“The Eagles and the Captain and Tennille ruled the airwaves,” zoals Joey Ramone de muziek van de jaren zeventig samenvatte. Ergens in Apeldoorn vond ook ik het drie keer niks, maar in de nieuwbouwwijk Zevenhuizen kregen wij niet mee dat “the Ramones were the answer to that”. Het enige wat we over de muzikale revolutie vernamen was het krantenbericht dat de leden van Blondie na een opgetreden in Paradiso een handdoekenautomaat hadden gemold. Een handdoekenautomaat! Kapot!
Terwijl TopPop ons dwong te luisteren naar de gelikte muziek van Boney M, Earth & Fire en de Village People (alsmede de Eagles en Captain and Tennille), waren de Ramones in New York teruggekeerd naar de basis. Simpele muziek waar je vrolijk van werd. Niet meer, niet minder. “We brought the fun back, which had been absent for years. ” Zanger Joey Ramone was op dat moment al een van de archetypische helden van de punk rock.
Een rockheld volgens het boekje: afkomstig uit een gebroken gezin, psychiatrisch patiënt, niet in staat tot het onderhouden van duurzame relaties, een tijdje zonder vaste woon- of verblijfplaats, drugsgebruiker. En zoals alle rockers beweerde hij te zijn gered door de muziek. Dat is een verschrikkelijk cliché en meestal denk je “je bent een narcist die ook door een psycholoog naar een draagbaarder leven had kunnen zijn begeleid”, maar in het geval van Joey is het zo gek nog niet gezien.
Wie een foto van Joey ziet, ziet meteen dat hij veel te lang is en veel te tenger. Een hark van twee meter vier. Bij zijn geboorte, vandaag vierenzestig jaar geleden, had hij een tumor dat een sacrococcygeaal teratoom heet, wat betekende dat zijn eerste levenservaring een operatie was. Het zou later in zijn leven problemen opleveren. Daarnaast had Joey last van voetklachten die hem steeds opnieuw naar het ziekenhuis voerden. Hij had een hersenbeschadiging, oogklachten, leermoeilijkheden en leed aan een dwangstoornis, die een psychiater deed concluderen dat Joey in feite geen toekomst had.
Dat liep dus anders. Met drie andere freaks uit de buurt belandde hij in een band en het optreden bleek een vorm van therapie. De kick die hij er kreeg, stelde hem in staat zich staande te houden en zelfs enige grip op het leven te krijgen. Zijn leven was gered door de muziek.
Dat is althans hoe zijn broer Mickey Leigh het vertelt in I Slept with Joey Ramone, een boek dat het midden houdt tussen een biografie van de zanger en een familiekroniek. Welbeschouwd is het een rare vorm, want “rock ’n’ roll” en “family values” passen niet bij elkaar. Het gangbare imago van een rock-ster is immers zijn ongebondenheid, zijn hyperindividualisme, waarover ik gisteren schreef. I Slept with Joey Ramone is echter een geweldig boek, dat volop gebruik maakt van de spanning tussen enerzijds het vrijgevochten imago van een punkrocker en anderzijds het menselijke verlangen naar geborgenheid.
It can be tough to keep up the “punk” image, especially if you start to take it seriously and believe it, like Sid Vicious, or even Dee Dee. It’s not natural to be that insensitive all the time.
Joey had zijn redenen om aan zijn familie te hangen. Hij werd gepest op school, ontwikkelde nauwelijks zelfvertrouwen en kreeg, eenmaal in de band, te maken met Johnny, die niet zelden gewelddadig was. Het moet gezegd dat Leigh, die momenteel met Johnny’s weduwe Linda de rechten van de Ramones beheert, zijn best doet eerlijk over Johnny te schrijven. De eindeloze ruzies worden niet ontkend, maar evenmin wordt ontkend dat Johnny al heel vroeg bepaalde hoe de Ramones zouden klinken (“Everything should be a downstroke”) en dat hij alles regelde. Regelmatig geeft Leigh complimenten aan Johnny, bijvoorbeeld over de juiste beslissing de muziek zo kaal mogelijk te laten klinken.
Het was Johnny die ervoor zorgde dat Leigh de eerste roadie was van de Ramones, wat meer inhield dan alleen de werkzaamheden tijdens een tournee. Dat Leigh soms het kindermeisje van zijn broer moest zijn, lijkt hem niet werkelijk te deren, maar het stoort hem dat hij nooit erkenning kreeg voor het feit dat hij soms achtergrondzang deed en de teksten van enkele liedjes verbeterde. Dat werd pijnlijk toen de Ramones voor het eerst wat geld begonnen te verdienen. Leigh werd niet betaald en I Slept with Joey Ramone bevat schrijnende hoofdstukken over ruzies.
