Een paar maanden geleden ben ik begonnen in de mémoires van de Sovjet-maarschalk Georgi Zjoekov, de man die in 1945 Berlijn innam en die enkele jaren later als minister van defensie verantwoordelijk was voor het neerslaan van de Hongaarse Opstand. Ik heb over mijn eerste indrukken van de meer dan duizend pagina’s tellende Herinneringen en overwegingen (1969) al eens eerder geblogd. Het is soms taaie kost en daarom vorder ik maar langzaam. Inmiddels heb ik echter toch het jaar 1939 bereikt.
Het meest intrigerende van Zjoekovs herinneringen is misschien wel de enorme trots die hij voelt op wat de Sovjet-Unie in de twintig jaar na de Revolurie heeft bereikt. Dat leidt tot dat typische volksdemocratische proza waarin de lof wordt gezongen van de industrialisering en vernieuwing van het leger: glorieuze overwinningen die werden bereikt door het eerste en tweede vijfjarenplan zoals vastgesteld door het Centrale Comité van de Communistische Partij van de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken, die de grootheid bewezen van de ideeën van de Oktoberrevolutie alsmede de juistheid van de leer van K. Marx en V.I. Lenin. Een en ander uiteraard onderbouwd met de productiecijfers die dit proza zo wonderlijk maken.
Nostalgie
For industrial output and the technical standards of the new enterprises, the Soviet Union attained first place in Europe and second in the world. When one talks about this to young people today, one notices no special response to those staggering figures and facts. In a way, that is probably natural: times have changed and standards, too … Much has been done and is now taken for granted, and the first rungs of the ladder which we climbed are no longer visible. But to those who are 50 today, and especially to those of us who were born before the Revolution, those figures meant a lot. We studied them, learned them by heart, and were proud of them …
I do not wish to moralize or to complain about modern youth, if only because that is too much the fashion today. Since it was so long ago, I only wish the younger generation would understand with their minds, if not with their hearts as we did, that the high rates of our country’s prewar development were vivid testimony of the progressiveness of our system.
Waarop nog pagina’s cijfers volgen, culminerend in wat Zjoekov blijkbaar het meest met trots vervult.
By 1937, illiteracy in the Red Army was wiped out completely.
Zelfverbetering
De wil tot studeren en zelfverbetering blijkt in Zjoekovs autobiografie keer op keer en lijkt niet gespeeld. Hij is soms ontwapenend eerlijk, bijvoorbeeld als hij opmerkt dat hij weliswaar begreep hoe belangrijk scholing in de marxistisch-leninistische leer was maar dat hij moeite had met de lectuur van Das Kapital, hoewel hij later het enorme belang van dat boek had doorgrond. Wat dat belang dan is, laat Zjoekov in het midden en de constatering oogt als een gelegenheidscomplimentje.
Naar het front
In de zomer van 1939 kreeg Zjoekov, die tot dan toe in Wit-Rusland had gediend, opdracht naar Mongolië te gaan. Daar was de Tweede Wereldoorlog in feite al in volle gang. Japan had Mantsjoerije bezet en probeerde daarvandaan Mongolië te veroveren. Het doel was het bemachtigen van de bodemschatten van Siberië. In het uiterste oosten van Mongolië, waar het land grensde aan Mantsjoerije, probeerden de Japanners de grens te destabiliseren. Waarom de Sovjets uitgerekend Zjoekov naar het front stuurden, laat hij in het midden. Er waren generaals met meer gevechtservaring, bijvoorbeeld in de Spaanse Burgeroorlog.
Het was natuurlijk een politieke benoeming. In 1937-1939 vonden de Grote Zuiveringen plaats. Zjoekov besteedt er twee zinnen aan, nadat hij heeft verteld hoe geweldig alles ging.
All the more unnatural, wholly out of gear with the substance of our system, and contrary tot the situation in the country in 1937, were the unfounded arrests in the armed forces that year in contravention of socialist legality. Prominent military leaders were arrested, which, naturally, affected the development of our armed forces and their combat preparedness.
