De slag bij Ipsos

Seleukos I Nikator (Metropolitan Museum, New York)

Het handboek waarover ik op donderdag blog, Een kennismaking met de oude wereld van Luuk de Blois en Bert van der Spek, verwijst één keer naar de slag bij Ipsos. Na de dood van Alexander de Grote was de opvolgingsstrijd uitgebarsten en zijn dynastie uitgemoord. Antigonos Eénoog en diens zoon Demetrios de Stedendwinger lijken – “lijken”, want we weten het niet zeker – te streven naar de alleenheerschappij.

In 301 werd Antigonos bij Ipsos in Klein-Azië verslagen door een coalitie met onder anderen Seleukos, terwijl Ptolemaios “meehielp” door Palestina en Zuid-Syrië te bezetten. Antigonos sneuvelde op eenentachtigjarige leeftijd.

Meer is in een handboek ook niet nodig, maar er valt wel iets méér over te vertellen. Om te beginnen dat Seleukos niet bepaald gelukkig was met Ptolemaios’ “hulp”. Ptolemaios beheerste nu wat Seleukos meende dat hem rechtens toekwam. Seleukos zei geen oorlog te willen voeren met Ptolemaios, die hem ooit had geholpen, dus hij verdaagde het onvermijdelijke conflict tot de volgende generatie. De toen uitgebroken reeks conflicten staat bekend als de Syrische Oorlogen. Of Seleukos’ verwijzing naar Ptolemaios’ eerdere verdiensten de feitelijke reden was, of slechts een smoes, valt niet langer uit te maken.

Lees verder “De slag bij Ipsos”

Tweemaal Alexander de Grote

Alexander de Grote met olifantenhuid (Metropolitan Museum of Art, New York)

1.

Er was een tijd waarin de Macedonische veroveraar Alexander de Grote, die tussen 334 en 323 het machtige Perzische Rijk onderwierp en via Afghanistan doorstootte naar Oezbekistan en Pakistan, gold als een verlicht heerser die niets minder voorstond dan de eenwording van de mensheid. Hoewel veel mensen nog altijd vertrouwd zijn met deze interpretatie, die ons bijvoorbeeld tijdens de opening van de Olympische Spelen van Athene in 2004 op de televisie werd getoond en die te vinden is op veel internetsites, beschouwen historici haar als achterhaald.

Sinds de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog staan we immers wat wantrouwig tegenover Verlichte Politieke Leiders Die Vechten Voor Grote Idealen. Bovendien hebben we sinds de Dekolonisatie geleerd de culturele verworvenheden van niet-westerse samenlevingen meer op waarde te schatten, en daaronder vallen ook het oude Perzië, Babylonië en Egypte. De verspreiding van de Griekse beschaving was niet altijd een zegen. In Babylonië werd bijvoorbeeld de “ladder van de ondervraging” geïntroduceerd, de pijnbank. Moderne historici schetsen een ander portret van Alexander en gebruiken daar vooral de tinten zwart en donker grijs.

Lees verder “Tweemaal Alexander de Grote”