Het misverstand Receptiegeschiedenis

Al ontleende de architect van de Brandenburger Tor inspiratie aan de Propyleeën op de Atheense akropolis, het gebouw vertelt echt meer over Pruisen dan over de klassieke Oudheid..

Ik heb nog nooit geblogd over receptiegeschiedenis en dat moet toch eens gebeuren. Eerst een herinnering uit mijn studietijd aan de Amsterdamse Vrije Universiteit. We hadden een vak “Nachleben”: zeg maar de Oudheid na de Oudheid. Gastdocenten vertelden over pakweg de Pléiade of Leopolds Cheops. Er is niets mis met die poëtische onderwerpen, laat dat vooropstaan. Maar hoe mensen na de Oudheid omgingen met de Oudheid is iets anders dan de Oudheid.

Receptiegeschiedenis in het onderwijs

Er was geen reden om dit aan te bieden aan studenten die hadden gekozen voor een oudheidkundige studie. Een student mag, nee moet, natuurlijk iets weten over de ontwikkeling van het vakgebied en over de wijze waarop mensen naar dat vakgebied kijken. Daarvoor zijn colleges wetenschapsleer en historiografie. De Nachleben-reeks bood simpelweg de verkeerde stof.

Lees verder “Het misverstand Receptiegeschiedenis”

Vincent van Gogh

Kerkje in Nuenen

Eind jaren tachtig werkte ik als schoonmaker in het Van Gogh-museum in Amsterdam. Elke ochtend ging ik met de stofzuiger over de verschillende verdiepingen en ik heb aan die dagelijkse rondwandeling door het museum in elk geval een lievelingsschilderij overgehouden (namelijk dit). Het aardige van het op zich geestdodende werk was dat er regelmatig VIPs waren die voor openingstijd het museum binnen mochten. Ik heb dus weleens een praatje gemaakt met de Indische onderminister van godsdienstzaken. Soms leidde de directeur, Ronald de Leeuw, de voorname gasten persoonlijk rond en dan hoorde ik allerlei aardige dingen over Vincent van Gogh.

Diens biografie ken ik niet zo goed, maar het oeuvre kan ik dromen. Dus was ik niet weinig verbaasd toen ik een tijdje geleden, fietsend van Venlo naar Eindhoven, in Nuenen ineens in een schilderij van Van Gogh belandde. U ziet het origineel hierboven en u ziet het schilderij hier. Even later was er dit origineel…

Lees verder “Vincent van Gogh”

Geschiedenis van Nederland

De Liberteit van Conscientie overwint de Tyrannie. Een van de Goudse glazen.

Veertien jaar geleden publiceerde ik een – al zeg ik het zelf – leuk klein boekje over het Nederlandse consensusmodel, Hollands glorie. Onze hele ontstaanslegende zat erin verwerkt: polders, de waterschappen, Floris V, de hertogen van Bourgondië, Calvijn, de Tachtigjarige Oorlog, de Gouden Eeuw, Rembrandt van Rijn, de regenten, de Patriottenbeweging, Vincent van Gogh en uiteindelijk hoe de overlegcultuur vorm heeft gegeven aan overlegeconomie. Ironisch detail: het eindigde met de constatering dat het streven naar consensus betekende dat soms onderwerpen onbesproken bleven. De discussie over de islam, zo schreef ik, leek zich te beperken tot een debat over hoofddoekjes en vermeed echte problemen.

Toen die discussie er toch kwam, leek het verstandig het boekje opnieuw uit te geven. Iets minder lichtvoetig en met een iets duidelijkere politieke boodschap. De belangstelling viel echter toch tegen, misschien omdat het boekje, dat vrij herkenbaar was, een nieuwe titel had gekregen, Polderdenken.

Lees verder “Geschiedenis van Nederland”