Tag: Werner von Haeften

Vrijdag 21 juli 1944, 00:15 (Berlijn)

On door Jona LenderinginGeschiedenis8 reacties

Fromm biedt zijn arrestanten – Olbricht, Von Stauffenberg, Mertz von Quirnheim, Von Haeften – de gelegenheid nog iets te schrijven. Ze krijgen een half uur, een half uur waarvan hij later zal verklaren dat hij met een snel samengestelde krijgsraad heeft gesproken over het lot van het viertal. Even voor middernacht keert hij terug en laat weten wat het vonnis is. Het zal de vier niet hebben verrast. Von Stauffenberg probeert nog één keer de schade in te perken: hij zegt als enige verantwoordelijk te zijn, de anderen hebben slechts zijn bevelen gevolgd. Fromm acht het geen antwoord waard.

Op de binnenplaats van het Bendlerblock staan auto’s geparkeerd om de executies bij te lichten bij het licht van de koplampen. Het executiepeloton doodt achtereenvolgens Olbricht, Von Stauffenberg, Von Haeften en Mertz von Quirnheim.

Hun lijken worden de volgende ochtend begraven naast de Matthäus-Kirche. Later zou Himmler ze laten opgraven en verbranden, opdat de as kon worden verstrooid en er geen graf zou zijn voor het viertal. Om Von Stauffenbergs hals vonden de grafdelvers een klein crucifix, het eerste cadeau dat hij ooit had gekregen van zijn echtgenote Nina.

Lees verder “Vrijdag 21 juli 1944, 00:15 (Berlijn)” →

Donderdag 20 juli 1944, 23:30 (Berlijn)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
De plaats van Becks zelfmoord

Het Bendlerblock is omgeven door troepen die loyaal zijn aan Hitler. Ontsnappen is niet meer mogelijk. In het Bendlerblock verzamelt generaal Fromm, die meer cognac op heeft dan betamelijk is, soldaten om de samenzweerders te gaan arresteren. Hij vindt ze in zijn eigen kantoor: generaal Friedrich Olbricht, kolonel Claus Graf von Stauffenberg, kolonel Albrecht Ritter Mertz von Quirnheim, eerste luitenant Werner von Haeften en – in burger – generaal b.d. Ludwig Beck. “So, meine Herren,” zegt Fromm sarcastisch, “Jetzt mache ich es mit Ihnen so, wie Sie es heute Mittag mit mir gemacht haben.”

Hij sluit zijn arrestanten echter niet op en de samenzweerders zullen daarover niet verbaasd zijn geweest. Ze weten dat Fromm weet dat zij weten dat hij minimaal sinds 15 juli wist van de coup. De arrestanten kunnen raden dat ze gedood zullen worden voordat ze met de Gestapo zullen spreken.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 23:30 (Berlijn)” →

Donderdag 20 juli 1944, 16:40 (Berlijn)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Von Stauffenberg

Terwijl generaal Fromm de samenzweerder Mertz von Quirnheim gearresteerd houdt en Olbricht nog steeds aarzelt, en terwijl de telex te langzaam het bericht dat Hitler dood is verspreidt, bereiken Von Stauffenberg en Von Haeften het Bendlerblock. Ze worden opgewacht door onder andere Berthold, die zijn marine-uniform draagt. Claus legt uit dat Hitler dood is. Hij heeft immers gezien hoe iemand met Hitlers mantel naar buiten werd gedragen. De bomexplosie was geweldig, niemand kan het hebben overleefd.

Het gezelschap gaat naar Fromm, die hun voorhoudt dat Keitel het tegendeel heeft beweerd. “Keitel liegt,” weet Von Stauffenberg, “zoals altijd.” Hoe weet hij dat zo zeker, wil Fromm weten. “Omdat ik zelf de bom heb geplaatst,” bekent Von Staufenberg, waarop Fromm de graaf adviseert zelfmoord te plegen. Olbricht smeekt Fromm zich bij de samenzwering aan te sluiten. Fromm zoekt een wapen, maar Von Haeften overmeestert hem en Fromm wordt opgesloten in een van zijn vertrekken, waar hij de beschikking heeft over een flinke voorraad cognac.

[Terug naar het eerste deel; deze reeks wordt om 17:00 vervolgd.]

