In de twee voorgaande stukjes (1, 2) heb ik de levensloop van Garibaldi beschreven: een capabele commandant die zichzelf niet spaarde en daarom door zijn mannen op handen werd gedragen, en een integere republikein die er met tegenzin mee akkoord ging dat Italië een koninkrijk werd. En tot op de dag van vandaag een controversiële figuur.

Zijn positie in de Italiaanse geschiedeniscanon staat niet ter discussie. Er is in Italië geen dorp of er is wel een straat naar hem genoemd. In Parma of Verona – ik herinner het me niet goed – is een inscriptie die memoreert dat Garibaldi van een aanpalend balkon de onsterfelijke woorden “Rome of de dood” zou hebben gesproken. In het Nationaal Monument in Rome is een museum voor de Italiaanse eenwording, met onder andere Garibaldi’s stoel. Ik schrijf deze woorden in een hotel in Palermo, niet ver van het standbeeld van de man die hier in 1860 de alleenheerschappij uitoefende. Eerder vandaag wandelde ik door de “Corso dei Mille” en de “Via Garibaldi” naar het Museum voor Moderne Kunst en de “Via Roma”. Niet veel verderop is een park dat Villa Garibaldi heet. Zojuist kocht ik doosje Garibaldi-sigaren.

Lees verder “Garibaldi (3)” →

In mijn vorige stukje vertelde ik over Garibaldi’s carrière in Latijns Amerika en zijn onsuccesvolle verdediging van de Italiaanse republiek in Rome. Hij was een bijzondere commandant met een ongebruikelijk persoonlijk charisma. Een van de mooiste anekdotes is dat hij eens, aan boord van een schip, iemand overboord zag vallen en hem meteen achterna dook, zonder zich erom te bekommeren dat niemand hem had zien springen en het schip stil legde.

Hij sympathiseerde met het republikanisme maar nog meer met het Italiaanse nationalisme en in 1860 was zijn moment gekomen. Savoye had het jaar daarvoor een grote oorlog ontketend om de noordelijke staatjes in Italië, zoals Lombardije, Parma en Toscane, te verenigen. In veel van de toenmalige hoofdsteden hangen nog inscripties waarin wordt gememoreerd hoe de bevolking destijds met duizenden stemmen voor en enkele tientallen stemmen tegen besloot zich aan te sluiten bij het Koninkrijk Italië en voortaan Victor Emanuel erkende als vorst. Florence werd de nieuwe hoofdstad van de zo ontstane staat.

Lees verder “Garibaldi (2)” →

The Stranglers zongen het al: er zijn geen helden meer. Voor wie je ook bewondering hebt, er blijkt altijd, altijd een schaduwzijde te zijn. Ik denk niet dat degenen die aan de Amsterdamse Apollolaan een standbeeld oprichtten voor Gandhi, dat zouden hebben gedaan als ze hadden geweten dat de Mahatma meende India’s voedselproblemen te kunnen oplossen door de mensen hun eigen uitwerpselen te laten eten. Zo is er met elke held wel iets. Er is geen koe zo bont of er zit wel een vlekje aan.

Eigenlijk blijven maar een paar helden overeind. Een daarvan is Giuseppe Garibaldi. Maar Hans Teeuwen zong het al: wie was dat ook alweer? De beste mij bekende typering kwam ik ooit tegen in de boekenbijlage van het Handelsblad: Garibaldi was een held op zoek naar een ideaal.

Lees verder “Garibaldi (1)” →