Waar ik ook ga, ik zal nooit een kerk overslaan die is gewijd aan Sint-Nikolaas. Mits die geopend is natuurlijk en helaas heb ik in Sidon al enkele keren gestaan voor de gesloten deur van de kerk van bovengenoemde heilige. Vandaag was de kerk echter toegankelijk.
Als ik het goed begrijp, is het gebouw eigendom van een groep gelovigen die vroeger “melkitisch” heette, een naam die zoiets wil zeggen als “keizerschristenen”. Het gaat om christenen uit Syrië die de besluiten onderschreven van het door keizer Marcianus belegde Concilie van Chalkedon (451) en die later de Arabische taal accepteerden. Je kunt ze ook omschrijven, denk ik, als Grieks-orthodoxen die toevallig geen Grieks gebruikten. Hun leider is de Grieks-orthodoxe patriarch van Antiochië.
Ruzie
Het kerkje dat de bewoners van de havenstad Sidon wijdden aan de patroon van de zeevarenden is in de achtste eeuw gebouwd op de plaats van een oude heidense tempel en is in 1690 vernieuwd. Korte tijd daarna erkende een deel van de melkieten de paus als hoogste autoriteit. Zij staan nu bekend – als ik het allemaal begrepen heb – als Melkitische Grieks-katholieken, terwijl degenen die de paus niet erkennen zich tegenwoordig aanduiden als de Grieks-orthodoxe kerk van Antiochië. Anders geformuleerd, de Arabisch-sprekende volgelingen van het credo van Chalkedon zijn verdeeld over een groep die de patriarch van Rome ofwel de paus erkent en een groep die de patriarch van Antiochië erkent.
De twee groepen ruzieden tot in de negentiende eeuw over het bezit van het kerkje. Toen besloot de Ottomaanse gouverneur van Sidon, Suleiman Pasha, de kerk maar te splitsen. Er kwam dus een muur: één derde was voor de Grieks-orthodoxe kerk van Antiochië en is toegankelijk. De rest was voor de Melkitische Grieks-katholieken. Dat deel wordt momenteel omgebouwd tot museum, want de melkieten hebben inmiddels even verderop een kerk gebouwd.
Verzoening
Wie er vanuit de prachtige souq naartoe loopt, passeert een piepklein kapelletje, dat zou staan op de plek waar Paulus, toen hij op transport was naar Rome, drie dagen zou hebben verbleven en enkele vrienden zou hebben ontmoet. Hier zou hij zich, zo werd me verteld, volgens de traditie ook hebben verzoend met Petrus. Ik heb maar niet gezegd dat ik die legende wat ironisch vond in het licht van het gekrakeel tussen de twee groepen melkitische christenen.
“Ik heb maar niet gezegd ….”
En terecht, want Nlders zijn geen haar beter.
Zeg dat. Wij hebben Nederlands gereformeerd, christelijk gereformeerd, remonstrants en nog veel meer. Wat is dat toch met christenen dat ze zo verschrikkelijk goed zijn in hokjesdenken? En ook al hadden we beloofd het niet over politiek te hebben, daar zie je het ook: iedereen wil z’n eigen partij oprichten. Godfried Bomans schreef ooit dat het ideaal van de Nederlander is: een zendstation voor hem alleen, een politieke partij waarvan hij het enige lid is (we hebben iemand die dat heeft bereikt), een school uitsluitend voor zijn gezin…
En dat geldt dus niet alleen voor Nederlanders, maar voor iedereen. Voor jou en voor mij. Als je denken verdeeld is, dan is je handelen verdeeld, op alle niveaus. Godsdienst, politiek, nationalisme zijn grote uitingen, maar het mechanisme is véél subtieler. Zonder het in de gaten te hebben verdelen we de wereld. Waar verdeeldheid is, is conflict. Waar conflict is, is tolerantie opeens een issue en zijn we meer daar mee bezig dan met het wegnemen van de oorzaak van het conflict. Daarom is het zo ontzettend belangrijk om dit op jezelf te betrekken…
Met de oprichting van de PKN zijn heel veel Protestante kerken en kerkjes weer bij elkaar gevoegd. Een kat in het nauw maakt rare sprongen.
Die Pasha moet een wijs man zijn geweest.
FrankB is dus niet Frank Bikker? Of wel?
Ik heb ze weleens met elkaar in discussie verwikkeld gezien!
Toegegeven; dat sluit nòg niet helemaal uit dat het niet om dezelfde persoon gaat, maar het maakt de kans kleiner… 🙂
Ben benieuwd of hier nog een ontknoping komt.
Ik heb net even in de spiegel gekeken. Frank Bikker en ik zijn niet verknoopt.
Wat je nu doet, is moedwillig misverstaan!
Nee.
Hmmmm… FrankB heeft TWEE keer op deze vraag gereageerd…
NU VIND IK HET HELEMAAL, VERDACHT! 😀
Het doet me denken aan de periode van grofweg 1650 tot 1794 toen op veel plaatsen in Zuid-Limburg waar de republiek der Nederlanden het voor het zeggen had de katholieke kerken gedeeld moesten worden met de protestanten. Dat waren de geïmporteerde “Hollanders” die de overheidsfuncties bekleedden. Dat mochten namelijk alleen protestanten zijn. Je had de kolderieke situatie dat er een gordijn werd gehangen voor het katholieke altaar met daarop de beelden, dat weer weg ging of werd open gedaan als de gereformeerde dienst was afgelopen.
Als jullie nu eens gewoon allemaal katholiek waren gebleven daar in het hoge Noorden, dan was heel dat gedoe nergens voor nodig geweest.
Ik kom net van een concert waar Willem Vermandere zijn visie op de 7 kruiswoorden gaf. Hij verwoordt treffend de gevoelens van de eerste-generatie-atheïst of de geseculariseerde katholiek, het verlies dat gepaard gaat met het afscheid van de mysteries, dogma’s en rituelen uit de tijd van het Rijke Roomse Leven.
Gelukkig is er vandaag de identiteit van routineuze reageerders om over te speculeren.
“Als jullie nu eens gewoon allemaal katholiek waren gebleven ”
Bah. Het verschijnsel schisma is een katholieke uitvinding, voor zover het het christendom betreft.
Een kerk die leeft scheurt.
– Maarten ’t Hart
Waren die afgescheiden Melkieten maar “gewoon” Grieks-orthodox gebleven. Dat had ook flink wat gedoe gescheeld. De katholieken zijn handig in het vacuüm gesprongen na de kruistochten en vooral de val van Constantinopel.
@Pieter Simons: Dat is dan nog redelijk tolerant. In ieder geval in Noord-Holland werd katholieken de toegang tot hun kerken ontzegd. Ze moesten zich behelpen met schuilkerken. Die werden oogluikend getolereerd. Maar soms ook niet, als een al te gereformeerde scherpslijper in het bestuur van dorp of stad weer eens vond dat er een daad gesteld moest worden.
´al te gereformeerde scherpslijper´: al te calvinistische scherpslijper is een betere formulering.
@pieter: dit wist ik niet, dit is nieuw voor me!
‘Het kerkje dat de bewoners van de havenstad Sidon wijdden aan de patroon van de zeevarenden *is* in de achtste eeuw gebouwd op de plaats van een oude heidense tempel en *is* in 1690 vernieuwd.
Het is een stijldingetje, maar voor ‘is’ kun je beter ‘werd’ schrijven, omdat het al zo lang geleden is.