Mijn ervaring na “De klad in de klassieken” is dat veel mensen hun eigen instituut beschouwen als de garantie dat er kwaliteit blijft bestaan.

          1. ML

            Akkoord, Jona, maar zonder het negatieve ‘inteelt’ in de mond te nemen of het positieve ‘kruisbestuiving’ is het toch merkwaardig hoezeer zij het erop aan hebben laten komen om ‘hun kinderen’ – ‘viscera’, zoals de Romeinse dichters hun werken noemden – te verwaarlozen.
            Zij, de geleerden van de GLTC versmaden hun nalatenschap door veel te weinig GLT en veel te nadrukkelijk – en op een oneigenlijke manier – de C in de eindtermen op te nemen.

            1. Erger nog: als je over C spreekt, moet je daar de vooropleiding in hebben. Ik kom de meest groteske stommiteiten tegen als classici uitspraken doen over cultuur.

              Ik bedacht vandaag nog dat veel vooral wat oudere classici denken dat ze alles weten wat ze behoren te weten en overal hun mening dus ook over geven, terwijl ze te weinig weten over geschiedenis (dat ze vaak beschouwen als een genre en niet als wetenschap) of dus de culturele wetenschappen.

              Aan de positieve zijde staan de veelal jonge classici die weten dat hun opleidingen te kort zijn en het inzicht hebben dat ze te weinig weten. Ik vind het altijd een genoegen om op een jong gymnasium te komen spreken.

    2. FrankB

      Is die petitie voor iedereen bedoeld? Zo ja, hebt u een link? Ik kan het weer eens niet vinden.

        1. Frans

          Aan wie? Je kunt een burgerinitiatief starten om iets op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen, maar daar heb je voor zover ik weet 40.000 handtekeningen voor nodig. Moeten we toch voor elkaar kunnen krijgen?

  2. Jeroen

    Het is echt niet onredelijk – zeker niet in een van de welvarendste landen van de wereld – om dit percentage als minimum in de wet vast te leggen. Met als extra clausule dat het percentage tot 2030 8% moet zijn om de schade te herstellen die de afgelopen jaren is ontstaan.

    Tja… de oplossing voor het feit dat de regering geen geld meer wil betalen..: zorg dat ze meer geld betalen. Zo kan ik het ook, Jona!
    Ik heb gelijk de oplossing voor de armoede in de wereld: zorg gewoon dat er geen armoede meer is!

    (ik plaag uiteraard een beetje; de strekking van het stuk onderschrijf ik volledig, en is helaas behoorlijk zorgwekkend)

    1. Ik zie geen reden om niet meer belasting te betalen. Het is een investering van de toekomst. Ik begrijp de VVD-ers niet die zeggen dat niemand voor zijn plezier belasting betaalt. Terwijl ook VVD-ers voordeel hebben van goed-onderhouden straten, functionerende rechtspraak, intacte dijken en adequate wetenschap.

      1. Johan Leestemaker

        @ Jona L

        Medellín, 1 juli 2019

        Waarde Jona,

        U staat niet alleen met uw pleidooi voor een IMMENSE verhoging van de belastingen. Zoals bekend, de grote en wereldwijde upswing van de jaren 1945 – 1972, was louter en alleen te danken aan verhoging van de fiscale druk voor rijken tot nabij de 90 % van hun vermogen.

        Vanaf de TINA revolte door (1) Thatcher, en pas daarna (2) Reagan vervangen door het krankzinnige idee dat juist belastingverlaging voor de rijken, daarna AUTOMATISCH zou leiden tot ’trickle down’. Quod non, zoals door hele volkstammen aan metende economen, sociologen, historici etc aangetoond is. En nu ook fiks gesteund door Christine Lagarde (IMF), Joseph Stiglitz,tot vlak voor zijn dood door Johan Witteveen, met zijn prangende laatste brieven aan Christine Lagarde en zijn aanvallen op M. Rutte die hij onbegrip, onkunde en gebrek aan kennis aanwrijft.

