In de reeks faits divers deze keer: Griekse woorden, een rechter die vandalisme aanmoedigt en Turkse arrestaties.
Abraxas
Eerst nog even over Abraxas. Er zijn eigenlijk best wat problemen met het Griekse tekstje dat ik onlangs toonde. Niet het feit dat het Grieks is; in onze contreien schreef men meestal in Romeinse letters, maar andere alfabetten waren zeker niet onbekend. In Duitsland loopt momenteel leuk onderzoek of scherven met wat losse krassen, die tot nu toe terzijde zijn geschoven, niet misschien Aramees zijn. Dus het Griekse alfabet is zo vreemd niet.
Wel een beetje vreemd is de spelling van het woord λῦτε. Hierin moeten we vermoedelijk λύεται lezen, “maakt los (voor zichzelf)”. De uitspraak van het Grieks was niet overal hetzelfde en er zijn ook diverse klankveranderingen geweest (waaronder het bekende iotacisme). Misschien is dit dus eigenlijk geen werkelijk probleem.
Verder attendeerde iemand me erop dat mijn formulering dat er ineens een kleine letter (namelijk een omega) stond tussen de hoofdletters, eigenlijk niet klopte. In de Romeinse tijd noteerde men wel vaker een ω waar wij een Ω zouden verwachten. Het onderscheid tussen hoofd- en kleine letters bestond eigenlijk nog niet.
Smokkel
Ruurd Halbertsma, een van de conservatoren van het Rijksmuseum van Oudheden, heeft een roman geschreven waarin de smokkel van gestolen oudheden een rol speelt. Ik heb Sluikwaar nog niet uit; vooralsnog zit alleen iemand onschuldig vast in een Italiaanse politiecel. Ik houd u op de hoogte over de afloop, maar ik noem het even, want smokkel is echt een serieuze zaak. En het is goed dat er een roman over is. Misschien lezen de mensen die geen acht slaan op wat archeologen zeggen, wel romans.
In Nederland gaan we er makkelijk mee om. Onlangs is iemand die evident de wet had overtreden, ervan afgekomen met een boete van €250. Feitelijk zegt de rechter dus dat je, na inleg van €250, vrijuit opgravingen mag plunderen. Voor zover mij bekend vinden de Nederlandse archeologen het wel best. Je zou verwachten dat ze massaal naar de rechtbank gingen en zich daar vastlijmden, of dat ze elke dag de straat blokkeerden, maar niets daarvan. Ik heb althans niet gehoord van hoger beroep en zag geen woedende stukken in de krant.
Andere landen gaan serieuzer om met het collectieve erfgoed. Twee Vlamingen zitten nu alweer tien dagen in een Turkse cel. Dat is wellicht ook wat zwaar, maar het zou in elk geval de Nederlandse rechter te denken moeten geven.
Dit zijn leuke stukjes.
In de “formulering dat er ineens een kleine letter (namelijk een omega) stond tussen de hoofdletters,” dunkt me dat de kleimne letter ‘omikron’ moet heten.
mn=n Vervang vorige svp door: In de “formulering dat er ineens een kleine letter (namelijk een omega) stond tussen de hoofdletters,” dunkt me dat de kleine letter ‘omikron’ moet heten.
Het gouden plaatje is wel nog steeds echt?
“Wel een beetje vreemd is de spelling van het woord λῦτε. Hierin moeten we vermoedelijk λύεται lezen, “maakt los (voor zichzelf)”. ”
Als λῦτε (staat er inderdaad een accent?) de foutieve schrijfwijze is voor λύεται, is er meer aan de hand dan alleen iotacisme. Er is dan ook een letter verdwenen.
Verder verbaas ik me nogal over de Η waarmee de eerste regel opent. Kun je daar nog iets van maken? De vertaling suggereert een lidwoord, maar is Abraxas vrouwelijk?
Alles is hier raar. Alles. Ik weet het ook niet.
Kan het dat de maker van het amulet er een potje van gemaakt heeft?
N.a.v. Kim in de kerker, stond de archeologie plots op de voorpagina’s van onze Belgische kranten. Het was bijna leuk om lezen dat “zelfs een leek moet zien dat dit geen gewone steen was”. De experts vonden het uitzonderlijk dat dergelijke rozetten zomaar op braakliggend terrein lagen, waar Kim erover gestruikeld was. Lees: het is waarschijnlijk diefstal of smokkel.