Vrijdag 21 juli 1944, 00:15 (Berlijn)

Fromm biedt zijn arrestanten – Olbricht, Von Stauffenberg, Mertz von Quirnheim, Von Haeften – de gelegenheid nog iets te schrijven. Ze krijgen een half uur, een half uur waarvan hij later zal verklaren dat hij met een snel samengestelde krijgsraad heeft gesproken over het lot van het viertal. Even voor middernacht keert hij terug en laat weten wat het vonnis is. Het zal de vier niet hebben verrast. Von Stauffenberg probeert nog één keer de schade in te perken: hij zegt als enige verantwoordelijk te zijn, de anderen hebben slechts zijn bevelen gevolgd. Fromm acht het geen antwoord waard.

Op de binnenplaats van het Bendlerblock staan auto’s geparkeerd om de executies bij te lichten bij het licht van de koplampen. Het executiepeloton doodt achtereenvolgens Olbricht, Von Stauffenberg, Von Haeften en Mertz von Quirnheim.

Hun lijken worden de volgende ochtend begraven naast de Matthäus-Kirche. Later zou Himmler ze laten opgraven en verbranden, opdat de as kon worden verstrooid en er geen graf zou zijn voor het viertal. Om Von Stauffenbergs hals vonden de grafdelvers een klein crucifix, het eerste cadeau dat hij ooit had gekregen van zijn echtgenote Nina.

Lees verder “Vrijdag 21 juli 1944, 00:15 (Berlijn)”

Donderdag 20 juli 1944, 23:30 (Berlijn)

De plaats van Becks zelfmoord

Het Bendlerblock is omgeven door troepen die loyaal zijn aan Hitler. Ontsnappen is niet meer mogelijk. In het Bendlerblock verzamelt generaal Fromm, die meer cognac op heeft dan betamelijk is, soldaten om de samenzweerders te gaan arresteren. Hij vindt ze in zijn eigen kantoor: generaal Friedrich Olbricht, kolonel Claus Graf von Stauffenberg, kolonel Albrecht Ritter Mertz von Quirnheim, eerste luitenant Werner von Haeften en – in burger – generaal b.d. Ludwig Beck. “So, meine Herren,” zegt Fromm sarcastisch, “Jetzt mache ich es mit Ihnen so, wie Sie es heute Mittag mit mir gemacht haben.”

Hij sluit zijn arrestanten echter niet op en de samenzweerders zullen daarover niet verbaasd zijn geweest. Ze weten dat Fromm weet dat zij weten dat hij minimaal sinds 15 juli wist van de coup. De arrestanten kunnen raden dat ze gedood zullen worden voordat ze met de Gestapo zullen spreken.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 23:30 (Berlijn)”

Donderdag 20 juli 1944, 21:00 (Berlijn)

Claus von Stauffenberg en Albrecht Mertz von Quirnheim

Het overhaaste vertrek van een ziedende Erwin von Witzleben maakt de soldaten in het Bendlerblock duidelijk dat er iets grondig verkeerd is. Eerst was er het bericht dat Hitler dood was, maar ze horen op de radio voortdurend het tegendeel; eerst zou Von Witzleben het opperbevel aanvaarden, nu is hij vertrokken. De manschappen eisen duidelijkheid: leeft Hitler en zo ja, steunen hun officieren de Führer of zijn ze verraders?

Von Stauffenberg spreekt de muiters toe en wordt bijna gelyncht. Er wordt geschoten en de graaf wordt geraakt in zijn linkerschouder. Een deel van de soldaten deserteert en bevrijdt Fromm.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 21:00 (Berlijn)”

Donderdag 20 juli 1944, 19:30 (Berlijn)

Erwin von Witzleben

Kolonel Remer organiseert de tegenaanval en bezet eerst de Stadtkommandantur, een gebouw tegenover het Zeughaus aan de Unter den Linden. Terwijl hij versterkingen zoekt, herschrijft Ludwig Beck, die nog steeds hoopt zijn radiotoespraak te kunnen houden, de regeringsverklaring. Niet langer legt hij uit dat Hitler dood is; in plaats daarvan zal hij zeggen dat het niet ter zake is of deze levend is of niet, aangezien hij moreel al dood was.