        (https://meetings.imf.org/en/2019/Spring/Schedule/2019/04/13/imf-three-chief-economists )

        Scandinavië (alle 5: IJsland, Noorwegen, Zweden, Finland en zelfs Denemarken, altijd een beetje de gekke Henkie in het Noorden) heeft zich aan de regel van hoge belastingen en hoge kwaliteit sociale voorzieningen, onderwijs wetenschap en onderzoek gehouden. En tegen alle voorspellingen vanaf Thatcher, Reagan, Bush tot en met DT toe: juist, JUIST die landen met HOGE belastingen zijn innovatiever, hebben lagere structurele werkloosheid, en hebben alle vijf zonder uitzondering de door allen aldaar omarmde ruime ouderschapsverloven, naar keuze wisselend tussen vader en moeder, en hebben VERPLICHT cultuur en muziek onderwijs vanaf de (verplichte) kleuteropvang vanaf 18 maanden oud.

        Waarde Jona: dan nog een kleine aanscherping van uw opmerking over ‘voordelen’ die VVD’ers genieten.
        Voordelen zegt u??
        U bedoelt: DANKZIJ hun mee-genieten van de door allen betaalde infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg, en andere publieke investeringen hebben OOK (uiteraard niet alleen) VVD’ers mooie startcondities. Met andere woorden: juist VVD’ers genieten relatief een ‘free-ride’. Ja, zoals president Eisenhower het ook zei: ¨de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen¨. Dat had hij goed gezien. Het ging pas mis toen zijn latere partijgenoot Reagan roet in het fiscale eten gooide (maar merkwaardigerwijs WEL tot Keyniaanse verhoging van publieke uitgaven overging.. enfin, u hoeft geen genie te zijn om te begrijpen dat meer geld uitgeven combineren met minder geld ophalen, tot grote structerele tekorten ging leiden… en nu met meneer DT, een herhaling van zetten… explosief groeit de schuld… de zogenaamd lage werkloosheid in de USA op dit moment is dus vooral op bluf en op verschuiving van problemen naar de toekomst gebaseerd.. ‘eruit groeien’ is overal waar tegelijkertijd de fiscale discipline versoepeld wordt, bewezen dat er ‘bubbles’ ontstaan die later ‘ploffen’ (denk aan de door Bush veroorzaakte ellende van 2007-2008, de sub-prime crisis, die bij Obama op het bord kwam.).

        Niks cadeautjes aan de rijken, en dan gaan ze uit zichzelf herverdelen.

        Wel opmerkelijk dat steun voor die visie nu zelfs van de allerrijksten zelf komt, in de USA, die EISEN dat de belastingen OMHOOG gaan. Uiteraard: zij rijden nu ook over kapotte wegen en bruggen, zij zien ook waar de privatisering van onderwijs en gezondheidszorg en de enorme studieschulden van studenten toe gaat leiden.

        https://phys.org/news/2019-06-tax-billionaires.html

        Lang leve Europa! Lang leve de Europese Unie, lang leve Scandinavië!

        OMHOOG die belastingen, WEG met belastingontduikers, OMHOOG de overheidsuitgaven, en uiteraard: MEER en participatief burger toezicht op begrotingen, salarissen en uitgaven, EXACT zoals in IJsland, Finland en Zweden.

        https://www.youtube.com/watch?v=T3gFNd54reg

        Niet doen, zegt u? Ik heet u van harte welkom hier in het land van de massale belastingontduiking, de voortdurende corruptie, de permanente sociale ellende, de steeds verder oprukkende vermaffiosering, en de DUIZENDEN doden per jaar, vooral vrouwen, mensen die het waagden hun mond open te doen om voor rechtvaardigheid en transparantie te pleiten.

        Als u die kant uit wilt in Nederland en Europa? Weet dat de internationale maffia halsreikend uitkijkt naar verdere afbraak van uw sociale verworvenheden.

        Europa: gebruik de hersens, en zie in dat u in Scandinavië een UNIEK laboratorium van de mensheid heeft staan.

        Prik goedkope verhaaltjes over de voordelen van massale belastingverlaging en automatische trickle down DOOR, en plak de namen van de belastingontduikers overal op affiches en op het internet op!

        Eist totale totale transparantie van inkomen, vermogen en belastingafdracht voor IEDEREEN in Nederland, inclusief de vrijgestelden van de familie Oranje.

        Een meer nabij lichtend voorbeeld voor Nederland en DUS voor de VVD, blijft de ONDERNEMER Ernest Solvay, die als liberaal korte metten wist te maken met de blabla redeneringen van laissez faire en zonder verplichtingen meeprofiteren.