Khalkhin Gol
En zo stond Zjoekov in de zomer van 1939 aan het hoofd van de Sovjet-troepen in Mongolië. Samen met de Mongolen hielden ze de Japanners tegen op de westelijke oever van de rivier de Khalkhin. Hoewel er onduidelijkheid was over het grensverloop, waren de Japanse troepen hier ook volgens hun eigen kaarten niet in Mantsjoerije. De Sovjets en de Mongolen wilden het echter niet laten bij het verdedigen van het eigen gebied; volgens hun landkaarten lag de grens kilometers ten oosten van de rivier en de Japanners moesten ook uit die strook land worden verjaagd. U ziet het gebied hier, met links de rivier die volgens de Japanners de grens vormde en met rechts de lijn die volgens de Mongolen de grens was.
Zjoekov beschrijft hoe hij een enorme troepenmacht opbouwde, vele kilometers voorbij de laatste Mongoolse steden en militaire bases, in een leeg landschap zonder dekking of menselijke bewoning. Hier waren geen dorpelingen die informatie konden geven over de posities van de vijand. Dat de Japanners de Sovjet-codes hadden gebroken, benutte Zjoekov door over de radio berichten te sturen die de vijand zouden doen denken dat alles rustig bleef. De feitelijke instructies gaf hij in geschreven vorm. Dat betekende overigens dat het vier dagen duurde tot iedereen wist wat hem tijdens het offensief te doen stond.
Over de eigenlijke veldslag is Zjoekov opvallend kort. U kunt het beter in de wikipedia nalezen: op een dag waarvan hij wist dat veel Japanse officieren met verlof waren, viel hij met zijn tanks aan over de vleugels en wist hij de Japanse troepen te omsingelen. Hij kon dit doen omdat hij wist dat de Japanners geen reserve hadden. Drie jaar later zou Zjoekov bij Stalingrad hetzelfde doen.
September 1939
Zjoekov is dus beknopt over zijn eerste overwinning. Hij onderbreekt het verslag bovendien ook nog met citaten uit Japanse bronnen. Het is alsof hij dingen niet wil zeggen. Misschien hangt dat samen met het feit dat de Sovjet-autoriteiten de feitelijke verliescijfers altijd te laag hebben opgegeven. Wellicht zou een gedetailleerdere uiteenzetting de lezer hebben laten ontdekken hoe bloedig de zege was geweest.
Maar een zege was het. Een beslissende zelfs. De Japanners erkenden dat ze niet tegen de Sovjet-legers op konden, althans niet zolang ze China niet hadden onderworpen. Ze besloten af te zien van de verovering van Siberië. Voortaan richtten ze hun expansie naar het zuiden, naar de olievelden van Nederlands Indië. Aan hun kant hadden de Sovjets de zwaktes van hun eigen bewapening leren kennen en ze zouden hun tanks verbeteren.
De gevechten duurden van 20 tot 31 augustus 1939. Op de vierde dag van de strijd gebeurde iets dat Zjoekov geweten moet hebben maar onvermeld laat. Von Ribbentrop en Molotov tekenden het beruchte niet-aanvalsverdrag. Duitsland zou op 1 september Polen binnenvallen. Op de zeventiende viel ook de Sovjet-Unie Polen binnen en in de winter volgde de oorlog met Finland. Er was in Moskou even geen tijd om Khalkhin Gol te bespreken. Pas maanden na de slag evalueerde generaal Zjoekov het gevecht met de man wiens naam op de eerste 206 pagina’s slechts één keer eerder genoemd is geweest: Stalin.
“By 1937 illiteracy in the Red Army was almost wiped out”. Klopt als een bus, want tegen 1937 was (bij wijze van spreken) vrijwel het gehele Rode Leger uitgeroeid…
Waarvan er slechts vier jaar later een stuk of zes miljoen weer uit de dood waren herrezen (bij wijze van spreken). Dat of u verkoopt onzin.
Duitsland viel Polen aan op 1 september 1939. Op 3 september verklaarden Groot-Brittannië en Frankrijk hierom de oorlog aan Duitsland.
Ach natuurlijk. Snel verbeterd.
“But to those who are 50 today, and especially to those of us who were born before the Revolution, those figures meant a lot.”
De bedoeling was uiteraard om te bewijzen dat het communistische systeem beter zou werken dan het kapitalistische. Inmiddels, en in tegenstelling tot het kapitalistische systeem, bestaat de SU niet meer, en dat is een harde les. Maar dat Zukov het zo formuleerde is niet zo vreemd.
Uiteraard, Zjukov was een overtuigd communist.