Om half acht arriveert maarschalk Von Witzleben, die het opperbevel had moeten overnemen. Von Stauffenberg legt de situatie uit en de maarschalk vat samen dat het al met al een “schöne Schweinerei” is. Hitler leeft, de radio is in handen van het regime, het Verzet heeft de regeringsgebouwen niet weten te behouden. Om kwart over acht vertrekt Von Witzleben, razend van woede.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 19:30 (Berlijn)”

Donderdag 20 juli 1944, 17:42 (Berlijn, Parijs)

Telexbericht van de samenzweerders

Het radiostation werkt. Alleen is het niet de toespraak van de nieuwe president van Duitsland, Ludwig Beck, die wordt uitgezonden. Heel Duitsland verneemt dat Hitler nog in leven is. In Parijs besluit maarschalk Von Kluge dat hij geen steun zal verlenen aan de opstandelingen en verleent samenzweerder Von Stülpnagel ter plekke ontslag. Hij moet maar onderduiken, adviseert Von Kluge. Von Hofacker is minder gelukkig: hij wordt gearresteerd en belandt in de gevangenis van de Gestapo.

Vanuit het Bendlerblock worden nu telexberichten verzonden dat het radiobericht niet in orde is. De samenzweerders gebruiken ook de telefoon om de commandanten op strategische posities te bereiken. Met enig succes.

[Terug naar het eerste deel; deze reeks wordt om 18:00 vervolgd.]

Donderdag 20 juli 1944, 17:15 (Berlijn)

Het regeringskwartier van Berlijn met in rood de door de Wehrmacht te bezetten gebouwen. Links, in blauw, het Bendlerblock.

Terwijl in heel Duitsland allerlei elkaar tegensprekende berichten binnenkomen, die ook weer op elkaar reageren, en terwijl de troepen van Paul von Hase de regeringsgebouwen in Berlijn bezetten, verschijnt een kleine SS-afdeling bij het Bendlerblock. De commandant heeft van Himmler instructies gekregen Claus von Stauffenberg te arresteren, maar wordt door de soldaten van de Wehrmacht overmeesterd.

Ondertussen wacht Beck nog altijd op het moment waarop hij zijn radiotoespraak kan beginnen, maar de technicus verschijnt almaar niet.

[Terug naar het eerste deel; deze reeks wordt over een kwartier vervolgd.]

Donderdag 20 juli 1944, 17:00 (Berlijn, Wolfsschanze)

Ludwig Beck

Een van de beroemdste opmerkingen over de aard van oorlogvoering is van maarschalk Helmuth von Moltke de Oude die, toen hij erop werd aangesproken dat een bepaalde officier slechts de helft van zijn taken naar behoren uitvoerde, antwoordde dat de betrokkene meteen promotie moest krijgen omdat de gemiddelde officier aan het front maar een kwart van zijn taken naar behoren uitvoerde. Fouten worden altijd gemaakt en oorlogvoering is minder een kwestie van planning dan van voortdurende improvisatie. Het zit die 20e juli de samenzweerders voortdurend tegen – ze hadden bijvoorbeeld driemaal pech gehad bij de aanslag – en de grootste tegenvaller is wel dat ze de berichten over Walküre in code versturen, waardoor het eindeloos lang duurt.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 17:00 (Berlijn, Wolfsschanze)”

Donderdag 20 juli 1944, 16:40 (Berlijn)

Von Stauffenberg

Terwijl generaal Fromm de samenzweerder Mertz von Quirnheim gearresteerd houdt en Olbricht nog steeds aarzelt, en terwijl de telex te langzaam het bericht dat Hitler dood is verspreidt, bereiken Von Stauffenberg en Von Haeften het Bendlerblock. Ze worden opgewacht door onder andere Berthold, die zijn marine-uniform draagt. Claus legt uit dat Hitler dood is. Hij heeft immers gezien hoe iemand met Hitlers mantel naar buiten werd gedragen. De bomexplosie was geweldig, niemand kan het hebben overleefd.

