Het door mij meest bezochte buitenlandse museum is het British Museum in Londen omdat ik regelmatig verbleef in de wijk Bloomsbury. Zalen in het museum zijn altijd druk, maar niet overal. Toen ik een keer op een doordeweekse dag de informatieve Money Gallery bekeek, waren de enige andere bezoekers aandachtige schoolmeisjes in de gebruikelijke schooluniformen.

Mijn allereerste bezoek was begin jaren zestig. Wat mij is bijgebleven waren de zalen met opgezette dieren die later naar South Kensington zijn verhuisd en de ingang tot de ronde leeszaal van de British Library. Tegenwoordig staat de voormalige leeszaal los in het midden van de overdekte binnenplaats en is de bibliotheek met zijn 150 miljoen documenten verhuisd naar een heel prettig gebouw naast het St. Pancras Station. Met die verhuizing kwamen er veel ruimte vrij en kon het museum opnieuw worden ingericht. Zo is de lange zaal waar de King’s Library werd bewaard veranderd in de interessante Enlightenment Gallery met objecten uit de periode van de Verlichting.

Tussen 2008 en 2015 was Neil MacGregor (1946) directeur van het British Museum. Daarvoor was hij directeur van de National Gallery, ook in Londen. Hoger kun je het in de Britse museale wereld niet schoppen. Of het zou het directeurschap moeten zijn van die andere immense schatkamer in Londen: het Victoria en Albert museum.

Als directeur heeft MacGregor de tentoongestelde collecties sterk verruimd en het museum tot een waar wereldmuseum omgevormd. Er is een zaal met prachtige Islamitische voorwerpen bijgekomen; Afrika, Zuid-Amerika en Azië krijgen ruime aandacht; er zijn ook aparte zalen voor Japan en Koreaans porselein, en nog veel meer. Een andere uitbreiding is in de tijd. Er zijn tegenwoordig in het museum objecten uit de twintigste eeuw te zien. Zeker, er is ook koloniale roofkunst te vinden. Over dat bezit groeit de kritiek. Afloop onzeker.

Over honderd museumstukken – zeker niet alleen highlights – uit het British Museum heeft MacGregor in 2010 een verrukkelijk boek geschreven: A History of the World in 100 Objects. Wie denkt die titel komt me bekend voor, vergist zich niet. MacGregor was de eerste die de titel gebruikte, maar inmiddels is zo’n soort titel bijna een cliché. De korte tekstjes zijn gebaseerd op lezingen voor BBC- Radio die goed waren voorbereid. Medewerkers van het museum maakten de keuzes en deskundigen werden uitgenodigd voor commentaar. Die spreektaal is gehandhaafd. De stukjes zijn in de chronologie van de voorwerpen geordend en zijn in groepjes van vijf ingedeeld met titels als Status Symbols, Pilgrims, Raiders and Traders, Meeting the Gods of Ancient Pleasure, Modern Spice (met een Romeins peperpotje gevonden in Engeland). Die objecten komen werkelijk uit de hele wereld maar ze zijn niet allemaal op zaal te zien. Het derde museumstuk is een stenen hakbijl die ruim een miljoen jaar oud is. In het innemende Engels van MacGregor:

What do you take with you when you travel? Most of us would embark on a long list that begins with a toothbrush and ends with excess baggage. But for most of human history, there was only one thing you needed in order to travel – a stone handaxe.

Het op een na laatste stukje gaat over een moderne creditcard.

Een ander tekstje beschrijft een Chinees schilderij (500-800) op zijde. Het is in de vorm van een rol en het is de bedoeling om die steeds een stukje uit- en op te rollen zodat de kijker zich kan concentreren op een fragment. Oorspronkelijk behoorde het kostbare schilderij tot de bezittingen van het keizerlijke hof en werd alleen in kleine kring bekeken. Wegens de grote kwetsbaarheid van de zijde wordt het in het British Museum nooit getoond, maar het is wel gedigitaliseerd. En zoals MacGregor zegt:

Thanks to the internet, the private pleasure of the Chinese imperial court has become universal.

Een Edward VII penny (1908-1918) levert een heel ander verhaal op. De kop van de koning is weggeschuurd en daarover is met een stempel de tekst VOTES FOR WOMEN aangebracht. MacGregor:

This suffragette coin stands for all those who fought for the right to vote.

Zo krijgt die kleine penny een grote betekenis.

Over andere thema’s moet u zelf maar lezen. Wie graag de museumstukken van Jona Lendering leest, zal zeker plezier beleven aan A History of the World in 100 Objects. Er zijn vele YouTube filmpjes over het museum en directeur Neil MacGregor. Op de website van het museum is een recente lezing te beluisteren over museumstuk 101. In deze barre tijden is een bezoek aan het British Museum onmogelijk. Maar in het gezelschap van Neil MacGregor wordt het wachten op de heropening dragelijk.

• Neil MacGregor, A History of the World in 100 Objects (€ 19,99)

[Op mijn uitnodiging aan de vaste lezers van deze blog om geliefde boeken te delen, ging Huibert Schijf in – alweer voor de derde keer. Bedankt Huibert!]