Meer aandacht voor ruimtelijke spreiding, meer diverse sterrenbeelden: dat zijn de belangrijkste aanpassingen aan de hernieuwde Canon van de Sterrenkunde. De lijst van vijftig sterrenbeelden vat belangrijke hemelregio’s samen en dient als inspiratie voor de Nederlandse astronomie.
De herziene lijst bestaat nog steeds uit vijftig sterrenbeelden, maar tien daarvan zijn vervangen. Zo zijn bijvoorbeeld de Schorpioen en Leeuw geschrapt en het Zuiderkruis en Centaur toegevoegd. “Maar onze gedachte was niet om te gaan schrappen,” zegt Maria Weetveel, de voorzitster van de herzieningscommissie, “we hebben vooral gekeken naar wat er in onze ogen bij moest.”
Schaduwkanten
In 2006 werd de eerste canon samengesteld in opdracht van de overheid. Die moest een overzicht bieden van wat iedereen zou moeten weten van de sterrenkunde. Ruim een jaar geleden gaf minister Van Engelshoven opdracht om deze canon te herijken. Vandaag overhandigde de herzieningscommissie de nieuwe versie aan de onderwijsminister.
Volgens Weetveel dient de canon vooral om het bewustzijn over het uitspansel te vergroten. “Het is een tool voor het onderwijs, hij kan leraren helpen tot de verbeelding van leerlingen te spreken. We claimen hiermee niet de hele sterrenhemel te beschrijven.”
Weetveel kreeg als hoogleraar Astronomie de opdracht meer evenwicht aan te brengen. “We hebben gekeken naar het totaalplaatje. Zo zagen we een lacune voor het zuidelijk halfrond. De sterrenbeelden Zuiderkruis en Centaur vertegenwoordigen voortaan dat deel van de hemel.”
Ook ging Weetveel gericht aan de slag met de rol van instrumenten in de sterrenkunde en werden de Sextant en het Slingeruurwerk toegevoegd. “Maar we hebben geen sterrenbeelden toegevoegd puur omdat het instrumenten zijn. Het sterrenbeeld Telescoop is vooral opgenomen omdat dit observatiemiddel de hedendaagse sterrenkunde mogelijk maakte.”
Kritiek
Maatschappelijke kritiek op de eerste canon is meegenomen in de afwegingen. Weetveel: “Daarover werd bijvoorbeeld gezegd dat het veel over dieren ging. Met het toevoegen van die instrumenten kunnen we de canon minder biologisch maken. Schorpioen, Kreeft en de Leeuw hebben we geschrapt omdat we sowieso al een dierenriem hadden.”
Kritiek dat sterrenbeelden slechts uiterlijkheden zijn en weinig over astronomie vertellen, vindt Weetveel onterecht. “Kijk naar de historische canon. Die gaat ook alleen maar over feiten en toont evenmin wat geschiedenis nu tot wetenschap maakt. Als historici geen reden zien uit te leggen waarom hun vak belangrijk is en in plaats daarvan ruziën over welke gebeurtenis of persoon al dan niet canoniek is, is het een beetje flauw van astronomen te verwachten dat zij wel uitleggen wat de echte doorbraken zijn.”
[Elke overeenkomst met dit bericht van de NOS is opzet.]
Vergeet alles toch. Alle geschiedenis van voor de millenials is alleen maar eng, gemeen en onrechtvaardig.
Ja, dat komt door het Internet; men bestudeert niets meer, men leest alleen maar wat er op de digitale muurkrant verschijnt. Daarom zie je tegenwoordig ook uiterst naïeve politieke opvattingen. Het is ook geen toeval dat FvD de meeste leden heeft, in meerderheid millennials.
Dat zijn niet de millenials die ik ken. Kwestie van geluk hebben?
Ik bedoelde met millenials eerder een periode . Het was duidelijker geweest de afgelopen 30 jaar of zo op te schrijven. Kortzichtigheid beperkt zich niet tot afzonderlijke generaties. Sorry millenials.
Dat vind ik nu echt een ridicule opmerking, te denken dat de huidige geschiedenisopvatting, te denken dat een zogenaamde millenial daar de oorzaak van is… Foei! Ik ben zelf twintig jaar te oud om een millenial te zijn, maar iemand die zoiets schrijft heeft waarschijnlijk ook geen snars van geschiedenis begrepen… Het is immers een uitvlucht om het falen van het geschiedenisonderwijs in Vlaanderen én in Nederland te vergoeilijken… “Wij wisten het allemaal beter en wij zijn beter op de hoogte…”als dat zo zou zijn(of is) , zou het de taak van de “vorige generaties” behoeven te zien in om daar een mouw aan te passen ipv opmerkingen daarover te maken me dunkt…
Zo kan ie wel hè, met geen snars van geschiedenis begrepen.
Ik moet ook even stoom afblazen in een mentale lockdown die duurt en duurt en duurt….
Als je twintigers over gebeurtenissen in de VS hebt horen praten alsof ze nu pas iets over de Amerikaanse problematiek leren en nu vinden dat men een zich daar, maar vooral hier onvoldoende bewust van is…en nu moet dat allemaal anders. Daar wordt iemand wel moedeloos van.
Enfin, ik heb al gezegd dat ik het niet aan een generatie had moeten vastknopen.
‘Ik moet ook even stoom afblazen in een mentale lockdown die duurt en duurt en duurt….’
Ach jee…
‘Daar wordt iemand wel moedeloos van.’