Het is niet zo vreemd dat de Russische revolutie uitbrak, gezien de toestand in het Tsarenrijk en WO-I. Daarom zegt Zukov “especially to those of us who were born before the Revolution”
“en lijkt niet gespeeld”
Ga daar maar van uit. Richard Overy in Rusland’s Oorlog geeft nog heel wat meer voorbeelden.
“Daar was de Tweede Wereldoorlog in feite al in volle gang.”
Het is een typisch voorbeeld van eurocentrisme om deze op 1 sept. 1939 te laten beginnen. De oorlog werd immers pas een wereldoorlog in december 1941, terwijl Japan China weer binnenviel op 7 juli 1937.
Voor de liefhebber van oude Sovjetfilmpjes over de slag bij Khalkhin Gol:
https://www.youtube.com/watch?v=fKCC1xE5ZXQ
Ligt er een beetje aan hoe je “wereldoorlog” definieert.Als je zoiets hanteert als een oorlog over meerdere continenten dan is september 1939 nog zo slecht niet (niet alleen maar in Azië, maar ook in Europa). Ik vind december 1941 (Noord-Amerika en Oceanië komt er bij) dan weer rijkelijk laat. En Zuid-Amerikaanse landen deden volgens mij totaal niet mee (maar hier kan mijn kennis te kort schieten), dus je kunt ook nog beargumenteren dat er helemaal geen wereldoorlog was. Dus het begin blijft behoorlijk arbitrair. Antony Beevor laat hem in juni 1939 beginnen met de slag van Khalkhin Gol.
Toen Zjoekov naar Moskou werd geroepen (om naar Mongolië uitgestuurd te worden) dacht hij overigens dat hij uit de weg geruimd zou gaan worden, net zoals dat met vele collega’s voor hem was gebeurd. Moet een fijne meevaller zijn geweest…
Medellín, 22 september 2020
@ Joost van den Buijs
De impact op en de participatie van Latijns Amerika in de Tweede Wereld oorlog was, om het zacht uit te drukken, enorm.
De volgende overzicht-studie van Thomas Leonard vindt u wellicht interessant.
https://muse.jhu.edu/article/218460
Over Colombia en de WO2 zijn meerdere separate studies verschenen. De nabijheid tot het Panamakanaal, zorgde voor een sleutelrol van Colombia in de oorlog, tussen de twee belangrijke ´theaters of war´ in de Atlantische en de Stille Oceanen.
In Colombia werden, ad literam, concentratiekampen opgezet, waar merendeels volledig onschuldige mensen met Duitse familiebanden werden geïnterneerd. De trauma’s die dat opleverden krijg ik tot de dag van vandaag via bevriende families hier in Colombia te zien en te horen.
Overigens zijn er ook indrukwekkende verhalen hier van vriendinnen en vrienden uit (Joodse) families die net op tijd aan de Endlösung ontsnapt zijn.
Enfin, over Curacao en WO2 is voldoende studiemateriaal in Nederland voorhanden, de petroleumraffinaderij speelde, uiteraard, een belangrijke rol. Dit geldt idem dito voor Suriname. Honderden jongens en mannen vochten mee met de Amerikanen.
b.à.v. jl
Er hebben ook nog Braziliaanse soldaten in Europa gevochten.
In Mexico Stad heb ik nog een monument gezien voor de Mexicaanse piloten die meevlochten aan Amerikaanse zijde. Stelde niet zo veel voor overigens: een bombardementsvlucht naar Japan en dat was het dan weer.
Medellín, 22 september 2020
@ meneer Frans
https://www.history.com/news/mexico-world-war-ii-surprising-involvement
https://en.wikipedia.org/wiki/Brazilian_Expeditionary_Force
Bedankt voor de extra info. Goed, meerdere vluchten. Het is 20 jaar geleden dat ik er was en ik heb opgeschreven wat ik ervan heb onthouden!
Medellín, 22 september 2020
@ Frans
Met genoegen.
Overigens, en daar voel ik een grote afstand tot uw manier van beschouwen, de HONDERDDUIZENDEN Mexicanen die zich ingezet hebben tijdens WO2, onder de wapenen of elders werkend, bijvoorbeeld in de VS industrie, steken toch scherp af tegen de maximaal 3.500 lieden die zich bij de Irene brigade aansloten.