        Hij was om die reden ook mordicus tégen erfenissen, een houding die hij, laten we dat niet vergeten, deelde met de Nederlandse topondernemer Bernard van Leer.

        Zou aardig zijn al die opgewonden Thatcher-Reagan dames en heren eens te vragen wat zij weten van de beide voorbeeldige en succesvolle ondernemers Solvay en Van Leer, en wat zij dan nog te zeggen hebben op fiscale en publieke uitgaven terreinen.

        Ofwel: zouden de echte liberalen op willen staan?

        Waarde Jona: b.à.v. en aan alle blogsters en bloggers, JL

        1. Johan Leestemaker

          Waarde Jona,,

          Nog kort twee aanvullingen om misverstanden te voorkomen.

          Hoewel Ernest Solvay een grotendeels autodidactische chemicus was, en dan vooral een proces-technoloog, want op die inzichten en kunde steunde zijn tweede serie (wél succesvolle, de eerste serie werd verworpen) omvangrijke patenten, had Ernest een visie op samenhang en noodzaak van samenwerking tussen sociale en technische en bedrijfskundige wetenschappen die hedentendage heel vaak node gemist wordt.

          Het volgende plaatje van de door hem gestichte en gebouwde ¨Cité scientifique¨ getuigt van Ernest’ inzichten op de DRIE genoemde terreinen en zijn implementaties.

          https://artsandculture.google.com/asset/_/7QEp2i1kCVBoEA

          Hij was voorts een belangrijk politicus die ook voor stevige belastingheffing en publieke investeringen pleitte waaronder gratis onderwijs. Zijn altrnatief voor het kapitalisme is helaas heel weinig bekend geworden in Nederland (¨comptabilisme social¨), maar blijft een belangrijke bron van alternatieven voor het huidige krakkemikkig functionerende systeem.

          [[Dat oploopt tegen alle grenzen waar J.M. Keynes (tevergeefs… zijn ICU en zijn Bancor kwamen er niet, maar wel de door Morgenthau, de man van het plan voor wraak en Duitsland’s reductie tot ‘shepherds and sheep’, bepeitte USD en dus de te voorspellen en te verwachten instorting vanaf 1972-3..) voor waarschuwde, en die tot frustraties leidden die zeker niet bijgedragen hebben aan zijn emotionele en lichamelijke stabiliteit. Enfin, 21 april 1946. Pas weer in 2009 werd door inmiddels ex-gouverneur Zhou Xiaochuan, opnieuw gepleit voor Keynes’ voorstellen: https://www.bis.org/review/r090402c.pdf ]]

          Ook voor Bernard van Leer, de ‘vatenman’ gold dat hij, net als Solvay, sterk op industrie gericht was. Maar dat verhinderde niet dat juist Bernard van Leer de naamgever werd van de Van Leer Foundation, die, verder uitgebouwd door Bernard’s zoon Oscar, voorbeeldig werk verricht in Latijns Amerika op het terrein van ¨early childhood education¨ en aanverwante activiteiten, inclusief versterking van overheidsbeleid op genoemde terreinen.

          https://www.vanleergroupfoundation.nl/

          Het is voor rechts èn links, en niet alleen in Nederland, belangrijk te beseffen dat er ook anderssoortige geluiden zijn in ondernemerskringen dan alleen ‘greed is good’.

      2. Frans

        Ik zie een heleboel redenen om niet meer belasting te betalen. Dat je boodschappen duurder worden door de BTW verhoging bijvoorbeeld. Dat belastingen soms niet worden gebruikt voor publieke voorzieningen, maar om een bepaalde ideologie op te dringen bijvoorbeeld. We hadden ooit de vliegtaks en er wordt nu weer gesproken over het invoeren ervan. Terwijl dat geld gewoon de schatkist in ging en het milieu er niet beter van werd. En het leidt er ook niet toe dat mensen minder op vliegvakantie gaan. Integendeel, ze betalen morrend het bedrag en stemmen vervolgens op een partij die die taks weer af wil schaffen. Maar ik geef toe dat ik nu aan het afdwalen ben. En ik ondersteun je betoog. Ik wou alleen even laten weten dat je wel erg makkelijk doet over meer belasting betalen.