Achuttegut…
Geweldig!
Ik denk dat de meeste historici niet voldoende begrijpen dat ze niet helemaal serieus worden genomen doordat ze zich in het openbaar nooit echt uitleggen en zich, inderdaad, beperken tot wat de grote en kleine feiten zijn. Maar die vormen niet de reden waarom geschiedenis een schoolvak is.
‘Enfin, ik heb al gezegd dat ik het niet aan een generatie had moeten vastknopen.’
Nee, onze eigen generatie is al erg genoeg, toch? Dat is precies wat wij op de volgende generaties overbrengen…
😔
Nou, toch een mooie metafoor.
Wat ik wel mis in de canon, is dat unieke hemelgevoel van Ons Uitspansel, alhoewel je er door de toenemende lichtverontreiniging dan weer geen flikker van ziet.
Ik vind dit wel leuk, maar die laatste alinea had er niet zo bij gemoeten, een veel te grote stijlbreuk. Wel vind ik het jammer dat in deze astronomische canon weer geen enkele aandacht schijnt te zijn voor de platte aarde, terwijl toch heel veel mensen daarin geloven. Worden die dan nooit serieus genomen?
Inderdaad.
“Die gaat ook alleen maar over feiten”
Sterrenbeelden zijn immers geen feiten, maar projecties.
“geen enkele aandacht schijnt te zijn voor de platte aarde”
Ja! Schandalig. Onderwijs de controverse! De Maan heeft een diameter van 55 km en staat op ruim 5 000 km afstand van de Aarde.
https://wiki.tfes.org/Moon
Er moeten veel meer namen in. Claudius Ptolemaeus, Johannes Kepler, Samuel Rowbotham en Edwin Hubble, om er een paar te noemen.
Zolang professoren Zbygniew Prlwytzkofsky, Joachim Sickbock en Piet Akkermans maar onderdeel van de commissie waren! Of op zijn minst genoemd werden natuurlijk…
Met dank aan assistent Pieps, die het eigenlijk werk doet.
De werkbijen worden helaas nooit genoemd, dus zeker niet in dit canon. 😉
Men maakt zich ernstig belachelijk door het in een astronomie canon over een dierenriem te hebben. Is zeker weer een knieval voor de astrologie die in bepaalde kringen nog steeds populair is. Kots.
Daarom koos ik dat voorbeeld. Geen astronoom die het zou doen. Maar werp historici als stuk rood vlees een canon toe en ze spartelen er allemaal omheen om Annie M.G. Schmidt te vergelijken met de hunebedden of Floris V met het Oranjegevoel.
Nee, inderdaad. Geschiedenis is ook een serieus vak, dat gelul over diversiteit heeft er niets mee te maken. Over de schaduwkanten van onze geschiedenis schrijven is OK. Bv heeft het tot 1968 geduurd voordat Hueting over de “politionele actie”, dwz dekolonisatie oorlog, de waarheid opschreef, en dat is wel beschamend.
Och, dat kan er nog wel mee door. Dat was in dezelfde tijd dat de jonge generatie Duitsers lastige vragen begon te stellen over de Tweede Wereldoorlog. Ik verwacht van Nederlanders niet dat ze daar superieur aan zijn.
Waar ik met mijn pet niet bij kan is dat de conclusies ervan decennia lang niet geaccepteerd konden worden. Elke keer dat het onderwerp in de publieke belangstelling kwam beweerden gezagdragers dat er meer onderzoek nodig was, alleen maar om onder de politieke verantwoordelijkheid uit te komen. Met Srebrenica gebeurde precies hetzelfde.
Inderdaad. Wat is eigenlijk de zin van historie? Gaat het erom dat iedere bevolkingsgroep zich in het geschiedenisboek terug ziet, of gaat het erom dat we de wereld willen begrijpen? Bv de band tussen Renaissance en klassieke oudheid (inclusief het Oosten) heeft een sterke invloed gehad op de ontwikkeling van Europa. Vooral de intellectuele ontwikkeling van Europa is uiterst fascinerend, en daar hoort de ontwikkeling van de wiskunde ook bij. Het is geen toeval dat er kort geleden iets was over “koloniale wiskunde”; men heeft het verschil goed gezien.
Persoonlijk vind ik zo’n canon maar niks. Geschiedenis is een continu proces. Bovendien MOET de vaderlandse geschiedenis ingebed worden in de geschiedenis van Europa en de hele wereld. Zo werd de geschiedenis ten minste in mijn tijd onderwezen. Op de lagere school leerden we in de hoogste klassen (natuurlijk met een taalgebruik aangepast aan ons niveau) de hele cyclus oudheid, middeleeuwen, moderne tijd. In de drie laagste klassen van de humaniora werd deze hele cyclus verdiept en in de drie hoogste klassen volgde nog meer verdieping.
Niks geen vensters of vensternamen van beroemde Belgen. Ik heb de vorige canon gelezen en ik was er niet kapot van.
En dan is er nog iets anders: ik zag Herman Pleij een paar dagen geleden in Op1. Hij vergeleek
het taalniveau van de vorige canon met dat van de nieuwe. Hij vergeleek wat er over Erasmus in de oude canon stond met wat er nu over in staat. De taal is nu verregaand infantiliserend geworden.
Ik hou m’n hart vast voor wat er gebeurt als iemand op het idee komt om ook de literatuur op deze manier aan te pakken. Multatuli eruit, Kader Abdollah erin.