En, mag ik u raden, leest u de volgende wikipedia pagina nog eens goed door, waar u kunt zien hoe het door meneer Rutte gecritiseerde institutioneel racisme tijdens WO2 de fijne witte geesten van zijn ambtsvoorgangers nog aardig in de greep had in het ozo-fort in Londen.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Prinses_Irene_Brigade
Dank ook aan FrankB, op dezelfde wikipagina staat het getal waar Frank op duidt.. > 60 % van alle bauxiet voor de US Al productie tijdens WO2 kwam uit Suriname.
En als we dan toch bezig zijn met het onderwerp Nederland, Latijns Amerika en WO2 dan mogen ook de volgende verwijzingen niet ontbreken:
https://www.facebook.com/battlestationblaauw1942/
https://www.bevrijdingintercultureel.nl/bi/eng/antillen.html
b.à.v. toutes et tous, jl
Manzanas y peras, amigo! Mexicanen die in de VS werken tel ik niet mee bij de Mexicaanse bijdrage aan WW2. En 33 piloten en 270 ondersteunende medewerkers is nou ook niet bepaald een overdonderende bijdrage. Daarbij was Mexico niet bezet door Duitsland, dus de vergelijking met de Irene Brigade slaat ook als een tang op een puerco. Maar goed, ik zoek geen ruzie. Latijns Amerika heeft een bijdrage geleverd aan de strijd tegen Hitler-Duitsland en Japan, dat staat buiten kijf. En iedereen die daaraan heeft meegewerkt verdient waardering, waar ze ook vandaan komen. En hier wil ik het bij laten.
“dan is september 1939 nog zo slecht niet ”
Jawel, want de slag bij Khalkin Gol had nul komma niets van doen met de Duitse inval in Polen.
Anders kunnen we de Honderdjarige Oorlog ook wel een wereldoorlog noemen – die viel samen met de oorlogen van het Inca Rijk.
“maar hier kan mijn kennis te kort schieten”
Dat is inderdaad het geval, te beginnen bij de Amerikaanse bauxietwinning in Suriname. Daar werden al die bommenwerpers van gemaakt die Duitse steden platgooiden.
“de slag van Khalkin Gol had nul komma niets van doen met de Duitse inval in Polen.”
Daar denkt in ieder geval Beevor anders over. Die legt haarfijn het verband tussen de Japanse agressie tegen China en Mongolië (en de dreiging voor de Sowjet-Unie) en het Molotov-von Ribbentrop pact. En dat pact had weer grote invloed op de inval in Polen. Dat wil uiteraard niet zeggen dat de Duitsers anders nooit Polen waren binnengevallen, maar er is wel degelijk verband en invloed.
@Johan Leestemaker: Dank! Heb ik me nooit gerealiseerd!
“het verband tussen de Japanse agressie tegen China en Mongolië (en de dreiging voor de Sowjet-Unie) en het Molotov-von Ribbentrop pact.”
Deze Japanse agressie begon, zoals ik al vermeldde, op 7 juli 1937. Toen was het genoemde pact nog ondenkbaar. Het genoemde verband is dus denkbeeldig. Ik zou Beevor moeten lezen, maar gok er al vast op dat ook hij aan eurocentrisme lijdt.
De feiten zijn bekend.
Na de bezetting van Praag gaf Engeland een onvoorwaardelijke veiligheidsgarantie af aan Polen.
Polen voelde zich gesterkt en weigerde mee te werken aan een spoorlijn door de Poolse Corridor, alsook aan de inlijving van Danzig.
Hitler weigerde dat te accepteren en besloot zijn wens te vervullen: oorlog (hij was al pissig omdat eind 1938 de oorlog tegen Tsjechië niet doorging).
Hij had het M-vR pact nodig als rugdekking.
De Sovjet-Unie was internationaal geïsoleerd; de paranoide Stalin wilde niet in zijn eentje tegen Nazi-Duitsland oorlogvoeren.
Stalin nodigde dus eerst een Engels-Franse delegatie uit voor besprekingen.
Die leverden niets op.
Daarop bedacht Stalin dat het wel leuk was om van de zijlijn toe te kijken hoe Duitsland en Engeland/Frankrijk elkaar de tent zouden uitvechten.
De Japanse agressie, laat staan de slag bij Khalkin Gol had daar allemaal niets mee van doen. Preciezer: zonder die agressie waren de genoemde feiten precies hetzelfde gebleven.
Er was geen verband.
Voor verdere uitwerking zie Richard Overy’s Rusland’s Oorlog.
