Het gevelsteentje hierboven bevind zich bij mij in de buurt, op de hoek van de Kinkerstraat en de Da Costastraat. Elke dag fiets ik er langs. Het bijschrift luidt “Claudius Civilis”, de onjuiste naam van een Bataafse leider die eigenlijk Julius Civilis heette. Of nog eigenlijker: Kivilaz, “krijgslustig”.

In 69 na Chr., toen het Romeinse Rijk door burgeroorlogen verdeeld was, kwam hij in opstand tegen het keizerrijk, en hij had daarbij aanzienlijk succes. Zijn soldaten versloegen de Romeinen tweemaal, namen Xanten en Keulen in en kregen de steun van andere groepen. De opstand verspreidde zich tot naar de Moezelvallei, naar Mainz en Trier, terwijl de Bataafse troepen van Keulen via Maastricht naar Tongeren oprukten en uiteindelijk de Vlaamse kust bereikten. Het kostte de Romeinen in 70, toen keizer Vespasianus de macht had gegrepen, vele maanden om ook in de Lage Landen de orde te herstellen.

Civilis had één oog, zoals de beeldhouwer heeft geprobeerd aan te geven. De berenhuid op zijn hoofd is pure fantasie. De man had jaren in de Romeinse hulptroepen gediend en droeg vrijwel zeker een Romeinse legeruitrusting. Toch is het ook niet helemaal uit de lucht gegrepen. De Romeinse historicus Tacitus doet al het mogelijk om Civilis te presenteren als een nobele wilde. De maker van dit gevelsteentje kende in elk geval de oude teksten.

Meer over de opstand hier.