Het gezelschap gaat naar Fromm, die hun voorhoudt dat Keitel het tegendeel heeft beweerd. “Keitel liegt,” weet Von Stauffenberg, “zoals altijd.” Hoe weet hij dat zo zeker, wil Fromm weten. “Omdat ik zelf de bom heb geplaatst,” bekent Von Staufenberg, waarop Fromm de graaf adviseert zelfmoord te plegen. Olbricht smeekt Fromm zich bij de samenzwering aan te sluiten. Fromm zoekt een wapen, maar Von Haeften overmeestert hem en Fromm wordt opgesloten in een van zijn vertrekken, waar hij de beschikking heeft over een flinke voorraad cognac.

[Terug naar het eerste deel; deze reeks wordt om 17:00 vervolgd.]

Donderdag 20 juli 1944, 15:45 (Rangsdorf)

Olbricht (links, met ridderkruis) in gezelschap van Wernher von Braun (in burger). De man middenin is Heinz Brandt, die zou worden gedood bij de aanslag in de Wolfsschanze.

Als operatie Walküre zou zijn begonnen, zou vliegveld Rangsdorf bezet moeten zijn door eenheden van het reserveleger. Als Von Stauffenberg en Werner von Haeften landen, blijkt daarvan echter geen sprake. Von Haeften rent naar de dichtstbijzijnde telefooncentrale en belt met het Bendlerblock: “De Führer is dood!” Eindelijk hebben de samenzweerders in Berlijn de zekerheid die ze nodig hebben.

Olbricht ijlt naar zijn superieur, Fromm, met de papieren waarmee Walküre in werking kan worden gesteld terwijl Albrecht Mertz von Quirnheim de aanwezige officieren alvast vertelt wat er zal gebeuren: nu Hitler het slachtoffer is van een moordaanslag, krijgt de Wehrmacht buitengewone bevoegdheden. De strijd in Rusland, Italië en Normandië gaat vanzelfsprekend gewoon verder. Veldmaarschalk Erwin von Witzleben zal, als officier met de hoogste rang, het opperbevel van Hitler overnemen en generaal Ludwig Beck wordt de nieuwe president van Duitsland. Over de integratie van de gewapende delen van de SS in de bevelstructuur van de Wehrmacht, zo weet Mertz te vertellen, wordt momenteel overlegd.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 15:45 (Rangsdorf)”

Donderdag 20 juli 1944, 15:15 (Berlijn)

Mussolini en een ongedeerde Hitler nemen de schade op

Generaal Fritz Thiele keert terug van zijn wandeling en belt met de Wolfsschanze. De telefoonblokkade is nu opgeheven en hij verneemt wat hij al wist: er is een enorme explosie geweest, er zijn vier doden, een groot aantal officieren is zwaargewond, waaronder mogelijk ook Hitler zelf.

Hij gaat naar generaal Friedrich Olbricht, die aarzelt of hij Walküre in werking moet zetten. Hij kan zich niet permitteren dat hij het reserveleger opnieuw voor niets oproept. Zijn superieur, generaal Fromm, die inmiddels is teruggekeerd naar het Bendlerblock, zal dat nooit accepteren. Olbricht kan voor het moment dus niets doen. Hij weet op dit moment zelfs niet of Claus von Stauffenberg in leven is, is gearresteerd of bij de operatie is omgekomen.

Die zit in feite al twee uur in het vliegtuig en nadert vliegveld Rangsdorf.

[Terug naar het eerste deel; deze reeks wordt over een half uur vervolgd.]