      3. FrankB

        Ik begrijp ze wel. Ze hebben een agenda en zijn met het eerste kabinet Lubbers begonnen die stap voor stap geleidelijk door te voeren. Zie mijn reactie onder.
        Vergelijk het VK en de VSA. Die VVD-ers rekenen er op dat zij toegang blijven houden tot goed-onderhouden straten, de rechtspraak in hun voordeel zal uitpakken, zij geen last zullen krijgen van ondermaats onderhouden dijken (ze verhuizen of laten de gehele samenleving opdraaien voor hun persoonlijke veiligheid) en toegang blijven houden tot adequate wetenschap en goede gezondheidszorg. Doen ze in die twee Engelstalige landen ook.
        Het is de rest die dat minder of helemaal niet meer zal hebben. Die VVD-ers rekenen erop dat zij uiteindelijk degenen zijn die beter af zijn. Dat proces is in de VK en de VSA al veel verder gevorderd. Om maar eens wat te noemen: de GINI-index in Nederland is nu ongeveer gelijk aan die van de VSA in 1975 en dus een stuk hoger dan van dat land in de jaren 1950, onder de Republikeinse president Eisenhower.
        Ik herhaal: je onderreageert.

      4. Jeroen

        Eens.
        Ik zeg ook niet dat meer belasting (of wellicht; een andere verdeling van de belasting) geen oplossing is, alleen: is dat geen open deur?
        Het probleem is toch juist dàt de regering niet meer belasting richting de humaniora wil sturen, en daar kennelijk geen probleem in ziet? Oftewel; dat ze het belang van de humaniora niet inziet?
        Dan is de oplossing bestaande uit slechts het roepen van ‘meer geld sturen’ niet afdoende.. er zal een manier moeten worden gevonden om de regering van het belang hiervan te overtuigen.

        Nu luistert de regering voornamelijk naar het grote geld van het bedrijfsleven, en ook naar – laten we eerlijk zijn – een breed maatschappelijk draagvlak, en ik denk dat de humaniora het van dat laatste zullen gaan moeten hebben, als ze op enig niveau willen blijven bestaan.

        Maar laat ik de vraag nu eens anders stellen: wat àls de bestudering van, en opleiding in, de humaniora zoals ze nu zijn (of beter; ooit waren) zouden komen te vervallen? Wat dan? Waarom is dat erg?
        Wat zou er letterlijk gebeuren? Concreet bedoel ik, dus niet slechts in termen van ‘ons fundament’, en ‘basis van onze identiteit’?
        Wat leveren ze ons op?

        1. ik vrees dat “meer belastingen” in elk geval in het momenteel dominante liberale denken geldt als iets dat niet mag. Ik las onlangs over een politicus die als vanzelfsprekend aannam dat niemand belastingen leuk vond, terwijl ik echt geen probleem heb met een wél functionerende centrale sector. Dus ik denk dat als het een open deur is, we die nog maar wat harder moeten intrappen.

          1. Frans

            Het gaat erom dat het een politieke keuze is waar dat belastinggeld naartoe gaat. Dus welke partij draagt de humaniora een warm hart toe? Ik zou er geeneen kunnen verzinnen. De een wil het Wilhelmus verplicht op scholen, de ander wil meer schaduwkanten in de canon… Gooi maar in m’n pet…

  3. Hoi Jona, Je maakt het niet mooier of erger dan het is. Het rapport is het sluitstuk van een beweging die al een tijdje aan de gang is en zich (positief?) richt op z.g. renderende studies, zulks ter beoordeling van een bevooroordeelde “scheidsrechter”. Het is dus -daardoor- een bij voorbaat verloren strijd: geen wonder dat je er depri (om het lingo te gebruiken) van wordt. Een oplossing? Ik zou het niet weten. Wat we kunnen proberen is om “onze” bubbel zo aangenaam mogelijk te maken en daarmee aantrekkelijk voor diegenen die zich niet thuis voelen bij “renderende vakken”. Hartelijke groet.

  4. Frank Bikker

    Ergens kan ik het wel begrijpen dat men meer techniek wil zien, gezien de vraag naar deze mensen. Aan de andere kant zie ik ook op de universiteit veel studenten die zijn afgestudeerd in richtingen waarin totaal geen of heel weinig werk te vinden is, zoals politicologie, journalistiek, communicatie enz. Aan de andere kant vind ik dat de universiteiten en overheid de plicht hebben om een breed scala aan studierichtingen aan te bieden.

