Van de eerste tot de vierde eeuw na Chr. werd de Romeinse rijksgrens langs de Rijn, de limes, vrijwel voortdurend bewaakt door duizenden en duizenden soldaten. Legionairs en hulptroepers, soms uit Italië, soms uit de eigen provincie Germania Inferior en soms uit heel andere gebieden van het Romeinse Rijk. Ze woonden in legioenbases zoals in Nijmegen en Xanten of in kleinere forten, zoals die in Valkenburg, Leiden, Zwammerdam, Utrecht en Vechten. En ze betrokken de wacht in torens tussen de forten.

Wat hield zo’n wachtdienst nu in? Dat moet eens worden onderzocht. Acht leden van de re-enactmentgroep Pax Romana zullen daarom in augustus een week lang op de gereconstructueerde Romeinse wachttoren bij Castellum Hoge Woerd (De Meern, Utrecht) de bewaking van de limes hernemen.

Deze soldaten zullen zeven dagen lang, vierentwintig uur per dag, een wachtdienst uit de eerste eeuw n. Chr. uitbeelden. Alles wordt zo precies mogelijk gereconstrueerd: de wachtdiensten van drie uur lang, het eten naar Romeins dieet en en zelfs het vrijetijdsvermaak van de soldaten buiten hun wachtdienst. Dit project zal van 13 tot en met 20 augustus 2016 duren. De wachters zullen bezoek krijgen van de lokale bevolking: twee keer in deze week komt een barbier langs en eens per week proberen handelaars hun waar te slijten aan de soldaten.

De authenticiteit van dit project wordt nauwlettend gecontroleerd door bij de opgraving van dergelijke wachttorens betrokken archeologen: denk hierbij aan de te gebruiken wapens, gereedschappen en voedselpatronen. De soldaten proberen met dit experiment wetenschappelijke hypothesen te beantwoorden die door bij de opgraving van dergelijke torens betrokken archeologen zijn gesteld, zoals de vraag of zes, of juist acht man een goede wachtroulatie opleveren, of het dieet en de gebruiksvoorwerpen hetzelfde soort afval opleveren als wat er bij de torens is gevonden, welke (militaire) gebruiksvoorwerpen nodig of juist overbodig zijn tijdens een wachtdienst, etc.

Een Romeinse wachttoren inrichten en aankleden is een heel karwei. Authentieke bedden, kasten, bankjes, tafels, en dat is nog alleen maar het meubilair. Ook is er aardewerk nodig om het eten en drinken in te bewaren. Er is zelfs een waterklok benodigd om te voorkomen dat soldaten te lang op wacht staan. Ook het dieet van een Romeinse soldaat is vrij uitgebreid: volgens archeologische vondsten bij de toren in De Meern, en bij vergelijkbare torens, leefde men van rundvlees, vis, brood en groente. Dit alles werd op smaak gebracht met kruiden en honing. Daarbij dronken soldaten vooral water, maar ook verdunde wijn en bier.

Om het mogelijk te maken, heeft Vereniging Pax Romana een crowdfundingactie opgezet. Meer informatie vindt u daar.

[Gastbijdrage over experimentele archeologie door Pax Romana – en ik beveel u deze actie van harte aan.]