Donderdag 20 juli 1944, 15:45 (Rangsdorf)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Olbricht (links, met ridderkruis) in gezelschap van Wernher von Braun (in burger). De man middenin is Heinz Brandt, die zou worden gedood bij de aanslag in de Wolfsschanze.

Als operatie Walküre zou zijn begonnen, zou vliegveld Rangsdorf bezet moeten zijn door eenheden van het reserveleger. Als Von Stauffenberg en Werner von Haeften landen, blijkt daarvan echter geen sprake. Von Haeften rent naar de dichtstbijzijnde telefooncentrale en belt met het Bendlerblock: “De Führer is dood!” Eindelijk hebben de samenzweerders in Berlijn de zekerheid die ze nodig hebben.

Olbricht ijlt naar zijn superieur, Fromm, met de papieren waarmee Walküre in werking kan worden gesteld terwijl Albrecht Mertz von Quirnheim de aanwezige officieren alvast vertelt wat er zal gebeuren: nu Hitler het slachtoffer is van een moordaanslag, krijgt de Wehrmacht buitengewone bevoegdheden. De strijd in Rusland, Italië en Normandië gaat vanzelfsprekend gewoon verder. Veldmaarschalk Erwin von Witzleben zal, als officier met de hoogste rang, het opperbevel van Hitler overnemen en generaal Ludwig Beck wordt de nieuwe president van Duitsland. Over de integratie van de gewapende delen van de SS in de bevelstructuur van de Wehrmacht, zo weet Mertz te vertellen, wordt momenteel overlegd.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 15:45 (Rangsdorf)” →

Donderdag 20 juli 1944, 14:00 (Berlijn, Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis2 reacties
Het Bendlerblock

Erich Fellgiebel mag dan de telefooncentrale van de Wolfsschanze hebben geblokkeerd, het is niet de enige centrale. De SS heeft eigen apparatuur en Heinrich Himmler begrijpt al heel snel dat er een aanslag is geweest, en dat Hitler die heeft overleefd. Himmler vliegt naar de Wolfsschanze.

Intussen is de aanwezigheid van een koppel en de afwezigheid van de eigenaar een sterke aanwijzing wie er achter de aanslag heeft gezeten en al vrij snel begrijpen de mensen in de Wolfsschanze dat Von Stauffenberg de bom heeft geplaatst. Waar is hij? Als duidelijk wordt dat hij in een vliegtuig zit, concludeert Martin Bormann, de partijsecretaris van de NSDAP, dat de moordenaar aan het vluchten is en laat het bevel doorgeven een alleen vliegende Heinkel 111 neer te halen. Het bevel komt op de tafel van Friedrich Georgi, de schoonzoon van Friedrich Olbricht en een van de samenzweerders. Die laat het bevel verdwijnen.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 14:00 (Berlijn, Wolfsschanze)” →

Donderdag 20 juli 1944, 12:42 (Berlijn, Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis3 reacties
De situatie in de barak. Donkerblauw: Hitler. Rood: de vier doden. Geel: de bom, van links naar rechts voorbij de zware tafelsteun verplaatst. (Ik weet niet waar ik dit plaatje vandaan heb.)

Terwijl Claus von Stauffenberg en Werner von Haeften in hun auto stappen, gaat de bom af. Het kabaal is immens. Ze zullen later zeggen dat ze hebben kunnen zien hoe iemand de barak werd uitgedragen die Hitlers mantel droeg, concluderen dat de Führer dood is en dat de actie succesvol is geweest. De auto rijdt hen naar het vliegveld en Von Haeften werpt de tweede bom weg, de berm in.

Zoals bekend overleefde Hitler. Hij was vrijwel ongedeerd. Het is niet bekend wat Von Stauffenberg en Von Haeften kunnen hebben gezien. Later zullen deskundigen zeggen dat als twee springladingen zouden zijn ontploft, of als de vergadering in de besloten bunker had plaatsgevonden in plaats van in een houten barak met geopende ramen, of als de aktentas niet voorbij de tafelsteun was verplaatst, Hitler dood zou zijn geweest. Drie dingen waren tegelijk verkeerd gegaan.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 12:42 (Berlijn, Wolfsschanze)” →

Donderdag 20 juli 1944, 12:37 (Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
De barak na de aanslag

Von Stauffenberg loopt de vergaderzaal binnen. De ramen staan open: het is heet buiten. Hij stelt zich in de buurt van de Führer aan de tafel op. Keitel introduceert de graaf, Hitler schudt zijn hand, neemt zijn gast onderzoekend op. Het valt de aanwezigen op dat deze zijn ene oog niet neerslaat.