Maar laten we even aannemen dat u, op gezag van Beevor, gelijk hebt. Laten we even aannemen dat er documentatie is die aantoont dat de Japanse dreiging een centrale rol speelde in Stalin’s overwegingen (Hitler trok zich van niemand iets aan).
Japans-Russische grensconflicten dateren vanaf de bezetting van Binnen-Mongolië (het semi-onafhankelijke Mongolië is nooit bezet geweest door Japan) begin jaren 1930. Moskou ligt en lag in Europa. Op grond van uw overwegingen (op gezag van Beevor) moeten we het begin van de Tweede Wereldoorlog dan uiterlijk op 19 juli 1938 stellen – de Slag bij het Chasan Meer.
Het is eurocentrisme om te weigeren dat zelfs maar te overwegen.
Duitsland had Polen nooit aangevallen zonder M-R Pact. Duitsland verwachtte niet dat Engeland en Frankrijk, opgehitst door WARMONGER Roosevelt, hen de oorlog zou verklaren. Stalin WIST door Christian Rakovsky dat door Engeland en Frankrijk de oorlog aan Duitsland zou worden verklaard en juist NIET aan de sovjetunie. Daarom dat Pact. Pure valstrik by the world’s slyest and greatest mass murderer and chess master, i.e. Stalin.
He deceived Germany. De smeerlap.
Verder was smeerlap Stalin het meesterbrein achter Pearl Harbor.
Fear of Japan was chronic in soviet strategic thinking. Pearl Harbor was 3 vliegen in één klap: Japan in conflict met USA: druk op oostgrens sovjetunie/vrees Tweefrontenoorlog weg, smeerlap Roosevelt’s OBSESSIE, lees natte droom, vervult: War with Germany. De hond. En: de 3 dagen eerder uitgelekte oorlogsplannen (!!), FDR’s Rainbow War Plans, onschadelijk gemaakt.
In hoeverre Kalkhin Gol 1 sept.1939 heeft beïnvloed weet ik niet: ik laat me hier graag over informeren. Kalkhin Gol staat overigens bekend als zijnde de eerste Blitzkrieg. Waarvan akte.
Mvg Wouter
Oh wat was Stalin slim- door in te stemmen met de opdeling van Polen grensde zijn gebied aan dat van Hitler – precies wat deze wilde voor een toekomstige aanval op de Sovjet-Unie…
Het was Hitler zelf die op 11 december 1941 de oorlog aan de VS verklaarde, een beslissing die alleen in zijn eigen hoofd begrijpelijk lijkt te zijn geweest…
Al dat overbodige Engels maakt zo’n betoog er echt niet sterker op….
“alleen in zijn eigen hoofd”
Nou nee – Dönitz drong er al maanden op aan, omdat Roosevelt en de Amerikaanse marine al ongeveer een half jaar een onverklaarde oorlog tegen Duitsland voerden op de Atlantische Oceaan. Ach en waarom ook niet – de Weermacht had net de Slag bij Moskou verloren, waarmee Operatie Barbarossa mislukt was. Dit is gokkersmentaliteit.
Ja, er waren wel redenen voor de beslissing. Maar puur verdragstechnisch had Duitsland geen redenen om Japan de te hulp te komen na Pearl Harbor (Japan was duidelijk de agressor hier). De Japanners hadden de Duitsers ook niet ingelicht over hun plannen, het bondgenootschap tussen de As-mogendheden had zijn merkwaardigheden.
In de VS was de stemming in de eerste dagen na de aanval vooral gebeten op Japan (heel begrijpelijk) en was het idee dat de VS nu vooral hun eigen oorlog moesten vechten. Het Congres wilde alleen een oorlogsverklaring aan Japan afgeven, niet aan Duitsland (en Italië, dat deed ook nog mee).
Dönitz mag voor geweest zijn, Volker Ulrich schrijft
”Hitlers eenzame besluit ontmoette niet overal onverdeelde instemming’ (twijfelaars op het ministerie van Buitenlandse Zaken wilden blijven wachten op een Amerikaanse stap, BS) en
‘Juist in een situatie waarin de Wehrmacht voor het eerst zware tegenslagen te verwerken kreeg, was Hitler er veel aan gelegen de hele wereld te laten zien dat hij nog baas over zijn over zijn eigen besluiten was. In werkelijkheid was hij echter meer dan ooit een gedreven man die steeds minder grip kreeg op de richting waarin de oorlog zich ontwikkelde. Zo gezien leek de oorlogsverklaring aan de VS een vertwijfelde ‘vlucht naar voren’, zij het ditmaal onder reeds extreem verslechterde omstandigheden.’ (vastlopen in de winter voor Moskou, BS.)