    1. FrankB

      Als dat zo was zou de regering wel investeren in lager technisch onderwijs. Er is in Nld. een ernstig tekort aan goed opgeleide mensen die met allerhande apparaten kunnen omgaan.

  5. FrankB

    “Hoe erg kan het worden?”
    Altijd erger dan jij en ik kunnen bedenken.

    “Kost dat geld? Ja.”
    Er bestaat over weinig onderwerpen consensus onder economen, maar hier nou net wel: overheidsinvesteringen in onderwijs betaalt zich altijd en overal uit. Alleen duurt dat een tijdje. Daaruit volgt dat niet alleen de afbraak van onderwijs lang duurt (je noemt 35 jaar) maar straks ook het herstel van de schade.
    Zonder in samenzweringsdenken te vervallen wil ik er wel op wijzen dat dergelijke anti-onderwijs en anti-wetenschapsmaatregelen passen in een bepaalde rechtse agenda. Uiteindelijk kan en zal een geprivilegieerde elite (weer) heersen over een onwetend klootjesvolk. Kennis is macht en in die rechtse kringen is macht van het klootjesvolk – en dus kennis – een gruwel. Voeg hier aan toe toenemende inkomensongelijkheid en populistische angstaanjagerij en het patroon is duidelijk.
    De eerste jongeren die puur om de kosten afzien van studie na hun 18e zijn er al enkele jaren.

    “Misschien overreageer ik.”
    Nee, je hebt gelijk met wat je hierna schrijft. Je onderreageert.

  6. A. Minis

    Ik denk dat u deze keer niet overreageert, maar ik ben wel een beetje verbaasd dat u zo van slag bent. Had u dit niet zien aankomen? Want zegt u nu zelf: wat moeten die snelle jongens met fossielen (waar classici zich mee bezighouden, zei Winsemius) en met ouwe potten en pannen? Wat koop je daar voor? Nou dan.
    Ik vrees dat brieven en protesten niets uithalen. Hopelijk keert het tij nog ooit, maar ik zou er maar niet teveel op rekenen. Inderdaad, het goede voorbeeld geven in de eigen ”bubbel” is het enige dat erop zit.

    1. Ik had het inderdaad zien aankomen; het is de achtergrond van mijn boek “De klad in de klassieken”. En ik beken: ik ben zelf ook verbaasd over hoe ontregeld ik ben. Dit stukje heb ik een week uitgesteld, tot ik het überhaupt schrijven kon.

      Wat ik overigens niet had zien aankomen is de onverstandige reactie vanuit de wetenschap. Het laatste idee is een alternatieve opening van het Academisch Jaar. De mensen die dat hebben bedacht, moeten weten dat dat niets zal opleveren. Ik begrijp dit gewoon niet.

      Mijn idee zou zijn: richt een universiteit op. Een echte. Of laat de KNAW collectief aftreden à la PC Hooft-prijs-jury. Ik vuur maar weer wat losse flodders af. Er zijn honderd ideeën beter dan een alternatieve opening van het Academisch Jaar.

      Bottom line is echter steeds: herstel het contact met de samenleving, zodat mensen weer begrijpen hoe belangrijk wetenschap is en de politiek de wetenschap niet kan blijven slachten.

      1. Frans

        Beste Jona, ik begin zo onderhand het idee te krijgen dat jij die schorre slimmerik in de woestijn bent. (Citaatje van De Dijk.) Misschien is dat wel de reden dat je zo gefascineerd bent door die andere schorre slimmerik in de woestijn? Je weet wel, die van die broden en die vissen en zo?

  7. Wow! Dit is wel heel erg interessant aan het worden! Hier ga ik vanmiddag eens goed voor zitten. Vaag in mijn achterhoofd zeurt het: je kunt wel meer belasting willen betalen, maar wie zegt dat die niet grotendeels besteed gaat worden aan megalomane IT projecten en andere politieke paradepaardjes die de maatschappij alleen maar kwetsbaarder maken? Eerst maar een gedegen plan de campagne. Wat voor maatschappij wil je? Wat voor volksvertegenwoordigers wil je? Hoe hou je die in contact met de rest van de samenleving? En die samenleving, dat is heel wat meer dan de BV Nederland. Hoe krijg je dat besef in die botte rechtse Haagse koppen?

Reacties zijn gesloten.