Desondanks is het een vrolijk boek – de titel alleen al! – maar welbeschouwd is het verhaal eigenlijk verschrikkelijk. In de eerste plaats is er de vraag die Lou Reed ooit stelde: wat wil het eigenlijk zeggen dat de muziek werd vernieuwd door sociale misfits? Reed dacht aan het feit dat een junkie als hijzelf was uitgegroeid tot idool, maar het geldt eveneens voor de Ramones en voor de band die de aandacht voor de vier New Yorkers wegkaapte: het rariteitenkabinet van de Sex Pistols. Alleen wie een freak is of speelt, trekt de aandacht. Er zit iets intens inhumaans in de vermaaksindustrie – en dat wil zeggen: in onszelf.
En in de tweede plaats: net als Dee Dee is Joey in feite een ongelukkige man geweest. Ze maakten echter muziek waarmee ze miljoenen een plezier deden. Rolling Stone noemde Ramones de belangrijkste band na de Beatles. Ik moest, zowel bij het lezen van I Slept with Joey Ramone als bij Dee Dee’s autobiografie Lobotomy, denken aan de mythe van Prometheus: de vrolijke muziek waarvan wij kunnen genieten, is gekocht door ongelukkige mensen vast te houden in een ongelukkig-makende band. Dat is wreed.
““The Eagles and the Captain and Tennille ruled the airwaves,” zoals Joey Ramone de muziek van de jaren zeventig samenvatte.”
Dat gold ook voor Nld, ja. Al snel zette ik de radio alleen nog maar op dinsdagmiddag 17.00 (later 16.30) aan voor Betonuur met Alfred Lagarde – dezelfde Alfred Lagarde.
“Ergens in Apeldoorn vond ook ik het drie keer niks, maar in de nieuwbouwwijk Zevenhuizen kregen wij niet mee dat “the Ramones were the answer to that”.” ”
Hetzelfde voor ergens in Alkmaar, Huiswaard. Vele jaren was Rock’n’roll Highschool het enige liedje dat ik kende, uit 1980.
Wel kreeg ik mee dat de Engelse punk het antwoord was, Maar ik was al heel snel verloren, omdat ik terug ging in de tijd. Mijn favoriet was Status Quo (die het één en ander gemeen had met The Ramones, maar niet als antwoord werd gezien), maar overigens ging ik terug in de tijd, naar de hardrock van de vroege jaren 70. Dezelfde agressie met nog heel wat meer.
“Terwijl TopPop ons dwong te luisteren naar de gelikte muziek van Boney M, Earth & Fire en de Village People”
Dat is niet helemaal eerlijk – TopPop zond ook Motorhead (Overkill) uit – mijn klasgenoten spraken tot mijn groot plezier vol afgrijzen over de wratten en manier van zingen van Lemmy – en AC/DC (Whole lotta Rosie). Als het maar een hit was. Plus natuurlijk Rock’n’Roll Highschool! Zo leerde ik de Ramones kennen.
“want “rock ’n’ roll” en “family values” passen niet bij elkaar.”
Ook dat is een enorm cliché. Deep Purple (wel gekarakteriseerd als rock’n’roll, maar dan met meer lawaai en agressie) bassist Roger Glover – die van de zingende kikker, waardoor jij dankzij TopPop(!) de stem van legende Ronnie James Dio kent – is braaf twee keer getrouwd geweest. En je hebt ook wel eens iets soortgelijks over Ozzy Osbourne geschreven, die op soortgelijke wijze door de muziek is gered (minstens twee keer). Dus ik zie niets raars aan de vorm van een familiebiografie.
“de ….. muziek waarvan wij kunnen genieten, is gekocht door ongelukkige mensen vast te houden in een ongelukkig-makende band.”
In het geval van de Ramones – en Ozzy Osbourne – is het niet wreed. Zonder hun bands waren ze wellicht nog veel slechter af geweest. Aan de andere kant lijkt in westerse kunst iig de laatste 200+ jaar ongelukkig zijn een belangrijke voorwaarde voor creativiteit. Zo bezien zijn de Ramones, Ozzy Osbourne en ook Ritchie Blackmore producten van de Romantiek.
Het vele toeren blijkt desastreus te zijn voor relaties van artiesten. En dan maakt het weinig uit of het om balletdansers of muzikanten gaat. Met ‘rock and roll’ heeft het in ieder geval niets te maken want het probleem speelt bij muzikanten in alle genres.