Volker Ulrich, Hitler, dl.2, Ondergang, (Amsterdam 2019),. p. 222
Voor de wereld is het een goede zaak geweest dat Hitler wilde laten zien dat hij er nog bovenop zat…
“He deceived Germany. De smeerlap.”
Ja, die beste brave Hitler misleiden is toch wel zo’n misselijke streek.
Vermeld er vooral niet bij dat de maanden ervoor – zelfs al tijdens de Tsjechoslowaakse crisis van eind 1938 – Stalin niets liever wilde dan een bondgenootschap met Frankrijk en Engeland. Was Chruchill in mei 1938 Minister-president geworden ipv twee jaar later dan was dat bondgenootschap er gekomen ook.
De nasleep van het Sovjet-Japanse grensconflict was juist een wederzijds niet-aanvalsverdrag in april 1941 – maar ook hierna bleef Stalin bevreesd voor Japan, ook na de Duitse inval op 22 juni 1941. De inlichtingen van de Sovjet-spion Richard Sorge in Tokio het najaar van 1941 – Japan was echt niet van plan de Sovjet-Unie aan te vallen – overtuigden Stalin dat hij troepen uit Siberië kon gebruiken voor de verdediging van Moskou tegen de Duitsers.
Stalin is niet de prettigste persoon uit de wereldgeschiedenis – maar we moeten misschien ook niet van hem de nooit falende manipulator die alles naar zijn hand wist zetten maken…
Meer nog, Stalin bleef er tot in de vroege uren van 22 juni 1941 van overtuigd dat Hitler niet zou aanvallen. Ondanks verschillende soms zeer precieze waarschuwingen.
Een fraaie combinatie van wensdenken en verkeerd gerichte paranoia.
Klopt. Het is onthutsend als je leest hoe Zjoekov probeert Stalin ervan te overtuigen dat een aanval op komst is en Stalin het gewoon niet zien wil.
“misschien”
Dit is wel heel genereus.
Stalin wilde Hitler in de tweede helft van 1938 al tegenhouden, evt. middels oorlog, maar werd volledig buiten alle besprekingen gehouden. Dat is precies het tegenovergestelde van “naar de hand zetten”.
Richard Overy maakt een sterk punt dat Stalin’s buitenlandse politiek in het grootste deel van de jaren 1930 een mislukking was. Hij bereikte maar zeer weinig van zijn doelstellingen.
Inderdaad.
Even terug naar Zjoekov. Bij zo’n boek uit 1969, en zeker van zo iemand, weet je dat ieder woord door de censuur op een goudschaaltje is gelegd. En je kan er vrij zeker van zijn dat de auteur daarmee bij het schrijven al rekening hield, want dat deed iedereen en het was een tweede natuur. Zo’n opmerking als over dat analfabetisme, bijvoorbeeld, kan heel goed waar zijn, maar was ook precies datgene wat je geacht werd te zeggen.
Nou is er sindsdien veel gebeurd. Weet een van u bijvoorbeeld of er dingen als handschriften boven water gekomen die meer licht op sommige dingen werpen en die het mogelijk zou maken om dichter te komen bij wat hij echt vond?
Het oorspronkelijke manuscript is bekend geworden en toont dat het aanvankelijk wat langer was en ook wat meer humor bevatte.
Het werk is al vrij snel in “westerse” talen vertaald. Om propaganda effectief te laten zijn, moet het niet al te gek lijken. Je kunt niet beweren dat er tien doden zijn gevallen in deze of gene schermutseling als uit westerse bronnen andere cijfers bekend zijn. Ik denk dat Zjoekov eerder misleidend is door dingen weg te laten dan door te liegen, maar ben nog volop bezig.