Von Stauffenberg plaatst zijn aktetas tussen de twee massieve steunen onder de tafel, bromt iets over zijn telefoongesprek en verlaat de kamer. Zijn koppel laat hij achter: hij wil de indruk wekken in een moment weer terug te komen. Omdat de aktetas erg dicht bij de voeten staat van een van de aanwezigen, Heinz Brandt, plaatst deze de tas iets verderop, aan de andere kant van de zware tafelsteun.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 12:37 (Wolfsschanze)” →

Donderdag 20 juli 1944, 12:30 (Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Erich Fellgiebel (midden)

Aangekomen in de houten barak waar de vergadering zal plaatsvinden, vraagt Von Stauffenberg aan Keitels adjudant waar hij zich kan opknappen en een schoon overhemd kan aantrekken. In een gastenkamer stelt hij de bom af. Het zijn twee springladingen van elk bijna een kilo, voorzien van ontstekingen die in principe na een half uur behoren af te gaan, maar bij warm weer misschien sneller detoneren. Von Stauffenberg heeft de eerste bom al af als iemand de kamer komt binnenlopen.

Het is Erich Fellgiebel, een van de complotteurs, verantwoordelijk voor de telefooncentrale van de Wolfsschanze. Hij roept dat er een dringend telefoongesprek is voor Von Stauffenberg, die terugroept snel te zullen komen. Omstanders hebben dit gesprek gehoord en zullen straks niet opkijken als de chef-staf van generaal Fromm zo meteen de vergadering zal verlaten.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 12:30 (Wolfsschanze)” →

Donderdag 20 juli 1944, 11:30 (Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis
Claus von Stauffenberg (vroege foto; in 1944 miste hij een oog)

De vergadering met Hitler staat gepland voor 13:00 maar vanzelfsprekend wordt een gesprek op hoog bestuurlijk niveau zorgvuldig voorbereid: de medewerkers nemen tijdens de voorbespreking de mogelijke vragen alvast door. Dit voorgesprek onder leiding van veldmaarschalk Wilhelm Keitel wordt onderbroken als een medewerker van de Führer komt vertellen dat de eigenlijke vergadering een half uur is vervroegd. De afgezette fascistische leider van Italië, Mussolini, is gearriveerd en Hitler moet zijn belangrijke gast vanzelfsprekend ontvangen.

Het is niet de enige verandering in de planning. Omdat het een hete zomerdag is en de temperatuur vóór de middag behoorlijk is opgelopen, zal de vergadering niet plaatsvinden in de bunker, zoals een paar dagen eerder, maar in een houten barak in de tuin.

De voorbespreking is om 12:25 afgelopen. Von Stauffenberg heeft, doordat de vergadering is vervroegd,  ineens weinig tijd om de bom, die hij intussen van Von Haeften heeft teruggekregen, af te stellen. Op een looppas gaat hij naar de barak.

[Terug naar het eerste deel; deze reeks wordt om 12:30 vervolgd.]

Donderdag 20 juli 1944, 10:15 (Wolfsschanze)

On door Jona LenderinginGeschiedenis2 reacties
Werner von Haeften

Rond 10:15 landt het vliegtuigje van Von Stauffenberg, een Heinkel 111, bij Hitlers hoofdkwartier, de Wolfsschanze. De beveiliging laat hem door: ze herkennen de chef-staf van Fromm. Een auto rijdt hem naar een kurhaus, waar hij in de tuin ontbijt. Hij heeft drie uur om de bom te laten afgaan – welbeschouwd een wonderlijke missie voor een man die een oog en een hand mist en aan de andere hand maar drie vingers heeft. Hij heeft het scherpstellen van de springladingen de voorafgaande dagen geoefend, maar het valt hem lastig.

Het is overigens zijn adjudant Werner von Haeften die de bom op dit moment bij zich heeft. Von Stauffenberg zelf neemt de tijd om wat te kletsen. Zijn gespreksgenoten zullen later zeggen dat hij een ontspannen indruk maakte.

Lees verder “Donderdag 20 juli 1944, 10:15 (Wolfsschanze)” →