Zoals Leeuwarden een tijdje geleden de culturele hoofdstad van Europa was, zo is de Libanese havenstad Tripoli volgend jaar de culturele hoofdstad van de Arabische wereld. Ik hoorde het pas afgelopen woensdag, jaren nadat de culturele organisatie van de Arabische Liga de titel aan de stad heeft toegewezen.

Misère

Het is een opmerkelijke keuze, want Tripoli verkeert al jaren diep in de misère. In het noordoosten van de stad ligt bijvoorbeeld Syria Street, waar tot een paar jaar geleden weleens gevechten waren tussen de alawieten en de soennieten. Dit conflict speelde eindeloos, was tegelijk een conflict tussen pro-Syrische en pro-Saoedische Libanezen en laaide zo nu en dan op. Inmiddels is het rustig, maar een ongeluk zit hier in een klein hoekje. Vooralsnog heeft de stad echter één probleem minder. De werkloosheid is nog steeds gigantisch en het komt regelmatig voor dat jonge mensen proberen naar Cyprus te varen.

De diepste oorzaak van de ellende is, gek genoeg, dat Libanon bestaat. De zelfstandigheid koppelde het land los van zijn Syrische achterland, wat de economie van Tripoli hard heeft getroffen. De teloorgang van de spoorlijn had eenzelfde effect. De Arabische hulp die loskwam na de Burgeroorlogen, is grotendeels terechtgekomen in Beiroet en niet in Tripoli. U merkt het: je kunt makkelijk een negatief verhaal vertellen over deze stad en ik herinner me van mijn eerste bezoek dat we vrij snel rechtsomkeert maakten.

Domme, domme Jona.

Bij elk bezoek vind ik Tripoli weer leuker. Ik ben niet blind voor de misstanden maar heb me er nooit onveilig gevoeld. En inderdaad: Tripoli heeft wel wat te bieden! Ik weet niet welke festivals er zijn, maar kan wel wat dingen noemen die je er kunt bekijken.

Wat te zien?

Om te beginnen is er het Kruisvaarderskasteel van de graven van Tripoli. Raymond van Saint-Gilles was een van de leiders van de Eerste Kruistocht en begon in de verwarde jaren na de inname van Jeruzalem een eigen staatje, dat wat meer dan het noordelijker prinsdom Antiochië georiënteerd was op het Byzantijnse Rijk. Het kasteel, gebouwd op een enorme heuvel, diende aanvankelijk om de stad te belegeren maar bleef in gebruik. Ook nadat de Mamlukken de laatste Kruisvaarderskastelen hadden ingenomen. Het kasteel functioneerde nog in de laatste jaren van het Ottomaanse Rijk. Er zijn ook wat Romeinse voorwerpen en het is leuk om er rond te dwalen.

Aan de voet van de heuvel begint de souq, gebouwd op een oude Romeinse straat. Dat is nog te herkennen. Ik blogde er al eens over. Tussen de talloze winkeltjes is een mooi badhuis met een pagodeachtige koepel. Langs nog meer winkeltjes en een zeep-khan bereiken we de vaak gesloten Grote Moskee, met een kerktoren als minaret. In de buurt zijn enkele madrassa’s. Als we nog verder lopen, bereiken we de Taynalmoskee, gesticht door de Mamlukken. Hij lijkt op geen enkele andere mij bekende moskee.

Nog even verderop is het tentoonstellingsterrein dat Oscar Niemeyer ontwierp. Sinds kort staat het op de Werelderfgoedlijst. Ik blogde er al eens over. En nog even verderop, net buiten de stad, is het Nabu-museum. Dat is geschonken door enkele rijke Libanezen, die hun verzamelingen wilden delen. Het is nogal omstreden, want een deel van de collecties is op de zwarte markt verworven.

Culturele hoofdstad

Kortom, de stad is de moeite eigenlijk wel waard. Hier is meer. En ik gun de stad gewoon een oppepper. Hopelijk breekt de aanwijzing tot Culturele Hoofdstad de negatieve spiraal. Het zou best kunnen zijn dat dit de achterliggende bedoeling ook is.

In elk geval is opbloei bij steden altijd mogelijk. Steden hebben een eigen dynamiek en kunnen plotseling zichzelf hernemen en opbloeien. Luik is een voorbeeld. Dus waarom niet? In elk geval: in verband met antropologisch veldonderzoek naar de West-Aziatische wetenschapsbloggebruiken ben ik woensdag in Tripoli.