Pas op, woorden als “misleidend” en “liegen” heb ik niet gebruikt, en ook niet willen suggereren. Je kan ervan op aan dat de Sovjet censuur, die in de Brezjnjev-tijd op een professioneel niveau beoefend werd door ervaren mensen die niet over één nacht ijs gingen, zeer terughoudend zou zijn bij het aanbrengen van veranderingen die makkelijk vanuit een buitenlandse bron onderuit te halen zouden zijn. Meer in het algemeen ging censuur in die tijd vooral over het weglaten van onwelkome dingen en over het op de voorgeschreven manier en in de voorgeschreven bewoordingen voorstellen van gebeurtenissen en verhoudingen. Alleen bij uitzondering werd iets van enig belang toegevoegd.
Ik zie nu (eerder dommig verzuimd) dat de Russische wikipedia in het artikel over die memoires kort ingaat op de ingrepen van de censuur, grotendeels aan de hand van informatie van mensen die indertijd bij het redigeren van het manuscript betrokken waren. Ook zeggen ze dat vanaf de 10e druk (1990) de coupures hersteld zijn, neerkomend op zo’n 15% tot dan toe onbekende tekst.
Beste Willem, ja, daar is sprake van.
De censuur, lees voor mijn part Politieke Correctheid, is natuurlijk in de sovjetunie uitgevonden. Dus hoeveel waarde te hechten aan Zoekov’s relaas? Heel, heel weing vrees ik. En wat wel en wat niet correct is staat uiteraard nergens aangegeven. Voor Waarheidsvinding dus beetje een mijnenveld, is m’n overtuiging.
Ik kwam 10jr. gelee het werk van Suvorov tegen. Voor een afwijkende visie op de standaard visie onontbeerlijk. Al is het alleen maar voor de balans.
Hier is heel veel over te melden. Ik vermoed zelfs dat de engelse historici hier heel veel laten liggen, maar weet dit niet zeker overigens.
Verder heb ik hier een algemene vraag voor de reageerders hier: wie is hier op de hoogte vd bijdrage vd nederlandse slavist/historicus Marius Broekmeyer?
Wie kent hem en wie hier heeft zijn werk ‘Bedrogen Bedriegers’, uit 2006, bestudeerd? Broekmeyer overleed in 2007.
Hopend op een inhoudelijk positieve reactie,
Mvg Wouter
Marius Broekmeyer gaf bij ons in Haarlem facultatief Russisch voor middelbare scholieren van de 5e en 6e klas. We schrijven 1963-1965. Hij deed dat leuk, maar ging zo snel dat ik blij was dat ik al het nodige gedaan had voordat we begonnen want ik ben een slomo en alleen een genie had het bijgehouden. Hij behandelde liedjes, waaronder het volgende mooie en vederlichte Sovjet-exemplaar (niet ironisch bedoeld!), dat me nog steeds aan het hart gebakken is (de beelden geven een goed idee van de inhoud van het liedje, de zanger is Mark Bernes, een grootheid):
https://www.youtube.com/watch?v=rOKAiB34ohI
Daarna heb ik Marius van tijd tot tijd vrij veel gezien, maar dummerweise weinig van hem gelezen. Toch eens doen. 😉
Wat biezonder! Blij de vraag gesteld te hebben…
Broekmeyer in 2007 overleden. In 2014 ontving ik genoemd boek. Ging ‘op de stapel’ want ik begreep het niet. Tot ik eind 2017 achterin z’n boek een geweldige vondst deed. RAAK vls. mij. Naar mijn bescheiden mening is hij de enige nederlandse historicus die met zijn informatie er werkelijk toe doet. De enige? De enige. Wat ik u brom. Nationale coryfeeen als V Rossem en Geert Mak slaan de plank aangaande essenties bedoelde periode permanent mis.
Broekmeyer onwaarschijnlijk onderschat. Wrang: hij komt met zijn informatie pas in zijn allerlaatste levensjaren. Dit houdt m.i. in dat hij een onwaarschijnlijke volte face heeft moeten maken. Hoofdstelling is dat het JUIST de SU was die werkelijk aanvallende intenties had.
Het werk v Suvorov doornemend staaft dit alles. Alleen zijn genoemden toch min of meer roepende in de woestijn. So be it.
Ons beeld vd Grote Drie dient drastisch te worden bijgesteld. Want blijken juist onvervalste oorlogshitsers te zijn geweest.
De Republikeinse tegenhanger v Roosevelt, Hamilton Fish, komt met vernietigende informaties over zijn democratische tegenpool. Ziet: ‘FDR, the Other Side of the Coin’. 1976 meen ik.
Keiharde aanrader.
Mvg Wouter