Even een simpele vraag. Een vriendin was onlangs op vakantie in de Morvan – wat overigens gewoon Keltisch is voor “zwarte bergen” – en trof een mooi reliëf aan in het huis van een vriendin die daar vorig jaar is gaan wonen. Eigenlijk hangt het aan de muur maar voor de foto hierboven is het even in de tuin neer gezet. Het lijkt een moderne kopie van een middeleeuws reliëf. Maar wat is het?
We hebben al wat heen-en-weer geschreven. Aanvankelijk dachten we aan twee debatterende scholastici. De baardloze persoon links heeft immers een boek op schoot en de baardige heer rechts lijkt iets uit te leggen. Toen we een grotere foto kregen, zagen we de kronen en de aureolen. Toen kregen we een ander vermoeden. Ik zal het niet uitspreken om uw eigen ideeën niet in een bepaalde richting te duwen.
Complicatie: let even op het (gevleugelde?) figuurtje bovenaan. Wat is dit?
Zoals gezegd: een simpele vraag. Of het antwoord simpel is, dat zal moeten blijken. Uw reacties worden op prijs gesteld. Als u niet kunt inloggen, kijk dan even daar.
Het reliëf is een voorstelling van:
De kroning van Maria
Ja, daar lijkt het wel op. Maar wat die engel daarboven doet?
Ik ben het met Merit en Karel van Nimwegen eens dat op deze sculptuur de kroning van Maria afgebeeld wordt. Ik dacht in eerste instantie dat bij de meeste kroningen de akt van de kroning wordt afgebeeld wordt (dus de kroon staat dan nog niet op het hoofd). Ik heb Google afgestruind maar kon het daar niet vinden, ook niet bij Vézelay. Tot ik de volgende afbeelding tegenkwam:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/75/Senlis_%2860%29%2C_cath%C3%A9drale_Notre-Dame%2C_portail_occidental%2C_tympan_-_le_Couronnement_de_la_Vierge_Marie_1.jpg
Dit plaatje van het tympaan van de westgevel van Senlis (nogal ver van de Morvan!) wordt geduid als de Kroning van de Maagd Maria. En het lijkt verdraaid veel op de sculptuur van je blog! Ook hier staat de kroon al op het hoofd van Maria en zien we dat engeltje. Een mogelijke verklaring voor dat laatste zou kunnen zijn dat op afbeeldingen van de kroning het meestal een of meer engelen zijn die de kroon boven Maria’s hoofd houden. Verder is kenmerkend in dit geval zijn eigen moeder kroont en dus de rechter moet zijn.
Speculatief: Het engeltje zou ook de H. Geest kunnen voorstellen, maar dat lijkt mij minder waarschijnlijk. Wat ook belangrijk is: Jezus en Maria zitten op dezelfde troon! Dat geeft aan dat gaandeweg Maria de grote rol wordt toebedeeld die ze voor veel katholieken nog steeds heeft. Denk aan Gerard Reve die haar de grootste rol toedichtte. Hij zeidde: Jezus kan aan zijn moeder niets weigeren.
P. S. Kan iemand me instrueren hoe ik een afbeelding i.p.v. een link in een reactie kan krijgen. Ik heb alleen het Reader deel van WordPress. Dank bij voorbaat.
Correctie:
regel 4: moet zijn: kroning afgebeeld wordt…
regel 15: moet zijn: kenmerkend in dit geval dat Jezus zijn eigen…
regel 16: moet zijn: rechter figuur moet zijn …
regel 22: moet zijn: Hij zeide…
Mooie vondst! Lijkt bijna een kopie.
Het is zeker een kopie.
Lijkt me goed mogelijk. “Het engeltje zou ook de H. Geest kunnen voorstellen”
“De Kroning van Maria werd vanaf de dertiende eeuw een geliefd thema in de Italiaanse schilderkunst. Het meest bekend zijn afbeeldingen van de Drie-eenheid God de Vader, God de Zoon, en God de Heilige Geest (in de vorm van een duif), die in de hemel een kroon plaatsen op het hoofd van Maria.”
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kroning_van_Maria
Het plaatsen van afbeeldingen in een reactieveld is afhankelijk van de WordPress instellingen. Het plaatsen van een link met extensie .jpg kan al het vereiste resultaat geven.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kroning_van_Maria#/media/Bestand:%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5_%D0%9C%D0%B0%D1%86%D1%96_%D0%91%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D0%B9._%D0%92%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9.JPG
Het reliëf lijkt inderdaad sprekend op de timpaan in het westelijk portaal van de kathedraal in Senlis.
https://www.wga.hu/html_m/zgothic/1romanes/po-12c3/1f4_1167.html
Prachtig gevonden. Hartelijk dank.
Misschien wordt hier de Kerk, Ecclesia gekroond; een vrouwelijk woord en dus verbeeld door een vrouw. Maria heeft immers een boek.
En het figuurtje bovenaan: een dienaar van de kerk die een boekrol ophoudt?